Bu yazıyı okumadan önce 2 yıl önce yani 2003 mayıs ayında turk-internet.com’da Av.Ali Suat Güzeloğlu imzasıyla yayınlanan Bir Evlilik Hikayesi başlıklı yazının Türk Telekom Özelleştirme Süreci bölümünün altına bakmanızı öneriyorum. Bu haftadan itibaren tartışmaya başlayacağımız anlaşılan konuyu görmek için kahin olmaya gerek yok. Zaten 2 yıl önce görülebiliyordu..
İşte beklenen noktaya bu hafta geldik. Hem de arka arkaya 3 haberle birlikte..
Önce Telefonica “AVEA konusundaki belirsizlikler nedeniyle” açıklamasıyla Türk Telekom özelleştirmesinden çekildi. Gerçi daha sonra özür dilediler ama bu AVEA ve Türk Telekom özelleştirmesi konusunda oluşan soru işaretlerini düzeltemedi.
Arkasından Avea’nın borçlarını yeniden ertelediği haberi ulaştı. Zaten daha önce de 2004 yılıını zararla kapattığı bildirilmişti. (Bkz : dipnot)
En ilginç açıklama ise bugün Telecom Italia’dan geldi. Telecom Italia SpA ve Pirelli & C. SpA Başkanı Marco Tronchetti Provera, Türk Telekom ihalesini kazanamamaları halinde Avea’dan çıkış koşullarını bilmek istediklerini açıkladı. İstanbul’da süren Yatırım Danışma Konseyi toplantısı sırasında basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Provera, Türk Telekom ihalesini kaybetmeleri halinde, AVEA’da bu ihaleyi kazanacak kurumla, rakip hale geleceklerini, o zaman da çıkmayı tercih edeceklerini bildirdi.
Provera, “Telekom Italia, Türk Telekom ihalesini kazanamazsa Avea’dan çıkış koşullarını bilmek istiyor. İhale öncesinde çıkış opsiyon koşullarının netleşmesini, şeffaf olmasını istiyor” dedikten sonra Türk Telekom sektörüne 3 milyar dolardan fazla yatırım yaptıklarını ve kesinlikle devam etmek amacında olduklarını, bu yatırımlarını sürdürmek niyetinde olduklarını ve Türk Telekom ihalesini kaybetmeleri halinde aynı şirkette rakip olarak kalamayacaklarını, bunun açık olduğunu, kazanmaları durumunda ise kendi stratejilerini uygulayacaklarını da ekledi.
İhale Tarihi Yaklaşırken Spekülasyonlar ve Dedikodular Artıyor
Doğal olarak Türk Telekom özelleştirme tarihi yaklaşırken dedikodu ve spekülasyonlar artıyor. Bir yanda Türk Telekom’un kasasında 2,5 katrilyon TL bulunduğuna dair spekülasyon, diğer yanda nasıl olduysa basının eline geçen “özelleştirmeye katılan firmalar hakkındaki Türk Telekom dosyası”, diğer yanda AVEA açıklamaları yapan 2 yabancı operatör.
Özelleştirmeden çekildiğini ifade eden Telefonica konusunda telekom sektöründen bir uzman diyor ki;
“Telefonica’nın Çekoslavakya Telekom’a ödedikleri sonrasında paraları kalmadığı için bu tür bir açıklama yapmış olabilirler. Bahane bulmak için de AVEA demiş olabililirler”
Telecom Italia açıklaması konusunda başka bir uzman da şunları söylüyor.
“2 yıl önce yapılan işin yanlışlığı zaten biliniyordu ama şimdi iyice ortaya çıktı. Telekom ihalesine ya Avea’nın ortakları (TIM) girmemeliydi, veya Telekom Avea’dan ayrıldıktan sonra ihaleye çıkmalıydı. Bu işin sonu pek iyi gitmeyecek. Günün birinde bu işi gerçekleştirenlere mahkeme yolu gözükmesi pek olası.
Şimdi ya Telekom’u bir yolunu bulup TIM’e vermek durumunda kalacaklar ya ihale iptal olacak. Bu arada belki Avea tümüyle devlete dönecek!
Telecom Italia’nın açıklamaları sektörde çeşitli yorumlara neden oldu. Bir kısım “Telecom Italia’nın AVEA’dan mutlu olmadığı ve kurtulmak istediği ve özelleştirmeyi bir fırsat bileceği” yorumunu yaparken, diğer bir kısım “Telecom Italia’nın yaptığı tehdite girer. Açıkça TT’yi vermezseniz, AVEA’yı da geri veririm diyorlar. Bu kabul edilemez ama Aycell ile AVEA’yı birleştirmeyi düşünen bazı aklı evvel yöneticiler sayesinde bu duruma kendimiz düştük” yorumunda bulunuyor.
