Telefonlara getirilen aşırı vergi, cep telefonlarının gümrüklerde farklı beyan edilmelerine ya da klon yapılmak üzere kaçak telefon getirmelerin artmasına yol açmıştı. Bunun üzerine devlet güya önlem aldı ve telefonların gümrükteki beyanına 200 $ alt limit getirdi. Bu ise telefonların 2020’de 3.000 TL bandına çıkmasına neden oldu.
İşte tam o sırada, yabancı cep telefonu üreticileri “yerli” palavrasına katkıda bulunacak bir başka yol geliştirdiler. Yurtdışından getirdikleri demonte parçaları ülkede birleştirmeye “yerli” telefon denildi.
Oysa, sadece yurtdışından getirdikleri parçaları, birleştirerek Türkiye’de üretim yapmışmış gibi oluyorlardı. Ütelik bu firmalar, yurtdışında 1.000 TL civarına sattıkları en ucuz (low end) telefonları, aşırı vergiler nedeniyle oluşan 3.000 TL çıtasının az altına, yani 2.800 ya da 2.600 TL’lik bir yere koyuyorlardı.
Şimdi bu dönemin sonuna geldiğimiz anlaşılıyor. Çünkü bu yerlimsi üretim yapan firmalardan Çinli akıllı telefon üreticisi OPPO, 2021’de 50 milyon dolarlık yatırımla kurduğu Tuzla’daki fabrikasını sessiz sedasız kapatıverdi.
2018’de Türkiye pazarına giren ve 2021’de Türkiye’de üretime başlayan Çinli teknoloji devi OPPO, 2022 yılında fabrikada çalışan yaklaşık 500 işçiyi, küresel kriz gerekçesiyle işten çıkardı ve bu yılın başlarında tesislerinde üretimi durdurdu. O günlerde tesiste en az 6 ay üretim yapılmayacağı aktarılmıştı.
İşten çıkarılan işçiler fabrika önünde eyleme başlayarak yaşanan işçi kıyımını protesto etti. Sonrasında ise OPPO’nun, Türkiye’deki üretimi sessiz sedasız sonlandırıldığı ve 20 milyon $ yatırımla Mısır’da kuracağı üretim tesisinde, 650 kişilik istihdam sağlayacağı kaydedildi.
2021 yılında AKP’li Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank fabrikanın açılışını “Global markaların ülkemize olan ilgisi her geçen gün artıyor.” diyerek duyurmuştu. Anlayacağınız o ilgi ancak 1,5 yıl sürüyor.