6 mart 2018 cuma günü “Bitcoin ve Kripto Paralar” isimli kitabım, yayınevleri raflarında ve internet sitelerinde yerini aldı. Bu yazımda hem kitabı tanıtmak, hem de arka planını yazmak istiyorum.
2 yıl kadar önce berberde çalışan çocuklardan birisi gelip sordu : “abla bu bitcoine yatırım yapılır mı?”. Kendi kendime “allah allah Bitcoin bu kadar yayılmış mı?” diye sordum. Biz 2009’dan bu yana internetin bir türevi olduğu için ilgileniyor ve sürekli haberlerini yazıyorduk ama soran kişi teknolojiyle alakası olmayan birisiydi.
Merakımı geçen eylülde, 35 yıldır OEM ve son dönemde de kripto paraların madenciliğinde kullanılan kartları satan Çizgi Elektroniğin sahibi Niyazi Saral giderdi. Kendisiyle yaptığımız söyleşide [1] : “İlginç bir olay, bütün BT sektörü ayakta uyuyor.. Bu işe giren insanlar sıradan herhangi bir işle iştigal eden insanlar, örneğin su satıcıları, araba galerileri, inşaatçiler velhasıl başka sektörlerden insanlar.“dedi.
Karanlıkta Fil Tarif Etmek Gibi
Evet kripto paralar ve Bitcoin, Türkiye’de “haber” düzeyini geçmiş, “gerçek” düzeyine ulaşmıştı. Yani çoktan beridir ülkedeydi. Öyle ki; ülkede madencilik kartları peynir-ekmek gibi satılıyor ve almaya kalkanlar sıraya giriyordu. Bu konuda şimdiden bir cinayet ve 3-4 gasp olayı bile yaşadık.
Buna karşılık, Bitcoin’in doğası, arkasında ne olduğu ya da olmadığı, değerinin nasıl belirlendiği, madenciliğinin mantığı vsvs gibi konular boşluktaydı. Ben eylül sonrasında, aralık ayı dahil 8 Bitcoin-BlockChain içeren toplantıya gittim. Bunların bir kısmında konuyu derinlemesine bilen insanlar vardı. Geri kalanında ise herkes birbirinden duyduğu sözleri söylüyordu. Belli konular dışında soru sorduğunuzda cevap alamayabiliyordunuz.
Aynen karanlıkta bir fili tarif etmek gibiydi. Herkes dokunduğu yeri söylüyordu ama bütününe dair fikirler belirsizlik içeriyordu. Zaten ülkenin ekonomi ile uğraşan uzman ve yazarlarının büyük kısmı da “balon” yaklaşımı içindeydi.
Neden Kripto Paralar Var?
Oysa Bitcoin ve kripto paraların farklı bir anlamı var. 1990’ların ikinci yarısından başlayarak, hayatımız, arkadaşlıklarımız, iş yapış şekillerimiz yavaş yavaş ama tarih açısından bakarsak sadece 15-20 yıl içinde tamamen değişti. Bunun temelinde internet var. Dünya’da son 5-6 yıldır internetin kendisi ve türevleri olan teknolojiler “DISRUPTIVE” yani “YIKICI” kelimesi ile tanımlanıyor. Çünkü AŞK’tan TİCARET’e, TAKSİ TUTMAK’tan TV SEYRETMEYE, HABERLERİ ALIŞ TARZIMIZA kadar alıştığımız her şeyi yıkıyor ve yerine bir yeni modeli koyuyor.
Bunun son basamağı ise “PARA”. Bugün ülkemizde “Bitcoin” ya da sayıları 1.500’ü aşan “kripto paralar”ın ne anlama geldiği tam anlaşıldı mı? Emin değilim. Bir tarafta “bilmemkaçbin $ olmuş” heyecanı ile Bitcoin’in peşinden koşanlar, diğer tarafta “bu da insanları dolandırmak için başka bir balondur” diyenler var. Bazıları “bana ne, bilmediğim, anlamadığım şeylerle hiç ilgilenmem” diyor.
Ama Kripto paralar arkasında bir “BAŞ KALDIRIŞ” taşıyor gibi gözüküyor. Satoshi Nakamoto isimli gizemli bir kişi ya da grubun başlattığı bu hareket, parayı yöneten kurumsal yapılara karşı bir baş kaldırış. Ellerinden gücü almaya yönelik bir yaklaşım. Çünkü büyük bankaların kocaman borçlarla batmaktan kurtarıldığı bugünkü dünya düzeninde, herşeyin temelinde “PARA” var ve bu para birileri tarafından aşağıdan alınıp, yukarıya doğru yönlendiriliyor. Kripto para ise bu gücü onlardan alarak, daha demokratik (yani toplumsal) bir yapı tarafından yönetilecek bir parayı bizlere sunmayı hedefliyor —ya da en azından öyle gözüküyor.
