Anayasa Mahkemesi bugün Wikipedia’nın bağlı olduğu Wikimedia Vakfı’nın ve kullanıcı sıfatlı diğer başvurucuların yaptığı bireysel başvuruları genel kurul gündeminde görüştü ve beklendiği gibi “ihlal” kararı verdi [1]. Anayasa Mahkemesi, Wikipedia’nın erişime engellenmesini 6’ya karşı 10 oyla hak ihlali saydı. Yani karar oy birliğiyle değil oy çokluğuyla alındı. Karar, uygulanmak üzere Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğine gönderdi olacak.
Hatırlanacağı üzere, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin de bugünlerde karar vermesi bekleniyordu.
Nisan 2017’de Engellendi, Mayıs 2019’da AİHM’e Başvurdu
İnternet ansiklopedisi Wikipedia Türkiye’de 29 Nisan 2017’den bu yana engelli[2]. Bu yasağa gerekçe olarak Wikipedia’da ‘Türkiye’yi terör gruplarıyla aynı düzlemde ve işbirliği halinde göstermeye çalışan yazıların ve yorumların bulunması’ gösterilmişti [3].
Arkasından Wikipedia’nın İtirazı Mahkemece Reddedildi [4]. BTK tepkiler üzerine 2018’de yaptığı açıklamada ‘Wikipedia Yasadışı İçerikleri Israrla Yayınlamaya Devam Ediyor’ dedi[5].
İnternet ansiklopedisi Wikipedia’nın sahibi Wikimedia Vakfı, erişim yasağı nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştu. Başvuruda, Wikipedia isimli internet sitesinin tamamına erişimin engellenmesi kararı verilmesinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiği kaydedildi. Aynı başvuruyu “kullanıcı” sıfatıyla yapan başka kişiler de oldu. Bunların başında da Prof.Dr.Yaman Akdeniz ve Doç.Dr.Kerem Altıparmak geliyordu.
Ancak karar bir türlü çıkmayınca, Wikipedia yönetimi bu yılın mayıs ayında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) gittiler[6]. Arkasından AİHM, Anayasa Mahkemesine bildirimde bulundu ve ekime kadar süre verdi. Anayasa Mahkemesi de başvuruyu öne aldı [7] [8].
Ekim ayı sonunda Anayasa Mahkemesi AİHM’den 6 haftalık izin istedi. Bu süre artık bitmişti [9].
Başvuruyu görüşen Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, sitenin tamamına erişimin engellenmesinin, ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi.
Wales : Tekrar Hoşgeldin Türkiye
AYM kararının ardından Wikipedia’nın kurucusu Jimmy Wales, Twitter hesabından Arkasında bir Türk bayrağı ile, İstanbul Boğazı’nda tekne gezintisi sırasında çekilen bir fotoğrafını paylaştı :
Welcome back, Turkey! pic.twitter.com/txeAnBMpLE
— Jimmy Wales (@jimmy_wales) December 26, 2019
Prof.Dr.Yaman Akdeniz : Neden Şimdi Geldi Karar?
Anayasa Mahkemesine, Wikimedia dışında Prof.Dr.Yaman Akdeniz ile Doç.Dr.Kerem Altıparmak da, aynı konuda başvuruda bulunmuşlardı. 2 Akademisyen daha önce de Twitter ve YouTube engellemelerinde Anayasa Mahkemesinden çıkan hak ihlali kararlarında başvurucu olmuşlardı. Konuyla ilgili olarak yorumunu sorduğumuz Prof.Dr.Akdeniz şunları söyledi;
“Kararın oy birliği ile değil oy çokluğu ile alındığını görüyoruz. Yani 6 üyenin, Wikipedia hakkında terörist içerikleri desteklediği gibi fikirlere sahip oldukları anlaşılıyor. Düşünün ki, Wikipedia’da milyon tane içerik içinden 1-2sinin hukuka aykırı olduğu düşünüldüğü için diye tüm sitenin topyekün engellemesini hala uygun görenler var.
Diğer yandan, önceki YouTube ve Twitter engellemelerine bakalım. Birisinde 45, diğerinde 10 gün sonra karar verilmişti. Peki Wikipedia kararı neden bu kadar uzun yani 2,5 yıl sürdü? 2.5 sene geciken adalet gerçekten düşündürücü. Yargıya hiç bir zaman siyaset karışmamalı.
Anayasa Mahkemesinin ilk sayfasında verilen karar yorumlarında, 1 başvurucunun nedenlerinin kabul edilmediği yazılı. Bunu da merak ettik. Neden reddedildi?
Ama en önemli soru; Anayasa Mahkemesi neden şimdi karar verdi? Bildiğiniz gibi Wikimedia mayıs 2019’da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) gitti. Mahkeme bunun ihlal olduğunu Türk Anayasa mahkemesine temmuz ayında bildirdi ve görüş sordu. Ekime kadar süre verdi. Bu süre için Anayasa Mahkemesi bir uzatma istemişti. Şimdi o süreç tamamlandı ve AİHM karar aşamasında olduğu bugünlerde, