İnsan hakları savunucuları , İsrail’in telefon hackleme şirketi Cellebrite’a karşı Hong Kong protestoları sırasında Çin’e yardım ettiği iddiası ile dava açtılar. Aynı Celebrite 4 yıl önce FBI’a iPhone telefonların kilitlerini açmak için yardım etmişti [1].
Aktivistler bir yandan da İsrail savunma bakanlığını firmanın, güvenlik güçlerinin teknolojiyi muhaliflere yönelik baskılarda kullandığı Hong Kong’a ihracatını durdurmaya çağırdı. Bu konudaki dilekçeye 37 bin kişi imza attı[2].
Kaşıkçı’nın ölümü ile ilgili olarak yine telefon hacklemesinde uluslarası düzeyde suçlanan NSO Group’tan sonra insan hakları aktivistlerinin dava açtığı 2.İsrailli hackleme firması bu.
4.000 Kişinin Telefonuna mı Sızıldı?
Dava belgelerinde yer alan Hong Kong polis belgeleri, göstericilerin telefonlarını hacklemek ve kilidini açmak için Cellebrite kullanıldığını gösteriyor. Politikacı ve aktivist Joshua Wong [3] da dahil olmak üzere 4.000 kadar Hong Kong vatandaşının telefonuna sızmak için kullanıldığı kaydediliyor. Eski polis memurları, Cellebrite’ın uzun süredir Hong Kong tarafından kullanıldığını doğrulamışlar.
Pekin’in şehir üzerindeki kontrolünü artıran Hong Kong’un yeni güvenlik yasası, demokrasi yanlısı protestoları “terörizm” olarak tanımlıyor, ifade özgürlüğünü sınırlandırıyor ve şehrin bir zamanlar sahip olduğu özerkliği azaltıyor.
Çin 1898 yılında Hong Kong’u 99 yıllığına İngiltere’ye kiralamıştı. 1997 yılında İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher ve Çin Başbakanı Zhao Ziyang, Hong Kong’un mevcut sisteminin 50 yıl daha uzatılmasının garanti edilmesi karşılığında Hong Kong’u Çin’e geri veren anlaşmayı imzalamışlardı.
Hong Kong aktivistleri, Cellebrite’ın teknolojisinin “göstericilere ve demokrasi yanlısı aktivistlere saldırmak için kullanıldığını” söylüyor.
Cellebrite Kıramayacağı iPhone Olmadığını Söylüyor
Cellebrite, telefonlara sızma konusunda uzman bir firma. Başta da dediğimiz gibi, San Barnardino saldırısı sonrasında polise Apple yardım etmeyince Cellebrite ben şifreyi kırarım diye ortaya çıkmıştı[1]. Tüm dünyada kolluk güçlerine yani ülkelerin polislerine yardım eden bu tür kuruluşları, olaylar oldukça duyuyoruz. Hacking Team bunlardan biriydi. NSO Group bir diğeri. Şimdi de Cellebrite ortaya çıktı.
Bu firmalar, bazen gerçek suçlar ama bazen de demokrasi karşıtı olaylarda kullanılabiliyor. Cellebrite’in çok sayıda ülkede müşterisi olduğu kaydediliyor. Bugünlerde, Beyaz Rusya’dadiktatör Alexander Lukashenko tarafından da protestoculara karşı kullanıldığı belirtiliyor.
NSO Group olayında da tekrarlandığı gibi Cellebrite’in de İsrail’in ekonomi veya savunma bakanlığından bir ihracat lisansı alması gerekirdi. Ekonomi bakanlığındaki yetkililer böyle bir lisans vermediklerini ve savunma bakanlığının Cellebrite’ın satışları konusunda sessiz kaldığını söylediler.
İsrailli Aktivistler Cellebrite’in Yasaya Uymasını İstiyor
İsrailli insan hakları savunucuları ise, anti-demokratik baskıların dramatik bir şekilde arttığı 2019’da Hong Kong polisine yapılan ihracatın yasal olarak durması gerektiğini söylüyor. Tel Aviv merkezli teknoloji firmasına siyasal baskı yapmayı umuyorlar.
Daha önce aynı gruplar NSO Group’un ihracatının da durdurulması için mahkemeye gitmişlerdi[4]. Ama bir sonuç alındığı görülmedi. Gerçi NSO Group insan haklarına uygun davranacağı açıklaması yaptı ama görüyorsunuz başka bir İsrailli firma onun durduğu (belki de durmadığı) yerden bayrağı eline alıyor[5].
Tel Aviv’deki bölge mahkemesinde dilekçeyi sunan insan hakları avukatı Eitay Mack,
“Savunma bakanından Hong Kong’a Cellebrite ihracatını durdurmasını istiyorum. Ayrıca, bildiğim kadarıyla hiçbir zaman ihracat lisansı almadılar. Savunma bakanlığından lisans alan firmaların yasalara uygun davranması gerekiyor. Savunma Bakanlığının isanssız çalışan şirketler üzerinde de denetim yapmaları gerekiyor. “
Dilekçe sahipleri, İsrail hükümetinden şirkete baskı yapmanın yanı sıra, Cellebrite çalışanlarının dikkatini de çekmesini istiyor.
[1] Israeli firm helping FBI to open encrypted iPhone: report
[2] Calling upon Cellebrite to terminate phone-hacking cooperations with Hong Kong Police
[3] Hong Kong democracy activist group led by Joshua Wong disbands
[4] Kaşıkçı’yı Takip Eden Pegasus Yazılımının En Yaygın Olduğu Ülkelerden Birisi Türkiye
[5] NSO Group İnsan Haklarına Uygun Davranacaklarını Açıkladı