Dünyanın en büyük teknoloji şirketleri, üretimlerini Çin’den komşu Vietnam’a ve diğer ülkelere taşıyor. Artan tarifeler, ABD’nin Hindistan ve Tayvan ile ilişkileriyle artan jeopolitik gerilimler, ayrıca sıkı anti-koronavirüs kısıtlamaları ve periyodik fabrika kapatmaları internet devlerine, Çin dışında alternatifler aramaya zorluyor.
Mesela Google Pixel akıllı telefonların üretimini güney Çin’deki Foxconn fabrikalarından kısmen Vietnam’a taşınacak. Yedinci neslin son modelinin üretimi burada başlayacak. Genel olarak, şirket burada premium Pixel 7’nin dörtte birine kadar ve tüm Pixel 8 ve 8 Pro’nun en az yarısını üretecek. Pixel 4a, 5a ve 6a akıllı telefonlar da burada üretiliyor.
Apple’da ise durum şu ; şirket, üretim ve montaj kollarını Çin’den çıkarmak için son zamanlarda hızlı hamleler yaptı, iPad, Apple Watch, MacBook ve AirPod’ların bir kısmını Vietnam’a kaydırdı ve Hindistan’da iPhone 13 ve 14’ün montajını yapıyor. 2015 yılında Vietnam’da sekiz Apple tedarikçisi vardı. Şimdi 26 tane var. Bunlar yarı iletkenlerin montajı ve test edilmesi, devre kartlarının paketlenmesi ve imalatı gibi konulardaki tedarikçiler.
Microsoft’un Xbox oyun konsolu montajı da Vietnam’da yoğunlaşıyor ve Amazon’un Fire TV’leri Hindistan’da toplanıyor. Daha önce bu cihazlar Çin’de yapılıyordu.
Buna karşılık, Kuzey Vietnam’daki endüstriyel bölgedeki Haiphong gibi şehirlerin, teknoloji üretiminde son zamanlarda bir patlama yaşadığı raporlanıyor. Ancak bu patlama yerel yani Vietnamlı tedarikçiler tarafından gerçekleştirilmiyor. Tayvanlı tedarikçilerin Vietnam’da üretim tesisleri açtığı görülüyor. Mesela Apple ve Microsoft Tayvanlı tedarikçisi Pegatron, Sirtec.
Vietnam, teknoloji üreticileri dalgasını memnuniyetle karşıladı. Vergi indirimleri, yeni altyapı, bir düzineden fazla serbest ticaret anlaşmasına katılım ve 2050 yılına kadar karbon nötr bir ekonomi vaadine kadar ülke, üretim üslerini genişletmek isteyen teknoloji devlerini ikna etmek için elinden gelen her şeyi yapıyor. Yerel medya, Sharp, Nintendo ve Lenovo tarafından planlanan fabrika genişletmelerinin yanı sıra Başbakan Pham Minh Chinh’in Apple CEO’su Tim Cook ve diğer teknoloji yöneticileriyle bir araya geldiği Silikon Vadisi’ne Mayıs ayında yaptığı geziyi yazdı.
Sektörlerine ve konumlarına bağlı olarak, yabancı yatırım yapan şirketler dört yıla kadar vergi muafiyetinden yararlanabiliyorlar. Sonrasında 13. Yıla kadar sadece %5, 14. ve 15. Yıl arasında %10 ve sonrasında %20 oranında kurumlar vergisi ödeyecekler.
Bu şirketlerde çalışan Vietnamlıların 12 saatlik vardiyalarla ayda 320-380 $ karşılığı yerel para (dong) kazandığı kaydediliyor.