Cep telefonlarında kaçakçılık ve hırsızlık yeniden artıyor. Bunun en önemli nedeni, MCKS olarak adlandırılan ve 2005’de kanunu çıkan “Mobil Cihazları Kayıt Sistemi”, kullanımı durdurulan cihazların IMEI numaralarından silinmemesinden ötürü şişmiş durumda.
İstanbul Gümrük Muhafaza Müdürlüğü ekipleri, Mardin’den İstanbul’a gönderilen bir kargo takip ederek, ülkeye 9.060 kaçak telefon sokan bir çete yakaladılar. Bu telefonların gümrük vergisinden kaynaklanan meblağ 9,3 milyonu buluyor.
Kaçak telefon getiren çete, MCKS sisteminde silinmeyen IMEI numaralarını kaydediyorlar. Bu numaraları nasıl tespit edebildikleri ayrı bir soru işareti. Ayrıca yurtdışından gelen insanların pasaport numaralarını kullanarak, e-devlet üzerinden kayıt yaptıkları anlaşılıyor.
MCKS’deki IMEI Numaralarını Nasıl Buluyorlar?
İstanbul Gümrük Muhafaza Müdürlüğü ekiplerinin, Mardin’den İstanbul’a gönderilen kargonun alıcısı tarafından teslim alınmasınının ardından yapılan aramada, kayıtdışı olduğu tespit edilen 6 adet iPhone cep telefonu ele geçirildi. Arkasından yapılan araştırmada telefonların, e-devlet sistemi üzerinden üçüncü şahıslar üzerine, “Yolcu beraberi kayıtlı” olarak MCKS sistemine tanımlanmaya çalışıldığı tespit edildi.
Çete üyelerinin, özellikle sınır kapılarına yakın oturan vatandaşlardan bir miktar para karşılığında, e-devlet şifrelerini elde ediyordu. Ardından, yine elde ettikleri yabancı ülke vatandaşlarının pasaport numaralarını sisteme girerek e-devlet’teki IMEI bölümüne kayıt yaptırıyordu. İnternetteki duyurularında, cep telefonu kayıt hakkı sattıklarını duyuran çete, bu şekilde yabancı ülke vatandaşlarının pasaport numarası ile hileli kayıt işlemi yapıyordu.
Çete üyelerinin, kayıt için 150 lira ödedikleri, internet üzerinden kayıt için vatandaşlardan 500-600 lira aldıkları ortaya çıktı.
Yapılan soruşturmada; şüphelilerin toplam 9 bin 60 adet cep telefonunu; yabancı ülke vatandaşlarının pasaport numarası ve Türk vatandaşlarının e-devlet sistemlerini kullanarak kayıt ettikleri tespit edildi. Zanlıların bazı kaçak cep telefonlarını çocukların üzerine yaptığı görüldü. 9.060 adet cep telefonunun normal yollarla ithalatında 10.631.000 TL vergi ödemesi yapılması gerekirken, kişi başı 170 lira olan maktu vergi nedeniyle 1.351.000 TL ödedikleri anlaşıldı. Başka deyişle, devleti 9.279.000 TL vergi kaybına uğrattıkları tespit edildi.
Kaçak cep telefonlarını hileli olarak kaydeden 8 kişi hakkında ‘Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’ kapsamında işlem yapıldı ve savcığa da suç duyurusunda bulunuldu.
MCKS Sistemi Şişti
MCKS sistemi, cep telefonu sistemlerinin yükselişe geçtiği 2005 yıllarında, ülkeye giren kaçak telefonlar sayısının hızla artmasına karşı oluşturulmuştu. BTK tarafından oluşturulan bir veri tabanına cep telefonları IMEI numaraları ile kaydedilen telefonlar yasal hale geliyordu [1].
Çok zaman olduğu için, bu sistemin kurulma nedenlerini hatırlatalım ;
- Türkiye’deki mobil telefon bayi pazarındaki haksız rekabetin engellenmesi
- Kaçak cep telefonları nedeniyle ülkenin vergi kaybetmesini engellemek
- Ne olduğu belirsiz telefonların pazarda vatandaşlara zarar vermesini (sağlık ve para) engellemek idi.
Kurulduktan sonra bir faydası daha ortaya çıktı.
- Telefon çalınmaları engellendi. Çünkü çalınan telefonların IMEI numaraları, BTK’ya bildirildiği takdirde, telefon bloklanıyor ve çalışamaz hale geliyordu [2].
Ancak şimdi olay tersine dönmeye başladı. Çünkü MCKS sistemine kayıtlı olan telefon sayısı artarken, kullanımı biten (insanların telefon değiştirmesi ile çekmecelere attıkları) telefonların IMEI numaraları silinmediği için, kaçakçılar ve hırsızlar tekrar sahneye döndü. Yukarıdaki haber böyle bir gelişmenin parçası.
Sorular
Burada ortaya çıkan pek çok soru var
- Hırsızlar ya da Kaçakçılar ya da onların telefonları verdikleri kişiler, MCKS sistemindeki eskimiş IMEI numaralarını nasıl bulabiliyorlar?
- Yerli ya da yabancı pasaport numaralarını nasıl buluyorlar?
Buna karşılık akla gelenler BTK, Operatör ya da mobil bayi sisteminden birilerinin ve ayrıca gümrük sisteminden başka birilerinin bu işin içinde olabileceği anlaşılıyor.
BTK’nın bu nedenle, kullanılmayan IMEI numaralarını sistemden silmesi gerekmez mi?
[2] Dr.Acarer : MCKS Sayesinde Ülkemizde Cep Telefon Çalınmaları Ciddi Oranda Düştü