Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan Orta Vadeli Mali Plan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onaylamasının ardından Resmi Gazete’de yayımlandı. 2019-2021 arasını kapsayan ve Orta Vadeli Mali Plan’a (OVMP) [1] göre, 2019 için Türkiye’deki tüm bakanlık ve kurumların bütçeleri ortalama yüzde 16 oranında artarken, Diyanet’e verilecek bütçedeki artış bunun iki katının da üzerine çıkarak % 36.36 oldu.
Öyle ki, Diyanet İşleri Başkanlığının bütçesi, bazı bakanlıklar dahil, pek çok devlet kurumunun bütçesini katlıyor. 2019 bütçesi 7.7 milyar liradan 10.5 milyar liraya çıkarılan Başkanlığın bütçesi artılırken, daha önce hazırlanan kalkınma planlarında yer alan “ancak bilim ve teknolojiyle kalkınabiliriz” stratejisinin tersine bir yaklaşımla, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesi % 56 oranında azaltıldı.
Teknoloji ile Kalkınmadan Vaz mı Geçilecek?
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın önümüzdeki yıl kullanacağı bütçenin arttırılırken, sanayi, bilim ve teknoloji bakanlığının bütçesinin düşürülmesi, dünden bu yana çeşitli yorumlara neden oldu. Son bir kaç yıldır, Apple, Amazon, Google, Huawei gibi firmaların ulaştıkları değerler, ülkemizde “ancak teknoloji ile kalkınabiliriz” düşüncelerinin öne çıkmasına neden oldu. Bu ifade Kalkınma Bakanlığının raporlarında da yer aldı. Ancak dün Resmi Gazetede yayınlanan OVMP’deki oynamalar bunun artık geri plana itildiği düşüncesine yol açtı.
Ülkemizde sanayi ve teknoloji politikalarını belirleyen, ileri teknolojiye yapılan yatırımları destekleyen Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2,544 milyar liralık bütçesinin tam 4.1 kat üzerinde olacak. Bu devasa fark, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinin önümüzdeki yıl yüzde 56 oranında kırpılıp 5.7 milyar liradan 2.5 milyar liraya düşürülmesi nedeniyle ortaya çıktı.
Diğer Dikkat Çeken Noktalar
Aynı şekilde, olası bir depreme karşı can ve mal güvenliğini korumak amacıyla uygulanan kentsel dönüşüm projelerini yürüten Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2,573 milyar liralık bütçesi de Diyanet bütçesinin çeyreğine ulaşamadı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bu yıl 31.3 milyar lira olan bütçesi de gelecek yıl tasarruf nedeniyle 13.6 milyar liraya düşürülecek. Böylece geçen yıl Diyanet bütçesinin 4 katından daha fazla harcama yapan Ulaştırma Bakanlığı, gelecek yıl neredeyse Diyanet’le aynı düzeyde harcama yapacak.
Rekor artışla bütçe ödeneği olağanüstü boyutlara çıkarılan Diyanet İşleri, devasa bütçesiyle hem istihbarat gibi kritik görev üstlenen kurumları hem de ülkenin en büyük yatırımcı bakanlıklarını katladı. Diyanet, 10.4 milyar lirayı aşan 2019 yılı bütçesiyle, önümüzdeki yıl yüzde 7.6 kesinti yapılarak 2.3 milyar liradan 2.1 milyar liraya düşecek MİT bütçesini 5’e katlamış oldu.
Ülkenin enerji politikalarını belirleyen, enerji yatırımlarını yapan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı bütçesinin de 5 kat üzerine çıkmış oldu. Enerji bütçesi 2019’da bu yıla göre yüzde 14.3 oranında düşürülerek 2,044 milyar liraya indirildi.
Diyanet Bütçesi En Fazla Personele Harcanıyor
Bütçe verilerine göre, önümüzdeki yıl Diyanet’in ödeneklerinde en yüksek artış personel harcamalarında olacak. Genel bütçede, personel giderleri 2019’da % 17 artarken, Diyanet’in personel ödeneği yüzde 36.5 artarak 6.2 milyar liradan 8.5 milyar TL’ye çıkacak. Artışın böylesine yüksek belirlenmesi, Diyanet’in önümüzdeki yıl çok sayıda yeni personel alacağını düşündürüyor.
OVMP notlarına göre, Mali Plan döneminde maliye politikasının temel hedefi merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki mal ve hizmet, sermaye, cari transfer ve faiz giderlerinin azaltılması ve gelirlerin arttırılması olacak.
