Telefonla görüşürken, birden bire hat ya da ses kesiliyor mu? Ya da internette çalışırken, birden yine hattınız boşluğa düşüyor mu?
Buna verilen ad Jitter[1][2]. Jitter kelimesinin Türkçesi “Titreme” ya da “Seğirme” olarak geçiyor. Bu yazımızda Jitter konusuna eğileceğiz.
Veri Paketlerinin İletimi Aksarsa…
Bilgiler bilgisayarınızdan internet üzerine veri paketleri halinde taşınır. Genellikle düzenli aralıklarla gönderilir ve belirli bir zaman sürer. Jitter, bu veri paketlerinin ağ bağlantınız üzerinden gönderilmesinde oluşan zaman gecikmesidir. Bu ağ tıkanıklığından ve bazen de rota değişikliklerinden kaynaklanır.
Veri paketlerinin ulaşması ne kadar aksarsa, video ve ses kalitesi o kadar olumsuz yönde etkilenir. Profesyonel bir ortamda, bir konferans görüşmesi yaparken veya ekiple bağlantı kurmaya çalışırken jitter(titreme/titreşim) sorunu canınızı sıkabilir. Başarılı bir internet üzerinden ses protokolü (VoIP) araması ile kesintili bir arama arasındaki farkın nedeni Jitter olabilir.
Veri paketleri: Farkında olmasak da, veri paketleri aracılığıyla çevrimiçi iletişim kurarız. Bu paketlerden biri veya daha fazlası uç noktalarına ulaşamadığında yüksek titreme(jitter) yaşayabiliriz.
VoIP: İnternet üzerinden ses protokolü (VoIP), sesinizi veriye dönüştürerek yukarıda belirtilen paketlerde internet üzerinden iletilmesini sağlar. Sesiniz veri paketlerine bölünür ve internet üzerinden hedefine, yani aramanızın alıcısına iletilir.
İnternet için kabul edilebilir Jitter nedir?
Düşük titreşim seviyelerinin telefon bağlantınız üzerinde gözle görülür bir etkisi olması olası değildir. Bu nedenle, “kabul edilebilir jitter (titreme)” seviyeleri vardır. Kabul edilebilir titreşim, iletimdeki minimum dalgalanma olarak kabul ettiğimiz durumdur.
Jitter, milisaniye (ms) cinsinden ölçülür. Yaklaşık 30 ms veya daha fazla bir gecikme, bir çağrının bozulmasına ve kesintiye uğramasına neden olabilir.
Video akışının verimli çalışması için jitter 30 ms’nin altında olmalıdır. Alım titreşimi bundan daha yüksekse, paket kaybına ve ses kalitesinde sorunlara neden olabilir. Ayrıca, paket kaybı % 1’den fazla olmamalı ve ağ gecikmesi tek yönde 150 ms’nin üzerine çıkmamalıdır.
Daha yüksek bir internet titremesi seviyesi, aşağıdaki gibi bağlantı sorunlarına neden olabilir:
- Gecikmeli aramalar
- Düşen aramalar
- Statik kalma ve yankılama
- Bozulma veya kesik kesik ses
VoIP titremenizin ve ortalama gecikmenizin kabul edilebilir bir düzeyde olup olmadığını görmek için bir ping testi yapabilirsiniz. Daha sonra bu bilgiyi anlık bir titreme ölçümüyle kontrol etmek için kullanabilirsiniz. Bu, birden çok veri paketinde anlık değişim ölçümleri ile ortalama değişim ölçümleri arasındaki ortalamayı hesaplar.
Bu yöntem zor ise, alternatifi bant genişliğinizi kontrol etmektir.
İnternetteki titreşimi nasıl düzeltirim?
Titreşimin nasıl oluştuğunu biliyoruz, ancak bir görüşme sırasında internetteki titreşimi nasıl düzeltebileceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. İşte birkaç sorun giderme ipucu:
- Bağlantınızın kalitesini test edin
Zayıf internet bağlantısı, jitter sorunlarının en büyük nedeni olabilir. Bazı VoIP sağlayıcılarının hız testleri vardır. Ağ performansınızın veya bağlantınızın yetersiz olduğunu fark ederseniz, daha yüksek hızlı internet gibi üstün bir paket sunup sunmadıklarını öğrenmek için internet sağlayıcınızla iletişime geçebilirsiniz.
- İnternet titreşimi için bir Ethernet kablosu kullanın
Biraz eski bir yöntem gibi görünebilir, ancak bir dizüstü bilgisayarda değil de bir masaüstündeyseniz, bir Ethernet kablosu kullanmaya değer olabilir. Wi-fi bağlantıları, diğer kullanıcıların yaptıklarına bağlı olarak ping/jitter oluşabilir.
Bu, bir Ethernet kablosunun ofiste daha güçlü bir bağlantı sağlayabileceği anlamına gelir. Titreme görme olasılığınız daha düşüktür ve genellikle daha yüksek internet hızları ile karşılaşırsınız.
- Paketlere öncelik verin
Yönlendiriciniz, paketleri diğer trafik türlerine göre önceliklendirmeyi seçebileceğiniz bir hizmet kalitesi (QoS) ayarına sahip olabilir. Jitterinizin nedeni trafik sıkışıklığıysa, paketlere öncelik vermeyi seçmek yardımcı olabilir.
Eğer yalnızca internet aramalarının diğer trafiğe göre daha önemli olduğunu düşünüyorsanız gerçekten gereklidir. Örneğin, müşterileri aramak için VoIP kullanan bir müşteri hizmetleri merkeziyseniz, bu sizin için en iyi seçenek olabilir. Size daha düşük titreşim şansı verir, böylece herhangi bir utanç verici veya gereksiz müdahale olmadan müşterilerinizle iletişim kurabilirsiniz.