Türk Telekom’un Atakları
Özelleştirmeye yaklaşırken, Türk Telekom da kendine özgü yöntemlerle gündem yaratıyor.
Bunlardan birisi kasalarında olduğunu söyledikleri “2,4 Katrilyon TL”. Bu konudaki yorumlarımı ayrı bir yazıda vereceğim*. O nedenle burada sadece şunları ifade edeyim. Türk Telekom ihalesine giren firmalar rakamların ne anlama geldiğini bilen kişiler oldukları ve Türk Telekom yetkilileri de bu kişileri bu yolla etkileyemeyeceklerini bildiklerine göre böyle bir ifadenin hedefi ancak ekonomiden anlamayan ya da Türk Telekom bilançolarını inceleyemeyecek kişilere yönelik olmalıdır. Bu da özelleştirmenin “halka yöneleceğinin” işaretleri olarak yorumlanabilir.
Bu hafta diğer bir konu ise “dosya” konusu. Basında yayınlanan ve Türk Telekom’un hazırladığı ama basının eline nasıl geçtiği belirtilmeyen dosyada tek tek özelleştirmeye katılan firmalara yönelik yorumlar bulunuyor. Bu da bir anlamda Türk Telekom’un hedefe varmada kullandığı diğer bir haber olarak yorumlanıyor.
Buna göre Türk Telekom dosyasında Koç-Sabancı ortak girişim grubu, Doğan Grubu ve OYAK için ’belirsiz’, Turkish Privatization Investors için “ilgili” Çalık Grubu-Etisalat için “teklif verecek”, Turktell için “teklif verecek”, Saudi Öger için “teklif verecek”, Telecom Italia Mobile (TIM) için “teklif verecek, AVEA’daki pozisyonunu kontrol ediyor”, SK Telecom için ise “Telsim’le ilgileniyor” şeklinde yorum verildi.
Bu arada Saudi Oger ve Çalık Grubu-Etisalat gruplarının, konsorsiyum yapısı değişikliği yapmak üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na bilgi sunduğu da bildirildi.
Bu yazıyı okumadan önce 2 yıl önce yani 2003 mayıs ayında turk-internet.com’da Av.Ali Suat Güzeloğlu imzasıyla yayınlanan Bir Evlilik Hikayesi başlıklı yazının Türk Telekom Özelleştirme Süreci bölümünün altına bakmanızı öneriyorum. Bu haftadan itibaren tartışmaya başlayacağımız anlaşılan konuyu görmek için kahin olmaya gerek yok. Zaten 2 yıl önce görülebiliyordu..
İşte beklenen noktaya bu hafta geldik. Hem de arka arkaya 3 haberle birlikte..
Önce Telefonica “AVEA konusundaki belirsizlikler nedeniyle” açıklamasıyla Türk Telekom özelleştirmesinden çekildi. Gerçi daha sonra özür dilediler ama bu AVEA ve Türk Telekom özelleştirmesi konusunda oluşan soru işaretlerini düzeltemedi.
Arkasından Avea’nın borçlarını yeniden ertelediği haberi ulaştı. Zaten daha önce de 2004 yılıını zararla kapattığı bildirilmişti. (Bkz : dipnot)
En ilginç açıklama ise bugün Telecom Italia’dan geldi. Telecom Italia SpA ve Pirelli & C. SpA Başkanı Marco Tronchetti Provera, Türk Telekom ihalesini kazanamamaları halinde Avea’dan çıkış koşullarını bilmek istediklerini açıkladı. İstanbul’da süren Yatırım Danışma Konseyi toplantısı sırasında basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Provera, Türk Telekom ihalesini kaybetmeleri halinde, AVEA’da bu ihaleyi kazanacak kurumla, rakip hale geleceklerini, o zaman da çıkmayı tercih edeceklerini bildirdi.
Provera, “Telekom Italia, Türk Telekom ihalesini kazanamazsa Avea’dan çıkış koşullarını bilmek istiyor. İhale öncesinde çıkış opsiyon koşullarının netleşmesini, şeffaf olmasını istiyor” dedikten sonra Türk Telekom sektörüne 3 milyar dolardan fazla yatırım yaptıklarını ve kesinlikle devam etmek amacında olduklarını, bu yatırımlarını sürdürmek niyetinde olduklarını ve Türk Telekom ihalesini kaybetmeleri halinde aynı şirkette rakip olarak kalamayacaklarını, bunun açık olduğunu, kazanmaları durumunda ise kendi stratejilerini uygulayacaklarını da ekledi.
