6 mart 2024 Avrupa’da hizmet veren ve belli büyüklüğe sahip online platformlar için önemli bir tarihti. AB ülkelerinde adil rekabeti sağlamak ve kullanıcılara daha fazla seçenek sunmak için düzenlenen Dijital Pazarlar Yasası (DMA) temmuz 2022’de kabul edildikten, 2 Mayıs 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girdikten, eylül 2023’de GateKeeper’ların hangileri olduğu daha doğrusu 22 tanesi duyurulduktan sonra, bu gatekeeperların 6 ay içerisinde DMA yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekiyordu. Böylelikle en geç 6 Mart 2024 tarihinde süreç tamamlanmış olacaktı. İşte o tarih geçti.
Avrupa Birliği yayınladığı basın bülteninde, Apple, Alphabet, Amazon, Meta, Microsoft ve ByteDance’ın DMA kurallarına tam uyması gerektiğini belirtti.
Yani artık telefonlarını ve bilgisayarlarına bakan Avrupalılar, varsayılan tarayıcılar ve arama motorları, iPhone uygulamalarını nereden indirecekleri ve kişisel çevrimiçi verilerinin nasıl kullanılacağı konusunda tek seçeneğe değil daha çoğuna sahip olacak. Örneğin, Apple’ın App Store dışında akıllı telefon uygulamaları yüklemesine izin vermesi gibi.
Bu çok önemli bir gelişme. Geçtiğimiz haftalarda “yeni imparatorluklar” olarak tanımladığımız internet devlerini dizginlemeye yönelik en önemli çaba. 27 ülkeden oluşan Avrupa Birliği, kimi ülkelerin ekonomilerinin üstünde büyüklüe dahip teknoloji devlerini dizginlemeyi başarırsa, dünya çapında yeni bir trendin gelişmesine neden olacak. Japonya, İngiltere, Meksika, Güney Kore, Avustralya, Brezilya ve Hindistan gibi ülkelerin, teknoloji şirketlerinin dijital pazarlara hakim olmasını engellemeyi amaçlayan DMA benzeri kuralların kendi versiyonlarını hazırladığı raporlanıyor.
DMA, AB komisyonundan kolay geçmedi. İnternet devlerinin lobi çalışmaları güçlüydü. Geçtikten sonra da zorluklar sürüyor. En son bilgi ABD Başkanı Biden’ın ofisinden AB’ye DMA’yı protesto eden 2 mektup gönderildiği kaydediliyor.
DMA Ne Getiriyor?
Tüketiciler/kullanıcılar bugün olduğunun aksine bu firmalardan alacakları temel hizmetler için varsayılan seçimlere zorlanmayacak.
Android kullanıcıları varsayılan olarak hangi arama motorunu kullanacaklarını seçebilirken, iPhone kullanıcıları hangi tarayıcıyı kullanacaklarını seçebilecek. Avrupalılar cihazlarında seçim ekranlarını görecek. Bu arada Microsoft, insanları Edge tarayıcısını kullanmaya zorlamayı bırakacak.
DMA şirketlerin kendi hizmetlerini tercih etmesini yasakladığından bazı Google arama sonuçları farklı görünecek. Örneğin, arama sonucu ekranındaki Google Flights butonu kaldırılacak ve site, arama sonucu sayfalarındaki mavi bağlantılar arasında listelenecek.
Kullanıcılar ayrıca çevrimiçi etkinliklerine dayalı olarak hedefli reklamlar için profil oluşturulmasını durdurma seçeneklerine de sahip olacak. Google kullanıcıları, reklamlarla kendilerini daha iyi hedeflemeye yardımcı olmak için verilerin şirketin hizmetleri genelinde paylaşılmasını durdurma seçeneğine sahip olacak.
Meta, kullanıcıların kişisel bilgilerinin reklam hedefleme amacıyla birleştirilememesi için Facebook ve Instagram hesaplarını ayırmasına olanak tanıyor.
DMA ayrıca mesajlaşma sistemlerinin birbirleriyle çalışabilmesini gerektirir. Kurallara giren tek iki sohbet uygulamasının sahibi olan Meta’nın, Facebook Messenger ve WhatsApp kullanıcılarının nasıl kısa mesaj, video ve resim alışverişi yapabileceğine dair bir teklif sunması bekleniyor.
Şirketler, tekrarlanan ihlaller nedeniyle yıllık küresel gelirlerinin %20’sine varan ağır para cezaları (milyarlarca dolara varabilecek) ve hatta “sistematik ihlaller” nedeniyle işlerinin feshedilmesi tehdidiyle karşı karşıya.