İnternetle uğraşmadığınız veya gecikmeler yaşamadığınız zamanlarda saat başına daha fazla arama yapabileceğinizden, bu aynı zamanda üretkenliği de artırabilir.
- Güçlü bir yönlendiriciye (router) yatırım yapın
Çoğu işletme artık interneti hem veri hem de ses için kullanıyor. Paket önceliklendirme yönlendiricinizde bir özellik değilse, bu aramalarınızın kalitesini etkileyebilir.
İyi bir yönlendiriciye yükseltme yapmak, ağ trafiği üzerinden ses trafiğine her zaman öncelik vereceği için internet titremesi sorunlarına yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bazen jitter ile ne kadar iyi başa çıkılacağını tam olarak ölçmek zordur. İnternet servis sağlayıcıları (ISP) hakkında biraz araştırma yapmak bu konuda yardımcı olabilir, çünkü benzer sorunları olan kişilerin incelemelerine göz atabilirsiniz.
Evinizde (uzaktan çalışıyorsanız) veya ofiste kullanılan cihazların titremesini azaltmak için için bant genişliği kapasitenizin yeterince yüksek olduğundan emin olun ve ayrı bir modem ve yönlendirici kullanmayı deneyin.
- Gereksiz bant genişliği kullanımını en aza indirin
Özellikle uzaktan çalışıyorsanız, dizüstü bilgisayarınızı hem kişisel hem de profesyonel kullanım için kullanıyor olabilirsiniz. Evden çalışıyorsanız, diğer ev üyelerinizin çalışma saatleri içinde Netflix veya çevrimiçi oyun kullanımını kısıtlamak, gecikme olasılığını önemli ölçüde azaltabilir, indirme hızlarını artırabilir ve ara belleğe almayı durdurabilir.
Ayrıca, çalışmadığınız zamanlarda bilgisayar güncellemelerini planlamaya çalışın. Bu şekilde, bant genişliğinden tasarruf edersiniz ve çalışma saatleri içinde önemli güncellemeleri en aza indirirsiniz.
- Cihazınızın frekansını kontrol edin
Bazı durumlarda, sorun İnternet’inizde değil, cihazın kendisiyle ilgilidir. Standart frekans 2,4 GHz’dir, ancak telefonunuz bundan daha yüksek çalışıyorsa sorun yaşamanızın nedeni bu olabilir. Telefonlar, bağlantıya büyük ölçüde engel olan ve titremeye neden olabilecek 5,0 GHz’e kadar çalışabilir.
- Jitter tamponu kullanın
İnternet titreşimini en aza indirmenin en etkili yollarından biri, jitter tamponu kullanmaktır. Jitter tamponu, bir VoIP sistemine kurulan kullanışlı bir cihazdır. Gelen ses paketlerini geciktirerek ve depolayarak çalışırlar. Alıcıya göndermeden önce trafiği yaklaşık 30 ila 200 milisaniye arabelleğe alırlar.
Bu süreç, veri paketlerinin minimum gecikmeyle sırayla ulaşmasını sağlamak için çalışır. Bazı durumlarda, arabelleğe bağlı olarak, veri paketlerini gönderildikleri zamana göre yeniden düzenleyebilirler.
Bir jitter tamponu kullanmak şunları yapabilir:
- İletimden etkilenen veri paketlerini yeniden gruplayabilir,
- Ses kalitesini iyileştirebilir,
- İnternet telefon görüşmelerini daha güvenilir hale getirebilir.
Jitter tamponlarının eleştirilerinden biri, sorunun temel nedenini gerçekten ele almadıklarıdır. Jitter tamponu internet hızınızı veya yönlendiricinizi düzeltmez, yalnızca sorunun belirtilerini düzeltir.
Güvenilir bir VoIP veya UCaaS sağlayıcısı seçin
VoIP sağlayıcınıza bağlı olarak, aramalarınızın kalitesinde farklılıklar yaşayabilirsiniz. Güvenilir, iyi değerlendirilmiş bir VoIP sağlayıcısı, harika HD video konferans hizmetlerinin yanı sıra hem sesli hem de görüntülü aramalarda yüksek kaliteli ses sunmalıdır. Alternatif olarak, birleşik iletişimi (UC, bazen UCaaS olarak da adlandırılır) düşünebilirsiniz.
Jitter internet hızını etkiler mi?
Jitter ve internet hızı yan yana çalışır. Modern internet bağlantıları, yeni donanım ve uygun ağ yapılandırması ile internet hızı sorunları en aza indirilebilir.
Bununla birlikte, VoIP hizmetleri internet hızına bağlıdır ve bu da titremeye neden olabilir. Yani, internet hızını etkileyen jitter çok fazla değildir.
İşyerinde titreşimi(jitter) nasıl azaltacaksınız?
Jitter, özellikle internet üzerinden telefon ve video görüşmelerine güveniyorsanız, işyerinde iletişim sorunlarına yol açabilir. Ekip mesajlaşması yararlı olsa da, bazen bir çağrıya atlamak ve projeleri ve teklifleri meslektaşlarla tartışmak daha kolay olabilir. İnternette sık sık titreme yaşadığınızda, iletişim bozulabilir ve yanlış anlamalara yol açabilir.
İşyerinde titremeyi(jitter) kontrol etmek için biraz deneme yanılma testi yapmak gerekir, çünkü bazen tam olarak neden sorun yaşadığınızı tam olarak belirlemek zor olabilir. Yani:
- Bağlantınızı test edin
- Yönlendiricinizi kontrol edin
- Jitter tamponu gibi ek araçlara yatırım yapın