TTnet’in İnternet dial-up ücretleri, 21 Ağustos 2002 itibariyle Rekabet Kurumunun da talebi doğrultusunda aylık 6 milyon 500 bin liradan 9 milyon liraya, 3 aylık ücret 15 milyon liradan 21 milyon liraya, 6 aylık ücret 26 milyon liradan 36 milyon liraya, 12 aylık ücret de 39 milyon liradan 54 milyon liraya çıkarıldı.
Türk Telekom`un 145, 0822 ve 200`lü servislerin internet erişim saatlik
ücretlerinde yapılan değişikliklerle, 590 bin liradan 750 bin liraya, 1. indirim dilimi 413 bin 68 liradan 525 bin 36 liraya, 2. indirim dilimi ise 354 bin liradan 450 bin liraya yükseltildi.
Bilindiği gibi, 2001 Nisan ayında Türk Telekom internet şirketi TTnet agresif bir pazarlama politikasi belirleyerek fiyatlarini çok aşağıya çekmişti. Normal şartlar altında normal bir ISS olsaydı veremeyeceği bu fiyatı, tahmin edileceği üzere telefon tarafından sübvanse ederek sağlıyordu. Bunun üzerine ISS’ler Rekabet Kurumuna şikayet etmişlerdi. rekabet Kurumu da haklı bularak yürütümeyi durdurma kararı almış ve TT’ye fiyatını normal düzeye çekmesini bildirmişti.
Konuyla ilgili olarak ISS’lerin görüşlerini almak istedik. İlk olarak daha çok kurumsal erişim hizmeti veren Bnet genel Müdürü Hakan Akan’a sorduk. Bize şunları söyledi;
- Bilindiği gibi, Rekabet Kurumu tarafından, Türk Telekom’un tekel olmasından kaynaklanan hakim durumunu kötüye kullandığına ilişkin resmi bir rapor hazırlanmış bulunuyor. Bu nedenle, TT’nin fiyatlarla ilgili adımları soru işaretleri ile karşılanıyor doğal olarak. Yine de son düzenlemeleri herhangi bir önyargı taşımadan incelemek gerekli.
Türk Telekom’un yeni fiyat düzenlemesinde, bireysel erişim hizmetlerinde bir miktar fiyat artışı görülüyor. Bunun yeterliliği sektör tarafından değerlendirilecektir. Ancak herşeye rağmen, hukuka saygılı olmak adına, kurumun kararları doğrultusunda yapılan düzenlemeleri olumlu karşılıyoruz. Burada altı çizilmesi gereken en önemli konu, son kullanıcıya zam olarak yansıyan bir düzenlemeyi alkışlamadığımızdır.
Diğer yandan, son kullanıcının uzun dönemde kaliteli ve ucuz hizmet alabilmesinin tek yolunun rekabet koşullarının sağlanması olduğu, artık günümüzde tüm dünyada kabul gören ekonomik bir değerlendirmedir. Uzun vadede söz konusu rekabetin korunabilmesi de, sağlıklı ve kurallara uygun bir düzenlemenin yapılabilmesi ile mümkündür. Türk Telekom’un internet erişim fiyatlarına yaptığı zam, tekel konumundaki bir kurumun, haksız rekabetini engellemek, pazarda birden fazla oyuncunun gelecekte de ayakta kalabilmesinin önünü açmak açısından önemlidir. Aksi durumda, son kullanıcıya sübvanse edilmiş rakamlarla hizmet vermeyi sürdürerek diğer oyuncuların maliyetlerini artırmak, bu oyuncuların pazardan silinmesini ve son kullanıcı açısından da bir tekelin oluşmasını getirecektir. Bu da en sonunda yine tüketiciye hizmet kalitesinde düşüş ve telefon ücretlerinde yaşandığı gibi, dünya standardlarının üzerinde hizmet bedellerine katlanma zorunluluğu getirecektir.
Konuyu bir de dial-up servis konusunda önde gelen servis sağlayıcılarımızdan Turk Nokta Net Genel Müdürü Ziya Erdem’e sorduk. Onun da görüşleri şöyle;
- Turk Telekom’un yapmış olduğu zamlar oldukça ilginç ve kafa karıştırmaya yönelik. Öncelikle zamları iki farklı açıdam değerlendirmek gerekiyor. Turk Telekom’un TTNet hizmetiyle son kullanıcıya ve ISS’lerin ağırlıklı olarak kullandığı özel devrelere uygulanan zamlar ve Türk Telekom’un telekom hizmetlerine uygulamış olduğu zamlar. Bu noktada özellikle vurgulanması gereken konu, TTNet’in ve Türk Telekom’un bir birlerinden ayrıştırılma ihtiyacının ne kadar önemli olduğunun bir kere daha ortaya çıkmasıdır. Çünkü uygulanan zamlar dahi bu yüzden anlaşılabilir netlikte değildir, umarız TTNet’in ileride Türk Telekom’dan ayrıştırılmasıyla birlikte bir çok şeyi daha net anlayabileceğiz.
Diğer bir altı çizilmesi gereken konu ise normalinde altyapı sağlayıcısı olması gereken Türk Telekom’un aynı zamanda son kullanıcıyada hizmet veriyor olması, uygulanan zamlar göz önüne alındığında rekabet eşitsizliklerinide beraberinde getiriyor olmasıdır. Örneğin, TTNet’in son kullanıcı fiyatları 1 aylık sınırsız erişim için 9.000.000 TL’ye çıkarılmıştır ancak eğer son kullanıcı TTNet’ten 1 yıllık erişim talebinde bulunursa kendisine %50 indirim yapilmaktadır. Bu ahvalde, ISS’ler icinde aynı uygulamanın geçerli olması eşit rekabet koşullarının sağlanması açısından gereklidir. Yani özel devre kiralayan bir ISS eğer 1 yıllık peşin ödemeyi göze alıyorsa % 50 indirim alabilmelidir, bu şartlar altında rekabet koşulları eşitlenecek ve son kullanıcıya düşük maliyetli erişim hizmeti götürülebilecektir. Oysa Türk Telekom kendisi ile 3 – 7 yıllık sözleşme yapılması durumunda maksimum %25 indirim vermekte ve bu indirimide 2048 Kbps ve üstü yüksek hızlar için uygulamaktadır.
Aslında TTNet’in bireysel erişim fiyatlarına uyguladığı zam oranınında maliyet muhasebesi hesabına göre yapıldığını zannetmiyorum. Bu şu demektir, aylık sınırsız 9.000.000 TL veya yıllık sınırsız 54.000.000 TL erişim fiyatları TTNet maliyetlerini kurtarıyorsa o zaman ISS’lere verilen özel devre fiyatlarından yüksek karlar sağlanıyordur. Çünkü İnternet erişimi için gerekli salt özel devre ve erişim maliyetlerini ( yani personel giderleri, pazarlama ve satış giderleri, amortisman giderleri vb. giderler hariç) üst üste koyduğunuza bu rakamların üzerine çıkıyorsunuz, elbetteki bu durum ISS’leri TTNet karşısında oldukça zor durumua sokmaktadır.
Türk Telekom’un Telekom hizmetlerine yapmış olduğ zamlar ise oldukça kafa karıştırmaktadır, örneğin, TTNet 146 servisi kontör süreleri aynıkalmışken, 145 ve 0 822 servisleri kontör süreleri % 20 azaltılmıştır, buda aslında fiyata %25 zam demektir, yani aynı süreyi kullananlar %25 daha fazla ödeyecek demektir. Diğer taraftan kontör ücreti 59.000 TL’den 60.000 TL’ye çıkarılmıştır. ADSL fiyatları ise aynı kalmıştır.
Türk Telekom ve bizler şuna karar vermeliyiz, liberal ekonomilerde sağlıklı Telekom sektörü ancak eşit rekabet ortamının sağlanmasıyla elde edilebilir. Bunu istiyormuyuz? Aksi uygulamalar tekelciliği körükler. Bu nedenle aynı zamanda Türkiye’nin tek alyapı sağlayıcısı olan Türk Telekom, TTNet’in maliyet unsurları ile ISS’lerin Türk Telekom’dan aldığı hizmetlerin maliyetlerini (ve hizmet farklılıklarını) eşit seviyeye getirmeli hem son kullanıcılara hemde ISS’lere dengeli fiyat politikaları uygulamalıdır.
