Bu röportajın ilk bölümünü Semantic Web Akıllı Bilgiyi Oluşturup, Makinaların Anlamasını Sağlıyoruz ve ikinci bölümünü Semantic Web İntranet’ler Üzerinde de Kullanılır – 2 başlıkları altında okuyabilirsiniz.
Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünde semantik konusunda nasıl çalışmalar var?
Bölümde semantik web servisleri ve ontolojiler üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği’nde Yrd.Doç.Dr.Murat Osman Ünalır ve yüksek lisans, doktora öğrencileri yürütmektedir. İnsanların kariyer hedefleri ile alması gereken eğitimleri eşleştiren bir çalışma yapılması düşünülüyor. Bunun yanında veritabanları ile ontolojileri eşleştirmek için bir çalışma da yapılıyor.
Semantik konusunda Türkiye’de nasıl çalışmalar var?
Diğer üniversiteler de çalışmalar yapılıp yapılmadığı konusunda çok fazla bilgim yok. Bunun dışında birkaç şirket ontolojileri kullanarak proje geliştirmeye başladı. Bu projeler TÜBİTAK tarafından desteklenmektedir. Bu projelerden bir tanesini şu an geliştirmekteyiz. İçeriği hakkında bahsedemem ama yapılan çalışmanın sonucunda çok yararlı bilgilere ulaşılacağına inanıyorum.
Semantik konusunda Dünya’da nasıl çalışmalar var?
World Wide Web Konsorsiyum’un sitesinde ki bazı çalışmalardan örnekler vermek istiyorum.
Online servisler için akıllı arama motoru: İspanya’nın Zaragoza şehrinde vatandaşları için 500 ile 600 arasında servis vermektedir. Trafik, vergi, eğitim, çevre, sağlık vb.
Sorun: Yerel siteler bu servisler ile ilgili bilgileri ve nasıl verildiği ile ilgili bilgileri vatandaşlara sunmaktadır. Sorun şu ki vatandaşlar bir servisi bulmak için kelime tabanlı arama yaptıklarında genellikle bulamamaları. Bunun nedeni ise var olan bilgilerin çok fazla ve karmaşık olması. Üstelik vatandaşların hepsi aynı dili kullanmıyor.
Çözüm: Zaragoza şehri semantik web teknolojisini kullanan bir arama motoru ile sorununu çözdü. Arama anlamsal olarak hem içeriğe hem de açıklamalar bazında yapılıyor. Servisler içerikleriyle birlikte bir ontoloji oluşturulmuş ve arama yapıldığında vatandaşın istediği servisin yanında anlamsal olarak ilişkili olarak birçok kullanışlı bilgide geliyor. Arama motoruna bir kelime girildiğinde, ilk önce doğal dil işleme ile farklı dil problemi ortadan kaldırılmış daha sonra ontoloji çıkarsamaları ile arama genişletilmiş. Daha sonra standart bilgi gösterim teknikleri ile sonuçlar döndürülmüş.
WEASEL, Vodafone R&D Corporate Semantik Web: Wodafone firması yeni buluşlar yapabilmek için Vodafone R&D gruplarıyla birlikte yaptığı tüm etkinlikleri kayıt altına alan bir sistem geliştirmiş. Bazı çalışanlar gerekli bilgileri sisteme yüklemekle görevlendirilmiş.
Sorun: Görevliler sisteme istedikleri gibi herhangi bir kısıtlama olmaksızın yükleme yapıyorlar ve bunun sonucu olarak kullanışsız bir sistemin ortaya çıkması. Yüklenen bilgi ile ilgili herhangi bir yapı olmadığı için hiçbir işe yaraması.
Çözüm: Vodefone’nun sistemi için geliştirilen bir ontoloji ile değişik kaynaklardan yüklenen bilgiler düzgün bir yapıda yerleştirilmiş. Gönderilen yazı bilgileri ile video bilgileri açıklamaları bazında semantik web ile mantıksal bir bütünlük kazanmış. Sistemden herhangi bir bilgi sorgulandığında yazı, görüntü ve o bilgilerle ilişkili başka bilgiler alınabilir hale gelmiş.
Semantik Arama Motoru HAKIA:
www.hakia.com adresinden hizmet veren semantik web tabanlı bir arama motorudur.
Semantik Arama Motoru SWOOGLE: http://swoogle.umbc.edu adresinde hizmet veren ve 10.000 ontoloji barındıran bir arama motorudur. Bu arama motorunda arama yaptığınızda sonuçları ontoloji dili olan owl ile alabiliyorsunuz.