Avrupa’lıların sistemindeki hatadan [1] sonra Hindistan Bölgesel Seyrüsefer (Navigasyon) Uydu Sisteminin (IRNSS) uydularından birinde (1A) yer alan üç atom saatinin de çalışmadığı ortaya çıktı. IRNSS, halen tüm dünyanın kullandığı ABD’nin Navigasyon sistemine karşı Hindistan’ın geliştirdiği bölgesel bir sistem ve Asya ile Hint Okyanusu kuşağını kapsıyor.
Dünyanın çevresinde lokasyona uygun bir şekilde dönen 7 uyduluk bir sistem olan IRNSS, sadece ticari değil, yanısıra Hint ordusuna da cm düzeyinde hassaslık sağlayacak bir sistem. IRNSS’in hassas koordinasyonunu her uyduda 3 atomik saat sağlıyor.
Ancak bu atomik saatlerde 3’ünün (birincil ve 2 yedek) çalışmadığı raporlandı. Gerçi aynı arıza 10 gün kadar önce Avrupa Galileo navigasyon sistemi uydularında da ortaya çıktı ama arızanın ne olduğu ve neden olduğu gibi konular henüz belirsiz.
ISRO bir yandan saatlerini yeniden başlatmaya çalışırken, Hint uzay ajansının direktörü Kiran Kumar, yedek uydu 1H’nin uzaya 2017’nin 2ci yarısında gönderileceğini söyledi. Halen 1-A dışında kalan uyduların normal çalıştığı kaydediliyor.
Hindistan uzaya uydu gönderme yolunda başarıyla ilerliyor. Geçen haziranda 20 ticari uyduyu birbiriyle çarpıştırmadan 26 dakika içinde uzaya gönderme başarısı göstermişlerdi [2]. Bugüne kadar pek çok farklı amaçlı uyduyu uzaya gönderdiler.
Galileo ve IRNSS’nin ve hatta Çin’in navigasyon uydularının tamamındaki rubidyum atom saatleri, bu konuda pazar lideri olduğu belirtilen İsviçreli Spectracom firması üretti. ISRO, Delhi Ulusal Fizik Laboratuarı (NPL) tarafından geliştirilen teknolojiyi kullanarak saatleri IRNSS’ye taktı.
Çin’in uzay programı yabancı medyaya kapalı olduğu için oradaki durum bilinmiyor. Avrupa ve Hindistan’daki arızanın ise Spectracom’un tasarımıyla mı ilgili olduğu, yoksa uzaydaki mevcut koşullardan mı kaynaklandığı henüz bilinmiyor.
Rubidyum atom saatleri, zamanın geçişini ölçerken, hidrojen maser saatlerinden daha az doğru olmasına rağmen, hala oldukça doğru, nispeten ucuz ve yaygın olarak kullanılıyor. Ölçtükleri şey ise, Rubidyum standardı olarak adlandırılan, soğutulmuş bir rubidyum atomundaki elektronlar tarafından mikrodalga emisyon frekansına bakarak zamanı ölçerler. Rubidyum yerine sezyum kullanıldığında, elde edilen saat, bir çok ülkenin standart zamanlarını tanımlamada kullanıldığı zamana uyar.
[1] Avrupa’nın GPS Sistemi Galileo Uydularının Saat ile Sorunu Var
