Geçen yıl Türkiye’de düzenlenen sosyal medya pazarlama ve reklam konferans ve panellerinin sayısını hatırlamıyoruz bile. Son 5-6 yılda birden bire gelişen ve gün geçtikçe de daha ilerleyen bir alan oldu. Gerçi “tası tarağı toplayan sosyal medyacı oluyor” yorumunu da çok duyduk ama bir yandan anlamlı kampanyaların yapılırken, sektör de büyüyor, yükseliyor…. daha doğrusu idi..
YouTube ve Twitter engellemeleri bu pazara önemli bir darbe indirdi. İsimlerini vermek istemeyen bir kaç medya planlama firması ile görüştük. Bize iletilen durum; bazı markaların “yasaklandığı yani yasal olmadığı” gerekçesiyle bu mecralardan reklamlarını çektiği ama çoğunluğun henüz bir yorumda bulunmadığı şeklinde. Buna karşın, sosyal medyanın asıl avantajı olan “hedefli reklam” açısından sorun yaşanıyor. Bu nedenle Twitter ya da YouTube’ün üzerinde ancak genel reklam yapılabiliyor.
Hedefli reklamlarda sorun yaşanmasının nedeni VPN kullanımı. Hem DNS değiştirmek, hem de VPN kullanmak, kullanıcının gerçek yerini saklayıp, VPN kullandığı yerdeki IP’yi gösteriyor. Örneğin Frankfurt’taki bir VPN sunucusu üzerinden internete çıkan kullanıcı Twitter ya da YouTube’a baktığında Alman’lara gösterilen reklamları görüyor. Yani herkes VPN için seçtiği ülkeye ait reklamları görüyor.
Bunun anlamı bugünlerde YouTube ve Twitter üzerinde Türkiye’ye özel (hedefli) reklam gösterilemiyor. Sadece genel reklamlar işliyor.
Cirolar Ne Kadar Düştü?
Peki bu reklam cirolarını nasıl etkiliyor derseniz; bu portaller üzerindeki normal reklam rakamları bilinmiyor, çünkü kendileri hiç bir zaman açıklamıyorlar. Digital reklam sektörüne bakıldığında 2013 rakamı bugün 1,17 milyar TL olarak açıklandı[1]. Ancak bu rakamın içinde yukarda belirttiğimiz gibi Twitter-Google-YouTube-Facebook gibi ortamlardaki rakamlar bulunmuyor. Daha doğrusu ancak büyük medya planlama şirketleri üzerinden geçen rakamlar var. Ama onun dışında irili-ufaklı sosyal medya firmaları, İstanbul-İzmir dışındaki yerel ilişkiler (çoğu tek kişilik firmalar) ya da reklamverenlerin bizzat kendilerinin kredi kartı ile ödeyerek girdikleri reklamlar bu rakamın içinde değil. Reklam sektörü bilinmeyen rakamları, en az gerçekleşen rakamlar boyutunda ya da biraz üstünde (kabaca 1-1,5 milyar TL gibi) tahmin ediyorlar.
Yerel Video Sitelerinin İzlenirliği Arttı
Diğer yandan YouTube’ün engellenmesi sonrasında, İzlesene.com, Zapkolik.com gibi yerel video sitelerinin izlenebilirliğinin arttığı da raporlanıyor. Twitter ve YouTube üzerinde yapılamayan hedefli reklamların gün geçtikçe bu portallere daha çok yöneleceği düşünülüyor.
Bütün bu gelişmeler konusunda (henüz yeni olduğu için) anlamlı istatistikler oluşmadı. Oluştuğunda bu rakamları da vereceğiz.
Sosyal Medya Analizleri de Battı
Aynı şekilde Sosyal medya analizleri de şu anda durmuş durumda. Pazarlama araçlarını kullanmakta güçlü olan firmalar, sosyal medya konusunda da hayli aktifler. Bu firmalar sosyal medyayı bir araç olarak kullanıyorlar ama bu araçlar da şu anda çalışamıyor durumda.
Piyango – Çekiliş Düzenleme de Engellendi mi?
Bir yeni husus ise, Milli Piyango’nun markaların Instagram, Facebook ve Twitter ve türevleri üzerinden yapılmak istenen kampanyalara izin vermediğinin ortaya çıkması oldu. Sosyal medyada yoğun tartışmalara neden olan konu ile ilgili olarak, Milli Piyango’nun “engelleme kararları” çerçevesinde izin vermediği bildiriliyor. Ancak bu kapsama Facebook’un da alınmış olması farklı yorumlara (yakında Facebook da kapanacak mı?) neden oluyor..
Trafik Ne Kadar Düştü?
Twitter ve YouTube’e trafiğin ne kadar düştüğü konusunda raporlar var ama bu raporlar tam doğruyu göstermiyorlar.
StatCounter hem Twitter, hem YouTube için Türkiye’den kullanımın düştüğünü raporladı. Twitter için bu rakamı % 50, YouTube için % 35 gibi verdi [2][3]. Ama bu rakamlar yukarıda da belirttiğimiz gibi gerçek ziyaret ve ziyaretçi sayılarını ifade etmiyor çünkü baktığı IP’ler kullanılan VPN sunucusuna ait IP’leri görüyor.
Twitter – YouTube Ne Zaman Açılacak
Twitter ve YouTube’ün hükümet aleyhine ses kayıtlarını yayınlayan ve yayan hesapların IP numaralarını verene kadar açılabileceğini sanmıyoruz. BTK’nın eline ulaşan mahkeme kararına bakıldığında, BTK’nın hemen işlem yapması gerekiyordu. Ancak BTK bu kararı halen uygulamış değil. Seçimlerden güç kaybetmeden çıkan Erdoğan’ın bu arada yeni bir takım uygulamaları devreye alarak, bu yasağı kalıcı hale getirmesi de çok mümkün.
Bu konuda sivil toplum örgütleri tarafından 2 gündür bir gelişme yok çünkü örgütler bir hayli şaibeli ve çekişmeli geçen seçim çalışmaları ile meşguller. Konuyla ilgili gelişmeleri aktaracağız.
[1] Türkiye’de 2013’de Dijital Reklam Yatırımları 1,17 Milyar TL Oldu
[3] Yasak Sonrası Twitter Kullanımı Türkiye’de Gerçekten Düşüyor mu Yoksa Ölçüm Yöntemleri mi Hatalı?