Superonline Genel Müdürü Savaş Ünsal, Rekabet Kurulu kararını olumlu karşıladıklarını, portaldaki bazı servislerin ileride ücretlendirilmesine geçeceklerini bildirdi. Rekabet Kurulu’nun gerekçeli kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından görüşlerini sorduğumuz Ünsal, şöyle dedi:
“Kriz sürecinde düşen reklam satışları yanında, portal servislerimizden gelecek gelir desteği amacıyla yol çıkmıştık. Ancak bizim altyapımızıdaki bazı teknik problemler – şirket internetinden giren Superonline abonelerinin tanımlanamaması – nedeniyle, geçici olarak bu uygulamaya ara verdik. Eksikliklerimizin tamamlanması sonrası portalimizdeki bazı servislerin ücretlendirilmesine geçeceğiz. Bu kapsamda Rekabet Kurulunun kararını olumlu karşılıyoruz.”
TT’nin Şikayet Gerekçesi
Rekabet Kurulu’nun söz konusu gerekçeli kararı, sektörde olumlu karşılandı. Doğan İletişim Elektronik Servis Hizmetleri A.Ş., Superonline Uluslararası Elektronik Bilgilendirme ve Haberleşme Hizmetleri A.Ş. ve Türk Nokta Net Bilgi Hizmetleri A.Ş., 2001 yılı Nisan-Mayıs aylarında portal hizmetlerini ücretlendirmiş, ücretin ödenmemesi durumunda bu hizmeti kullanıma kapatmıştı. Türk Telekom, bu durumda üç şirketin, “portal hizmetleri piyasasında hakim durumlarını kötüye kullandıkları” gerekçesiyle Rekabet Kurumu’na şikayet etmişti.
Rekabet Kurulu’nun 19 Şubat 2002 tarihli kararında, Türk Telekom’un şikayetinin reddine, karar verilmişti. Rekabet Kurulu’nun 20 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan gerekçeli kararında ise şirketlerin ticari detaylarına girmeden dosyanın ayrıntısına yer veriliyor. Raportörün görüşünün de yer aldığı gerekçeli kararın sonuç bölümünde şöyle deniliyor:
“…değerlendirmeler doğrultusunda; şikayet konusuna yönelik olarak bir önaraştırma yapılmasına veya soruşturma açılmasına gerek bulunmadığına, şikayet reddine oy birliği ile karar verilmiştir.”
Pazar Değerlendirmesi
Rekabet Kurulu’nun Resmi Gazete’de yayımlanan gerekçeli kararının “İnceleme ve Değerlendirme” bölümünde şöyle deniliyor:
“İnternet hizmetleri pazarı başlıca iki alt pazardan oluşmaktadır: internet servis sağlayıcılığı pazarı ve içerik hizmetleri pazarı.
Şikayet konusu olan internet üzerinden sunulan portal hizmetleri, internet üzerindeki bir sunucudan internet erişimi olan kişilere bilgi (içerik) sunulmasının sağlanması işlemidir. İnternet içeriği; e-posta, arama gibi hizmetler ve haber, sağlık, astroloji gibi bilgilerden oluşturulan portalları kapsamaktadır.(…)Türkiye’de faaliyet gösteren internet servis sağlayıcılarının bir kısmı erişim hizmetlerinin anı sıra içerik de sağlayarak faaliyetlerini sürdürmektedir.
Şikayete konu olan işletmeler internet servis sağlayıcılığı ve portal hizmetleri pazarı olmak üzere her iki pazarda da faaliyet gösteren işletmelerdir.”
Reklam Geliri Faaliyet Giderlerini Karşılamıyor
Rekabet Kurulu’nun gerekçeli kararında, dünyanın bir çok yerinde sunulan bu hizmetlerin temel gelir kaynağının reklam olduğu, reklam gelirlerinin ise maliyetleri karşılamakta yetersiz kaldığı belirtiliyor. Gerekçeli kararda, “internet servis sağlayıcılığı pazarında faaliyet gösteren firmaların portal hizmetlerini genelde erişim hizmetinden sağladıkları gelirle finanse ettikleri görülmektedir” deniliyor.
Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
Resmi Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulu’nun gerekçeli kararında, şikayet edilen işletmelerden Superonlie’ın, bir süreliğine hizmetlerini Türk Telekom abonelerine kapattığı, ancak bu uygulamayı sürdüremediği ve bu hizmetleri tekrar tüm internet servis sağlayıcılarının abonelerine açtığı belirtiliyor.
Türk Nokta Net’in de aynı şekilde portal hizmetlerini ücretlendirmek istemiş, ancak bu konuda Türk Telekom ile anlaşmaya varamamış, halen bu hizmetleri için herhangi bir ücret talep etmediği belirtiliyor.
Doğan İletişim’in ise, “e-kolay” adı altında sunduğu portal hizmetlerine erişimi ücretlendirme uygulamasına devam ettiği belirtiliyor.
Rekabet Kurulu gerekçeli kararının, “Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme” bölümünün sonunda şöyle deniliyor:
“Bu açıklamalar ışığında, her ne kadar tek tip olduğu iddia edilen anlaşmalar aracılığıyla portal hizmetlerinin ücretlendirilmesi için girişimlerde bulunulmuş olsa da, bu erişimin herhangi bir internet servis sağlayıcının faaliyetlerini sürdürebilmesi için zorunlu unsur niteliğinde olmadığı, ücretlendirme işleminin sadece Türk telekom’un değil, diğer tüm internet servis sağlayıcıları abonelerini de kapsaması cihetiyle ayırımcı bir uygulama olmadığı, dolayısıyla dosya konusu işlemle ilgili olarak, 4054 salısı Kanun’un 4. ve/veya 6. maddeleri kapsamında bir ihlal bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır”