Biliyorsunuz, bu satırların yazarı 3 aydır “sansür geliyor” geliyor diye bağırıyor. 2007 yılında “çocuk porno”su öne sürülerek 5651 sayılı kanun içindeki sorunlara rağmen, Türkiye’de internet yayınları konusundaki engelleme çalışmaları iyi-kötü belli bir durumdaydı. O dönem 5651 sayılı kanunun bütün sorunlarına karşı, “sansür” diye bağırmadık, elimizden geldiğince çaba sarfettik. Acaba neleri, nasıl düzeltiriz diye baktık[1].
Ama önce Gezi Parkı protestoları, sonra 17 aralıktan sonra ortaya dökülen yolsuzluk ve rüşvet olayları, hükümetin internete zaten kötü olan bakışını[2], iyice keskinleştirdi, yeni ilaveleri ile 5651 sayılı kanunu düzeltmeyi bırakın, interneti ve insanları toptan kontrol getiren, fişlemeye yol gösteren uygulamaların ortadan bir an önce kalkması lazım.. Bunun başka çaresi yok…
Önceleri dış dünyanın tepkisi ve AB üyeliği gerekleri nedeniyle “Aile Filtresi”[3] gibi yan yollarla düzenlenmek istenen interneti, şimdilerde tamamen bloke edecek yöntemler ya da nedenler aranıyor. İşte Twitter engellemesi bunların ilki. Korkarız ki, 30 mart sonrası arkasından YouTube, Facebook ve de haber siteleri gibi başkaları gelecek. Zaten şimdiden Google DNS’leri engellediler ve Twitter’a IP bloklama başlattılar. VPN bloklama yolda.
Şimdi cuma sabahı Barolar Birliği ile birlikte başlayan ve çeşitli kurumlardan gelen “tepki açıklamaları” sonrasında Twitter cephesinde neler olduğuna bakalım;
4 Tedbir Kararı Var ama Suçu Herkes Birbirine Atıyor
Kısaca hatırlatalım; Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın (TİB) tarafından twitter.com adlı internet sitesi için verilmiş 4 farklı koruma tedbir kararı bulunuyor. Bunlardan ikisi Anadolu 5. Sulh Ceza ve 14. Asliye Ceza Mahkemesi’nce alındı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkan adayı Binali Yıldırım ve oğlu Erkan Yıldırım’ın başvurusu Anadolu 5. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından sonuca bağlandı. Anılan mahkemenin karar numarası 2014/181 olarak kayıtlara geçti. Sonucusu ise Samsun 2. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından alınan bir hesap kapatma kararı.
Bu kararlar ve TİB uygulaması konusunda ciddi çelişkiler ve şüpheler var. Bu şüpheleri ilgili diğer yazımızda okuyabilirsiniz. Barolar bunu takip ediyor[4][5]. Ayrıca bir dava açmayı da planlıyorlar. Bu davaları da dipnottaki ilgili haberden okuyabilirsiniz[6].
Kapatma Sonrasında Twitter Cephesinde Neler oldu?
Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey, Türkiye’de Twitter’ın kapatılması üzerine Türkçe bir mesaj paylaştı. Dorsey, Twitter’ın küresel hesaplarından biri olan Policy tarafından yazılan şu mesajı retweet etti: “Avea ve Vodafone’dan 2444’e, Turkcell’den 2555’e START mesajı göndererek SMS üzerinden Twitter kullanmaya başlayabilirsiniz.” Yanısıra Twitter ekibi de, kapanma sonrası Türkiye’den gelen trafiğe dair raporları incelemeye devam ederken, hem Türkçe hem İngilizce atılan kurumsal mesajlarla, kullanıcıların SMS ile de tweet atabilecekleri hatırlatıldı.
Ama Twitter Sözcüsü Jim Prosser, Başbakanlık’tan gün içinde yapılan açıklamada dile getirilen, Twitter’ın sahibi Twitter Inc. şirketinin “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının bazı linklerin kaldırılmasına ilişkin mahkemelerden çıkarmış oldukları kararların uygulanması konusunda duyarsız kaldığı” iddiası konusunda yorum yapmadı.
