Türk Telekom özelleştirmesinin ihalesi en sonunda yapıldı. Şimdiye kadar ki görünüşe bakılırsa dedikodusuz, fazla sorun yaşanmayan ve şeffaf bir ihale gerçekleştirildi. Bu nedenle Özelleştirme İdaresini kutlamak gerek.
İhale sonucunu, bu yazının ileriye yönelik arşiv değeri ve referans alacakları da düşünerek bir tekrarlayalım isterseniz. Bugün yapılan ihale Türk Telekom’un % 55 hissesinin blok halde satışı için gerçekleştirildi. Türk Telekom ihalesinde pek çok firma dosya almıştı ama ihalenin bu son aşamasına 4 firma katıldı. Bu firmalardan 4.150 Milyar $ öneren Koç Caryle grubu ve 3. Milyar $ teklif veren Turktell ortaklığı sabahki oturumda elendiler. Öğleden sonra önce birebir, sonra halka açık pazarlık yapılan 2 firmadan Eti-Salat 6.600 Milyar $’dan yukarı çıkamayınca, Oger Telekom 6.650 Milyar $’lık teklifi ile ihaleyi ve Türk Telekom’un % 55 hissesini satın almaya hak kazanmış oldu.
Bu yazımızda
- Türk Telekom Özelleştirme İhalesinin Tarihçesi
- Türk Telekom’un değeri nedir?
- Özelleştirme şekli (neden % 55 blok ve halka açılma değil)
- Özelleştirmeyi kimler, neden istemiyor?
- Neden özelleşme?
- Serbestleşme – özelleşme ilişkisi
- İhaleyi kazanan firma konusundaki görüşler
başlıkları yer alacak..
Türk Telekom Özelleştirme İhalesinin Tarihçesi
İhale hakkında ilk gözden geçireceğimiz konu; Türk Telekom özelleştirmesinin bugüne gelene kadar ki kısa tarihçesi. Türk Telekom özelleştirmesini ülke olarak 1990’larda konuşmaya başladık. Çünkü Dünya’da telekom sektörünün özelleşmesi 1985’deki British Telecom özelleşmesi sonrası ciddi bir şekilde gündemdeydi.
Türk Telekom 1980’lere kadar PTT’nin T’si olarak ve pek kötü bir durumdaydı. O dönemin Telefon sistemi verimsiz ve hizmetler sınırlıydı. Evlere ya da işyerlerine telefon bağlatmanın faturası zaman olarak uzun (10-11 yılları bulabilirdi) ve para olarak epeyce yüklüydü (telefon hatları yüksek ücretlerle satılır, gazetelerin küçük ilanlar bölümünde satılık hat ilanları için ayrı bölüm bulunurdu).
1980’lerden sonra Turgut Özal’ın Başbakanlığı ve Servet Bilgi’nin Genel Müdürlüğü döneminde PTT içindeki Türk Telekom atılım yaptı. Üstelik atılımı yeni teknolojilere yani sayısal santralarla yönelttiler. O yılların Türk Telekom’u ülke için verimli bir insan kaynağı yaratılmasına da vesile oldu.
Ancak 1990’larla başlayan dönemde sürekli değişen siyasal iktidarlar ve ekonomik dengesizlik Türk Telekom’un yatırım olanaklarını sınırladığı gibi şirketin politik hale gelmesine de neden oldu.
İşte özelleştirmenin tartışılmaya başlandığı dönem bu dönemdi. Türk Telekom’un elindeki varlığın değeri o günlerde nasıl hesaplandı bilmiyoruz ama 30 milyar $ olarak telafuz ediliyordu. Ancak Türk Telekom özelleştirmesi o günlerden bu yana sürekli tartışma konusu oldu. Nedenlerine birazdan daha geniş değineceğiz. Çünkü önümüzdeki günlerde bu tartışmaları yaratanların hepsi ayrı ayrı mahkemeye gidecek gözüküyor.
Şirketin özelleştirilmesi için son gerçekleşen öncesi 2 ihale teşebbüsü oldu. 2000 ( ) ve 2001’de (%33,5). Ancak ikisi de gerçekleştirilemedi.
Bir sonraki bölümde Türk Telekom Özelleştirmesi Üzerine – 2 Türk Telekom’un Değeri Nedir ? (ya da Neden Düştü?) bölümünü aktaracağız.