Bu başarılabilir mi?
Daha yolun başındayız. Kripto paranın mantığını anlayan çok az insan var. Karşı tarafta ise, gücünü kaybetmemek için bu paraları ortadan kaldırmak isteyenler kadar, anlaşılamamış bir kavramdan yararlanarak zengin olmaya yani kripto parayı çalmaya yönelik davrananlar var. Bunların arasında, kripto para bazıları için bir “3 kâğıt aracı” ya da “balon” görünümünü de alıyor.
Diğer yandan kripto paraların NSA ya da CIA tarafından yaratıldığı ve bu yolla bir şeylerin kontrol altına alındığı ya da insanların kendi ülkelerinin paralarından koparılacağına, yeni bir dünya düzeni yaratılacağına dair iddialarını da yabana atmamak lazım. Ancak onlar “tek bir dünya parası” hedefliyorlardı, ama bütün kripto paralar orijinal blockchain üzerinde değil.
Şu veya bu nedenle yaratılmış olsa da, kripto para, aynen Uber’in taksi sistemini değiştirmesi gibi bir araç. Yani bugün bizi bilmediğimiz rotalardan dolaştırarak fazla para almaya çalışan ya da kirli-paslı arabasına binmek zorunda kaldığımız taksicileri yok eden Uber’in yaptıklarının bir başka örneğini “Kripto Para” alanında göre- ceğiz. Tabi bir tarafta bilinçli yokediciler, diğer tarafta bilinçsiz kullanıcılar olduğu halde, bu savaş kazanılır ise..
Ama savaşın kripto paracılar tarafından kazanılma olasılığına, Bitcoin ya da altcoinlerin etkisinin yanısıra, teknolojideki başdöndürücü gelişmenin geri dönülemez bir şekilde katkı vermesi tarafından da bakmak gerekir. Yola çıkmış ve peşine şimdiden yüzbinlerce insanı takmış olan bu gelişme engellenebilir mi?
Bitcoin ve Kripto Paralar Kitabı, Bitcoin özelinde Kripto Para olayının felsefesini ve kitabın basım tarihi itibariyle olan 9 senelik dünya ve Türkiye gelişmelerini anlatıyor. Bu bir teknik kitap değil. Ekonomiye yönelik bir kitap da değil. Daha çok Bitcoin’in teknik yönünü anlaşılabilir bir şekilde anlatan ve yanında felsefesi ile tarihini de sunan bir bilgi kaynağıdır.
Kitapta BlockChain, ICO ve Fintech konuları sadece özet olarak geçildi. Çünkü bu kitabın hacmini 2 katından fazla katlama olasılığı vardı. Bir başka kitabın konusu olarak ayırdık.
Bu kitapta Bitcoin ve Kripto Paralar konusunda neler olduğuna dair; 360 derece yani hem pazardaki gelişmeler, hem tarihçesi, hem içindeki insanlar, hem hırsızlıklar gibi önemli olaylar, hem de regülasyondaki yeri anlatılıyor. Kripto paralar için 2018 şubatı itibariyle ve Türkçe dilinde bir kaynak yaratmayı hedefledik. Çünkü Bitcoin, Ethereum, Ripple ya da IoTA ya da her ne ise, kripto paralar geliyor. Hazır olmak lazım.
Doğal olarak“Bitcoin kaç $ Olacak” şeklinde merakı olanlar bu kitapta “şu kadar” şeklinde bir cevap bulamayacak. Zaten bu konuda zaten finans çevreleri dahil hiç kimse tam cevap veremiyor. Daha temkinli ve eski usül olanlar, “balon, bir şey olmaz” derken, olumlu olanlar da fiyatları tahmin edemiyorlar. Dolayısıyla biz de “şu kadar $ olacak” gibi bir yorum yapmak yerine, size bunun ne olduğunu, nasıl geliştiğini anlatıyoruz. Sonrasına siz karar vereceksiniz.
[1] Niyazi Saral : Kripto Para Sektörü, Son 3 ayda Türkiye’ye 12-15 milyon US$ Döviz Kazandırdı