Buna karşılık bir süredir Twitter’la ilgili olan işlemlere resmi olmadan baktığı bildirilen avukat Gönenç Gürkaynak’ın engellemenin arkasından Twitter’dan vekalet aldığı ve olayı takip edeceği ortaya çıktı. Gürkaynak YouTube’ün engellendiği dönemde Google’u da temsil eden avukat olarak tanınıyor. Yani engellemelerle ilgili olarak hükümetle temasta daha önce de tecrübe yaşamış bir avukat. 1997 yılında Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Gönenç Gürkaynak, yüksek lisansını Harvard Üniversitesi’nde yaptı. Kendisi İstanbul’un yanısıra New York barosunda da kayıtlı.
Gürkaynak ile temastayız. Bir gelişme olursa okuyucularımıza bilgi vereceğiz.
TİB, Twitter Yetkilileri ile Ne Görüştü?
Twitter engellemesinden sonraki gelişmelerin en önemlisi, TİB yetkilileri cuma günü, Ulaştırma Bakanlığı Yetkililerinin de olduğu bir toplantıda Twitter’ın Türkiye’deki avukatı ile görüşmesi oldu. Daha önce YouTube kapatılması sırasında Google avukatı olarak yer alan Gönenç Gürkaynak, her zaman olduğu gibi, konuyla ilgili olarak bilgi veremeyeceğini belirtti.
Ama kaynaklarımız bize TİB-Ulaştırma Bakanlığı tarafının rahatsızlık duyulan hesap ve tweetlerle ilgili tedbir alınması gerektiğini söylediklerini, mahkeme kararlarını gösterdiklerini, buna karşın Twitter tarafından ifade özgürlüğü, anonimlik, özgürlük konularına verilen önemin belirtildiği anlatılıyor.
Ses Kayıtlarının Twitter Üzerinden Dağıtımı ve Bazı Muhalif Hesaplar Engellenecek mi?
Burada merak edilen temel konulardan birisi, günlerdir YouTube üzerinden yayınlanan ve Twitter üzerinden yayılan “ses kayıtları” konusunda Twitter’ın hareket tarzı. Malum Twitter üzerinde, “Başçalan” ya da “Haramzadeler” gibi kullanıcı hesapları altında bu ses kayıtları düzenli olarak gün-gün yayınlanıyor. “@Ankaratwit” ya da kimliği çok merak edilen “@FuatAvni” gibi hesaplar üzerinden ise Ak partinin içinden bazı haberler veriliyor ya da içerdeki süreçlerin nasıl çalıştığına dair bilgiler aktarılıyor.
Hükümetin bu yayınlardan hoşlanmadığını ve ortadan kaldırılmasını istediğini tahmin etmek zor değil. Çünkü –bu satırları gülerek yazıyorum– muhteşem bir çaba göstererek ortaya koydukları torba kanundaki maddeler, bir işeeee yaramadııııı….
Ancak yaramadı derken, bu konuda ciddi endişelerimiz var. Bunu altta başka bir başlıkta özenle belirteceğim. Çünkü herkesin uyanık olması lazım.
Twitter Dize mi Geldi? Hangi Dize Sol Dize mi, Sağ Dize mi?
Twitter üzerinde bir hesap var; ismi “gülmektendirenemiyorum”. Durumumuzu en iyi özetleyen ifade bu sanırım. Ben de gördüğünüz gibi bu haberi gülerek yazıyorum.
Bugün bir gazete “Twitter dize geldi” diye yazmış. Şimdi, Samsun’daki bir kadınla ilgili durum var. Kendisinin adını taşıyan bir hesaptan bir takım videolar yayınlanıyor ve kendisi söylüyormuş gibi ifadeler yazılıyormuş. Avukatı mahkemeye başvurmuş, kararı almış. Bizim gördüğümüz kadarıyla Twitter bu konuya özen gösteriyor zaten. Daha önce de başkalarının adıyla açılan ya da çalındığı bildirilen hesaplara yönelik işlem yaptı[7].
Ama bu durum, yasal ve mahkemelere ulaştırılan konularla ilgili. Twitter konuya hem hukuk açısından, hem de özgürlükler açısından bakıyor.
