Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)’nin düzenlediği Dünya Telekomüni-kasyon Kalkınma Konferansı, 18- 27 Mart 2002 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirildi.
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), Türk Hükümeti’nin daveti üzerine Dünya Telekomünikasyon Kalkınma Konferansının (WTDC – 02) üçüncüsü, 18 – 27 Mart 2002 tarihleri arasında İstanbul Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirildi.
Açılışı 18 Mart 2002 tarihinde Cumhurbaşkanı Sn. Ahmet Necdet Sezer, Ulaştırma Bakanı Sn. Oktay Vural ve ITU Genel Sekreteri Sn.Yoshio Utsumi’nin katılımıyla gerçekleştirilen Konferansa ITU üyesi 189 ülke arasından 152 ülkenin, devlet, özel sektör, uluslararası ve bölgesel örgüt temsilcilerinden oluşan 1150 delege ve 47 ülkenin bakan, bakan yardımcısı ve müsteşar düzeyinde 60’a yakın yetkilisi katıldı.
Konferansa katılan delegeler, çalışma gruplarında ve genel kurulda yaptıkları görüşmeler ve tartışmalar sonucunda, Özellikle Sayısal Uçurumun Daraltılması (Bridging the Digital Divide) konusunun altının çizildiği, İstanbul Deklerasyonu ve İstanbul Eylem Planını oluşturdular.
Dünya Telekomünikasyon Kalkınma Konferansları, gelişmekte olan ülkelerde telekomünikasyon alanında kaydedilen gelişmeleri gözden geçirmek ve gelecek 4 yıllık dönem ile ilgili olarak bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin önceliklerini, stratejilerini belirlemek ve Eylem Planlarını hazırlamak amacıyla dört yılda bir düzenlenmektedir.
İstanbul’da üçüncüsü düzenlenen Dünya Telekomünikasyon Kalkınma Konferanslarından ilki 1994 yılında Arjantin-Buenos Aires’te ikincisi 1998 yılında Malta-Valetta’da gerçekleştirildi.
İstanbul’da yapılan Konferans birçok açıdan ilklerle dolu: Yeni binyılın ilk Dünya Kalkınma Konferansı; ilk kez bu konferansta altı dilde doküman yayımlandı ve 8 dilde simultane çeviri yapıldı; sürdürülmekte olan kalkınma çabalarına özel sektörün katkısının hayati önem taşıdığı ilk kez bu Konferansta kabul edildi ve ilk kez ITU tarafından bir konferans başkanına başarısından dolayı altın madalya verildi.
Valetta’da yapılan bir önceki Konferansa katılan delege sayısının 850 olduğu ve bakan, bakan yardımcısı ve müsteşar düzeyindeki katılımın azlığı hatırlanacak olursa; ITU’nun Kalkınma sektörünün düzenlediği WTDC-02’ye gösterilen ilginin yalnızca gelişmekte olan ülkelerden değil gelişmiş ülkelerden de olması, Dünyanın telekomünikasyon sektöründe kalkınmaya ne kadar çok önem verdiğini ve kalkınma konusunun artık gelişmekte olan ülkelerin sorunu olmadığını göstermek açısından dikkat çekiciydi.
Konferansın ana temasını “sayısal uçurumun daraltılması” (Bridging the Digital Divide) oluşturdu. Sayısal uçurumun daraltılması konusunda yapılan özel bir oturumda katılımcı ülkelerin bakanları, açıklıkla kendi ülkelerindeki durumu ve bu konudaki önerilerini dile getirdiler. Sayısal uçurumun yalnızca gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasında olmadığı, ülkelerin kendi içlerinde de bölgelerarası ve kişilerarası eşitsizliğin bulunduğu ve yine sayısal uçurumun yalnızca teknolojik bir sorun olmadığı, sosyo-ekonomik boyutunun da önemli olduğu Konferanstaki görüşmelerde vurgulandı.
Konferansta, Sayısal uçurumun azaltılması konusunda birçok somut öneri ortaya atıldı. Ulusal düzeyde, toplumun bilincinin artırılması, eğitimin güçlendirilmesi ve profesyonel yeteneklerin artırılması da 2D’yi (sayısal uçurum – Digital Divide) 3A’ya (farkındalık, erişim, satın alabilme – Awareness, Access and Affordability) dönüştürmenin yolları arasında sıralandı.
WTDC-02’de yapılan çalışmalardan sonra, Sayısal Uçurum’un (Digital Divide), Sayısal Fırsatlar’a (Digital Opportunity) dönüştürülmesinin gerektiği vurgulandı.
