Amerikalılar, Avrupalıların aksine çalışanların sosyal güvenceleri yerine Gig Ekonomisinin önünü açıyorlar. ABD’nin kuzeybatısındaki Washington Eyaletinde, Uber ve Lyft sürücülerinin bordrolu çalışan olarak sınıflandırılmasını önleyecek bir iş kanunu Eyalet Meclisi ve Senato’sunda ilgili süreçleri birer birer geçerek, yürürlüğe doğru ilerliyor[1].
HB2027 no ile süreçleri ilerleyen kanun teklifi Gig Ekonomisi[2] olarak tanımlanan ve işçilerin kendi başına “bağımsız yükleniciler” olarak durumunu tanımlayan ABD’deki ve dünyadaki ilk yasa olacak. Teklif, 23 Şubat’ta 42’ye karşı 55 oyla eyalet meclisinden geçti ve Senato komitelerinde ilerliyor. Önümüzdeki hafta eyalet Senatosu’nda oylamaya gelmesi bekleniyor.
Bu Avrupa’da ocak ayında kabul edilen ve yiyecek taşıyan kuryeler için freelance çalışanların bordroya alınmasını getiren kanunun tersi durumunda. Gerçi Avrupa’da da 4,1 milyon bu tür çalışana karşı, 3,8 milyon kişi de kendilerine şirket kurarak çalışıyor.
Washington’da sürücülerin ücretli hastalık izin hakkı ve asgari ücretin altında ücret almamalarını zorunlu kılan yasa tasarısının, araç şirketleri ile Teamsters local 117 isimli Sürücüler Sendikasına bağlı sürücüler arasında yıllarca süren müzakerelerin sonucu sunulduğu kaydediliyor.
Şirketler genel giderleri en aza indirerek kârlarını en üst düzeye çıkarmak istiyor. Taksi çağırma uygulaması olan Uber gibi şirketler varlık veya gayrimenkul sahibi olmadan, yalnızca dijital bir platform aracılığıyla işlemlere aracılık ederek çok uluslu büyük bir operasyonu yönetmenin mümkün olduğunu kanıtladı. Uber, çalışanları bağımsız yükleniciler olarak kullanarak büyük avantaj elde ediyor. Bir çalışan bağımsız bir yüklenici olarak sınıflandırıldığında, asgari standartlar mevzuatının gereklilikleri bu tür işçiler için geçerli olmuyor. İşten çıkarılma durumunda, çalışanlara sunulan haklar yok ve işçileri korumak için tasarlanmış sağlık ve güvenlik yasalarının çerçevesi geçerli olmuyor.
Bu tasarı için, Uber ve Lyft dahil olmak üzere bir teknoloji şirketleri koalisyonu, referandumu “TBD” olarak listeleyen Washington Bağımsız Çalışma Koalisyonu adlı bir oylama girişimi komitesi için 2,6 milyon dolardan fazla bir don oluşturmuşlar.
Ancak tasarıya karşı olanlar da var. Amerikan Ulusal İstihdam Hukuku Projesi (NELP), geçen hafta Washington Senatosunun tüm üyelerine HB2076’ya hayır oyu vermelerini isteyen bir mektup gönderdi. Grup, tasarının sürücülere fayda sağlamada yeterince ileri gitmediğini ve gig ekonomisi şirketlerinin başka yerlerde iş yasalarını değiştirmesinin yolunu açan “tehlikeli bir emsal” oluşturabileceğini söyledi.