Zaten birlikte katıldığımız bir TV programında bu kadının Avukatı Adnan Aydın, biraz da şaşkınlıkla yaptığı konuşmasında, Twitter’ın tamamının kapatılması için bir talepleri olmadığını belirtti. Şaşkınlık diyorum; çünkü kadının davası bir anda Türkiye gündemi oluverdi. Sanırım Ergenekon davasında, muhtemel suçlularla, alakasız insanları bir potaya sokup, bir izlenim yaratma öğretilerini burada da kullanıyorlar. Ama argo deyimle söyleyelim; “artık bu ayaklar koktu”. Biz neyin ne olduğunu gayet güzel ayırabiliyoruz.
Peki hükümetin asıl sorunu dediğimiz gibi bu ses kayıtları konusundaki durum nedir? Twitter’dan ya da avukatından bu konuda bir açıklama yok ama örnek olması için bakalım; Twitter kendi gücünü oluşturan kullanıcılarının (buna milli iradeye nazire olsun diye international irade desek hata etmeyiz) mutluluğunu yani özgürlüğünü ön planda tutmak zorunda olduğunu biliyor. 2012’de hukuk konusundaki üst yöneticisi Macgillivray, ifade özgürlüğü için savaş verdiklerini ve bunun sadece kavramsal bir savaş olmayıp, Twitter’a rekabet avantajı getirdiğini de açıklamıştı[8].
Bu noktada, Danışman ve milletvekili Yalçın Akdoğan’ın dün bir gazeteye verdiği beyanattaki ilgili sözlerini hatırlayalım;
“Twitter’ın sahibi bir mesaj atmış “SMS üzerinden tweet atabilir bunu aşabilirsiniz” diye. Türk milletini para makinesi gibi görüp daha fazla nasıl para kazanabilirim diye. Sen önce burada bir açıklama yapılmış, mahkeme kararına karşı bir duyarsızlık var kişi haklarına açık saldırı var. Bu konuda tek bir cümle etmiyorsun Nasıl para kazanırım diye insanlara akıl veriyorsun. SMS atın diye. Hukuka saygınız varsa önce bunun gereğini yerine getirin.”
diyor. Biz de Akdoğan’a hatırlatalım; evet Twitter’ın attığı mesajda “para kazanma” kaygusu da olabilir. Ama “milli irade” diyerek koltukta oturanların motivasyonu ile Twitter’ın sahibi Jack aynı motivasyonu taşıyor. O da kendi “international iradesini” bir arada tutmaya çalışıyor. Çünkü aynen Akdoğan gibi, onun da geliri ve geleceği bu iradenin hareket tarzına bağlı.
Sonuç olarak; diyebiliriz ki.. Twitter hukuki olan taleplere yer verecektir. Ama ifade özgürlüğünün olduğu noktada duracaktır. Çünkü bu sadece Avrupa’daki en büyük kullanıcı sayısına sahip olduğu Türkiye açısından değil, kendi ülkesinde de protestolara neden olabilecek bir durum. Google bu protestoları Çin konusunda yaşamıştı.
Ciddi Endişeler Neler Olmalı
İnternet camiasına belirteceğim en önemli husus bu; bundan sonra da yazacağım ilgili haberlerin hepsinin altına bunu ekleyeceğim. Lütfen bıkmayın…
Dikkat ettiniz mi? Bütün bu hengamede Internet-Erişim Sağlayıcılar (ISS) hiç konuşmuyorlar. Oysa asıl ağırlık (yatırım, planlama, tepkiler) onların üzerinde ve şu anda harıl harıl çalışıyorlar.
Ama onların sesini BTK kesiyor. Çünkü bu ISS’lerin ümüğü (yani boğazı) BTK’nın elinde. Lisans verme-vermeme ya da ceza kesme yoluyla BTK bu firmaları baskı altında tutuyor. Dikkat edin açıklama bile yapamıyorlar.
Üstelik Türkiye zaten Türk Telekom’un elinde. Yani İnternet trafiğinin % 95’i TTnet. Ama geri kalan erişim sağlayıcılar bile konuşamıyor.