WTDC-02, Kamu ve özel sektörün farklı görüşler üzerinde ayrılmalarının yerine ortak amaçlar üstünde yoğunlaşmaları ve her iki sektörün güçlü yanlarının toplumun ortak çıkarını sağlamak için kullanmaları gerektiğinin vurgulanması için de iyi bir fırsat oldu.
Konferansta, ITU üyesi ülkeler arasında, insani yardım ve afetlerde telekomünikasyon hizmetlerinde ortak çalışma anlayışının kabul edilmesiyle ilgili Tampere Sözleşmesi üzerinde çalışıldı.
Dünya Telekomünikasyon Kalkınma Konferansı’nda iki önemli rapor- Dünya Telekomünikasyon Kalkınma Raporu ve 2002 yılında Telekomünikasyon Reformunda Yönetimler- açıklandı.
Bu raporlara göre yeni telekomünikasyon dünyası şu kelimelerle özetlenebilir: özelleştirilmiş, rekabete açık, mobil ve global. Rapora göre:
- 2002 başlangıcı itibarıyla dünya ülkelerinin yarıdan fazlası yasal zorunlu operatörleri özelleştirmiş olup, bu ülkeler dünya telekomünikasyon pazarının % 85’ini ellerinde tutmaktadır.
- Uluslararası telefon hizmetlerinde rekabet “de facto” olmasına rağmen mobil ve internet haberleşmesinde rekabet çoğunlukla mevcuttur ve bu dünyada network patlamasına yol açmıştır.
- 2002 yılında mobil telefon hattı sayısı ilk defa sabit telefon hattı sayısını geçmiştir. 97 ülkede mobil hat sayısı sabit hattan daha fazladır. Dünyada her 6 insandan birisi mobil telefon kullanabilir hale gelmiştir.
WTDC-02’de 1998 yılında Valetta’da yapılan WTDC-98’de alınan kararlar ile ilgili olarak son dört yılda gerçekleştirilen çalışmalar değerlendirildi. Bunların dışında, Konferansta:
- Telekomünikasyonun tüm dünya çapında ortak vizyonu olarak kabul edilecek olan İstanbul Deklarasyonu,
- ITU’nun Genel Stratejik Planına dahil edilmek üzere 23 Eylül – 18 Ekim 2002 tarihleri arasında Fas’ın Marakeş kentinde yapılacak olan Tam Yetkili Temsilciler Konferansı için hedef ve önceliklerin belirlenmesi amacıyla, “Sayısal Uçurumun Daraltılması” için Stratejik Plan,
- 2003 – 2006 yıllarında uygulanacak olan çalışma programları (Düzenlemeler, Reformlar, ICT ağı konusunda yapılacaklar, e-strateji, tarife ve maliyetlerler) ile ilgili Eylem Planı kabul edildi.
Konferansın bir diğer hedefi de gelişmekte olan ülkelerde telekomünikasyon altyapısının kurulması ve kurumsallaşmanın sürdürülebilmesi ve güçlendirilmesi amacıyla uluslararası işbirliğinin ve ortaklığın geliştirilmesi idi. Konferans bu amacına ulaştı.
Bu Konferansın sonuçları ITU öncülüğünde 2003 yılında Cenevre’de yapılacak olan Bilgi Toplumu Dünya Zirvesi ( World Summit on the Information Society-WSIS ) için önemli katkılar sağlayacak.
Konferansın başkanlığı, 2000 yılında yine İstanbul’da yapılan ITU Dünya Radyokomünikasyon Konferansının da başkanlığını yapmış bulunan Telekomünikasyon Kurumu Başkanı, Fatih Mehmet Yurdal tarafından yürütülmüştür. Böylece ITU’nun 137 yıllık tarihinde ilk defa aynı şahıs hem Dünya Radyokomünikasyon hem de Dünya Telekomünikasyon Kalkınma Konferanslarına başkanlık yapmıştır. ITU tarihinde ilk kez Fatih Mehmet Yurdal’a Konferans başkanlığındaki başarısından dolayı ITU Genel Sekreteri Yoshio Utsumi tarafından altın madalya verildi.
Ayrıca, 2 yıldan daha az bir süre içerisinde iki büyük ITU Konferansı ilk defa aynı ülkede düzenlenmiştir.
Bağımsız Kaynakların yaptığı araştırmaya göre Konferans organizasyonunun son derece düzenli yapılması; katılımın rekor düzeyde olması ve teknik konuların hepsinde başarı sağlanmış olması nedenleriyle de bütün katılımcılar Konferanstan son derece memnun ayrıldılar.