İhale Tarihi Yaklaşırken Spekülasyonlar ve Dedikodular Artıyor
Doğal olarak Türk Telekom özelleştirme tarihi yaklaşırken dedikodu ve spekülasyonlar artıyor. Bir yanda Türk Telekom’un kasasında 2,5 katrilyon TL bulunduğuna dair spekülasyon, diğer yanda nasıl olduysa basının eline geçen “özelleştirmeye katılan firmalar hakkındaki Türk Telekom dosyası”, diğer yanda AVEA açıklamaları yapan 2 yabancı operatör.
Özelleştirmeden çekildiğini ifade eden Telefonica konusunda telekom sektöründen bir uzman diyor ki;
“Telefonica’nın Çekoslavakya Telekom’a ödedikleri sonrasında paraları kalmadığı için bu tür bir açıklama yapmış olabilirler. Bahane bulmak için de AVEA demiş olabililirler”
Telecom Italia açıklaması konusunda başka bir uzman da şunları söylüyor.
“2 yıl önce yapılan işin yanlışlığı zaten biliniyordu ama şimdi iyice ortaya çıktı. Telekom ihalesine ya Avea’nın ortakları (TIM) girmemeliydi, veya Telekom Avea’dan ayrıldıktan sonra ihaleye çıkmalıydı. Bu işin sonu pek iyi gitmeyecek. Günün birinde bu işi gerçekleştirenlere mahkeme yolu gözükmesi pek olası.
Şimdi ya Telekom’u bir yolunu bulup TIM’e vermek durumunda kalacaklar ya ihale iptal olacak. Bu arada belki Avea tümüyle devlete dönecek!
Telecom Italia’nın açıklamaları sektörde çeşitli yorumlara neden oldu. Bir kısım “Telecom Italia’nın AVEA’dan mutlu olmadığı ve kurtulmak istediği ve özelleştirmeyi bir fırsat bileceği” yorumunu yaparken, diğer bir kısım “Telecom Italia’nın yaptığı tehdite girer. Açıkça TT’yi vermezseniz, AVEA’yı da geri veririm diyorlar. Bu kabul edilemez ama Aycell ile AVEA’yı birleştirmeyi düşünen bazı aklı evvel yöneticiler sayesinde bu duruma kendimiz düştük” yorumunda bulunuyor.
Türk Telekom’un Atakları
Özelleştirmeye yaklaşırken, Türk Telekom da kendine özgü yöntemlerle gündem yaratıyor.
Bunlardan birisi kasalarında olduğunu söyledikleri “2,4 Katrilyon TL”. Bu konudaki yorumlarımı ayrı bir yazıda vereceğim*. O nedenle burada sadece şunları ifade edeyim. Türk Telekom ihalesine giren firmalar rakamların ne anlama geldiğini bilen kişiler oldukları ve Türk Telekom yetkilileri de bu kişileri bu yolla etkileyemeyeceklerini bildiklerine göre böyle bir ifadenin hedefi ancak ekonomiden anlamayan ya da Türk Telekom bilançolarını inceleyemeyecek kişilere yönelik olmalıdır. Bu da özelleştirmenin “halka yöneleceğinin” işaretleri olarak yorumlanabilir.
Bu hafta diğer bir konu ise “dosya” konusu. Basında yayınlanan ve Türk Telekom’un hazırladığı ama basının eline nasıl geçtiği belirtilmeyen dosyada tek tek özelleştirmeye katılan firmalara yönelik yorumlar bulunuyor. Bu da bir anlamda Türk Telekom’un hedefe varmada kullandığı diğer bir haber olarak yorumlanıyor.
Buna göre Türk Telekom dosyasında Koç-Sabancı ortak girişim grubu, Doğan Grubu ve OYAK için ’belirsiz’, Turkish Privatization Investors için “ilgili” Çalık Grubu-Etisalat için “teklif verecek”, Turktell için “teklif verecek”, Saudi Öger için “teklif verecek”, Telecom Italia Mobile (TIM) için “teklif verecek, AVEA’daki pozisyonunu kontrol ediyor”, SK Telecom için ise “Telsim’le ilgileniyor” şeklinde yorum verildi.
Bu arada Saudi Oger ve Çalık Grubu-Etisalat gruplarının, konsorsiyum yapısı değişikliği yapmak üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na bilgi sunduğu da bildirildi.