Zaten bu Türk Telekom konusunda da bir sorun var. Belki hep birlikte bırakıp başka ISS’lere geçmeliyiz. İrade nasıl olurmuş göstermeliyiz. Çünkü bu TTnet’i hükümetin elinde.. zaten çoğunluğu kontrol ediyorlar şu anda.
Bu nedenle İnternet camiasının uyanık olması lazım.
Şu andaki durum hiç bir şey..
Gelecek korkutucu….
19 mayısa kadar kurulması mecbur bırakılan URL bloklama sistemi ve arkasından gelecek olan Erişim Sağlayıcılar Birliği, herkesi (Twitter’daki @kanix007’nin benzetmesi) Çin Setti arkasına atacak ve arkada da fişleyecek bir durum geliyor.
Bugün Gül’in imzasıyla yürürlülüğe giren torba kanundaki maddelerin ağırlığını henüz anlayamıyoruz. Çünkü hem hukuk tarafı hazır olmadığı için uygun davranamıyor, hem de teknik altyapı eksik.
Ama emin olun çok kararlı geliyorlar. 30 mart seçimlerinde ne olur bilmem ama bildiğim, BIG BROTHER kapımızda. Hemen şurda.
Bunu kim engeller? Siz engellersiniz. Birincisi BTK’ya karşı tepkinizi yasal ya da protestolar yoluyla göstermelisiniz. İkincisi tabi ki bu partinin neler getirdiği ortada. Bu partiyi hala seçiyorsanız size sözüm yok. Üçüncüsü de, olayları ve haklarınızı, siyasilerin neler yaptığını yakında takip edin. Size bir şey vermeyen hatta aleyhinize çalışanları ayıklayın.
Tabi ki, bugüne kadar sizin bilgilenmeniz yerine menfaatlerini ön plana alan Medyayı takip etmeyi bırakın ve Reklamverenlere de bu medyalara reklam vermeyin deyin (hala bütün reklam oraya gidiyor. Bağımsız yayınlar ayakta kalamıyor ama bu penguen yayıncıları hala reklamın ana payını alıyor).
Ama en önemlisi, SİZ… bunu okuyan SİZ.. hem yazmaya başlayın (blog açın, yayınlara yazın vs)… Hem de siyasete girin. Diğer haberimizde Pirate Bay’in kurucusunun Finlandiya’da seçime girdiğini ve “demokrasi denen şeyi reboot edeceğiz” dediğini göreceksiniz[9]. Evet durumu uygun olanlar… Siz siyasete girin… Siyaset meydanını bu küf kokulu, bugünün dünyasını anlayamayan insanlara bırakmayın. Tüm mevcut partiler için söylüyorum bu sözleri.
[1] Kartepe Kriteleri Yayınlandı
[2] Erdoğan’dan, Hüseyin Çelik’e, Beşir Atalay’dan, Bülent Arınç’a kadar hepsinin beyanatlarına bakın, internet konusu dile getirildiğinde mutlaka kötü cümleler kullandıklarını, internet cafeleri fuhuş-uyuşturucu satılan yerler olarak yorumladıklarını, internetin kötülüklerin anası olduğunu söylediklerini göreceksiniz. Üstelik bu o seviyede kalmıyor. 2007’de katıldığım Uşak’taki İnternet’in doğumgünü etkinliğinde, zamanın Uşak Valisinin açılışı “arkadaşlar biz çocuklarımızı bu internetten kurtaracağız” sözlerini unutmam mümkün değil.
[3] Alternatif Bilişim Derneği’nden İnternet Filtresi’nin 1.Yılı Açıklaması
[4] Barolar Birliği Başkanı Feyzioğlu : Twitter Kararını Veren ve Uygulayanlar Suç İşlemiştir
[6] Twitter Hangi Kanuna, Hangi Merci’nin, Hangi Kararına Göre Kapatıldı?
[7] İlk Kez Alman Polisi’nin Talebine Yanıt Veren Twitter Bir Hesaba Ülkesel Bazda Erişim Engelledi
[8] İfade Özgürlüğü Savunuculuğuna Soyunan Twitter Bunun Kendilerini Daha Rekabetçi Yaptığı Görüşünde