Amazon.com’un savunduğu ve yanlış tanıtılan bir kavram yüzünden birçok .Com şirketi geçtiğimiz yıl içinden çıkılması zor anlar yaşadı: Aracıların ortadan kaldırılması. Birçok kişi Web’in aracıları ortadan kaldıracağı ve böylelikle fiyatların düşeceğini söylüyordu. Sonuçta aracı haricindeki herkes mutlu olacaktı.
Ama kazın ayağı öyle değildi!.. Aracıların ortadan kaldırılmasının söylendiği gibi her şeyi güllük gülistanlık yapacağının doğru olmadığını anlayan ilk şirketlerden birisi Jean üreticisi Levi-Strauss oldu. Jean ürünlerini İnternet üzerinden doğrudan satmak için milyonlarca dolar harcayan Levi’s rotasını değiştirdi ve geçtiğimiz günlerde ürünlerinin sadece perakende ortakları üzerinden satılacağını duyurdu.
Müşterilerle doğrudan ilişki kurulduğunda karşılaşılan en büyük sorun yine müşteriler: Az sayıda sipariş, geri dönen ürünler, şikayetler, ürünlerin müşterilere nakliyesi ve diğer sorunlar bir müşteri ilişkileri servisinin oluşturulmasını gerektiriyor. Ama sadece müşteri ilişkileri servisinin kurulması yetmiyor. Levi Strauss’ın da gördüğü gibi müşteri ilişkileri servisinin etrafını çeviren problemler siparişlerin çoğalmasıyla birlikte daha da artıyor. Tek parça Jean siparişi vermiş milyonlarca kişiyi memnun etmek, çok sayıda siparişi olan birkaç büyük zinciri memnun etmekten çok daha zor.
Amazon.com aslında aracıları gerçekten ortadan kaldırmıyor, çünkü gerçekte kendisi bir aracı. Amazon.com yazarlar ve okuyucular, müzisyenler ve dinleyiciler arasında aracılık yapıyor. Amazon.com da genel giderlerini azaltmış süper-store’lardan sadece birisi.
İnternet bile yeni aracıların ve bilgi depolarının ortaya çıkmasına neden oluyor. Örneğin, B2B borsaları alıcıları ve satıcıları bir araya getirip yapılan alışverişlerden kar elde etmeyi amaçlıyorlar. Bilgi depoları ise, bilgilerin bulunmasına, organize edilmesine ve dağıtılmasına hatta farklı açılardan incelenmelerine yardımcı oluyorlar.
Aracıların ortadan kaldırılması bir hayal değil, aslında düşünülenden çok daha farklı bir şey. Belki de, göründüğünden çok daha güçlü. Napster örneğini ele alın. Napster plakçıları, kayıt endüstrisini ve müzisyenleri döngünün dışında bıraktı ve tüketicilerin ulaşabilecekleri en kısa yoldan müziğe erişebilmelerini sağladı.
Bunun bir diğer örneği Open Source Movement – Açık Kaynak Kodu Hareketi. Bu hareket bizim hayatımızı ve bilgisayarlarımızı kontrol eden yazılımlara erişebilmemizi sağladı. Hareket, sadece kullanıcı açısından değil, uygulama geliştiriciler açısından da çok önemli. Çünkü, yazılımların kodlarına hiçbir güvenlik sorunu olmadan kolaylıkla erişebiliyorlar.
Aracıların ortadan kaldırılmasının gücü, şirketlerin rakiplerini ortadan kaldırmalarının değil bilgilerin önündeki engelleri kaldırmasının altında yatıyor. Bilgiler de her geçen gün büyüyor. Bu bilgilerin organizasyonu her geçen gün daha sofistike bir hal alıyor. Arama motorları daha çok ve daha iyi organize edilmiş sonuçlar veriyorlar.
Aracılarn ortadan kalkması bir hayal değil, sadece teknolojideki önemli değişikliklerin getirdiği bir sürecin sadece yarısı. Bu sürecin diğer yarısı ise, aracıların tekrar hayata dönmeleri. Yani, tedarik zincirindeki oyuncuların tekrar eski yerlerine konması. Tedarikçilere ve bilgi kaynaklarına erişim, tekrar erişilebilir hale geliyor. Uzmanlık ve servis ne yazık ki, İnternet’ten indirilemiyor.
İyi borsacılar iş hayatından çekilmiyorlar, aksine online yatırım ve ticari tavsiyeleri ile daha da güçleniyorlar. Çünkü, onlar borsada herkesten çok daha iyi oynayabiliyorlar. Hizmet verebilen online şirketlerin durumu da, hizmet veremeyenlerden çok daha iyi olacak.
Hem online, hem de klasik anlamda iş yapan oyuncular sadece online iş yapanlara göre, daha şanslılar… Çünkü, küçük siparişlerde dahi tüm problemlere rağmen toptancılardan çok daha iyi hizmet sunabiliyorlar.
Aracıların ortadan kalkması ya da yeniden yerlerini alması dönemi .Com enkazının arasından sıyrılırken şunu asla unutmayın: İnsanların, sizden alışveriş yapabilmeleri sizden alışveriş yapmak istemeleri anlamına gelmez!.. Ya da bir hukuk kütüphanesinde arama yapabilmek, sizi bir avukat yapmaz!.. Ama, önemsiz davalarda avukata ihtiyacınız olmadığı anlamına gelebilir.