ABD başkanı Donald Trump’ın mayıs ayında, Çin’e ihracat yapacak firmaların Amerikan teknolojisi kullanması durumunda kendilerinden lisans alması gerektiğine dair bir karar hazırladığını yazmıştık[1]. Arkasından Çin’in bu konuda karşılık vereceğine dair bilgiler gelmişti [2]. İşte Çin’de ihracat kontrolüne ilişkin bu yasa tasarısı, salı günü üçüncü defa düzenleme için Çin’in en yüksek yasama meclisine sunuldu. Çin ulusal güvenlik ve çıkarlarını korumayı vurgulayan taslak, cumartesi gününe kadar süren olan 13. Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesinin 22. oturumunda tartışılarak yasalaştı.
Çin’in en üst yasama organı Cumartesi günü, 1 Aralık’ta yürürlüğe girecek olan ihracat kontrolüne ilişkin yasanın, ihracat kontrol listeleri ve önlemlerine ilişkin ayrıntılı şartlar içeriyor.
Yasaya göre Çin, ihracat kontrol önlemlerini kötüye kullanan ve Çin’in ulusal güvenliğine ve çıkarlarına tehdit oluşturan herhangi bir ülke veya bölgeye karşı önlemler alabilir. Kanun ayrıca, kanunun kapsadığı maddelerle ilgili teknik dokümantasyonun da ihracat kontrol şartlarına tabi olduğuna açıklık getiriyor.
Taslak, kanunun kapsadığı maddelerle ilgili teknik verilerin de ihracat kontrol şartlarına tabi olduğunu açıklığa kavuşturuyor. Taslağa göre Çin, ihracat kontrol önlemlerini kötüye kullanan ve Çin’in ulusal güvenliği ve çıkarlarına tehdit oluşturan ülke ve bölgelere karşı önlemler alacak.
İhracatçılara iç uyum sistemlerini kurma ve iyileştirme ve operasyonları düzenleme konusunda rehberlik etmek için ihracat kontrol yönergeleri yayınlanacak. Taslak, ihracat kontrolü ihlallerinde bulunanların cezai sorumluluk nedeniyle soruşturulacağını öngörüyor.
“İhracat kontrolü”, bir ülkenin kendi ulusal güvenlik ve kalkınma çıkarlarını korurken nükleer silahların yayılmasının önlenmesi benzeri uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmek için nükleer malzemeler gibi belirli öğelerin ihracatını yasaklandığı veya sınırlandığı yaygın bir uluslararası uygulama olarak tanımlanıyor.
Çin üst düzey yasama organı, ayrıca Patent Yasası, Biyogüvenlik Yasası, Küçüklerin Korunması Yasası, Ulusal Bayrak Yasası ve Ulusal Amblem Yasasında yapılan değişiklikleri de kabul etti.
Bu arada dün de Avrupa Birliğinin “İhracat Kontrolü” konusunda yasa hazırlığı içinde olduğunu haber yapmıştık[3]. Yani artık yüksek teknoloji geliştiren ülkeler, bunları paylaşmayacak gözüküyor. Bu önemli gelişme, gerçek (içi boş olmayan) milli ve yerli teknolojinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.
[1] Trump Yönetimi, Huawei Satış Yapan Yarı İletken Tedarikçilerini Engellemeye Çalışıyor
[2] Ticaret Savaşlarında Çin Hamlesi; Bazı Teknolojilerin İhracatı Kısıtlandı
[3] ABD’den Sonra Avrupa da Hassas Teknoloji İhracatını Sınırlıyor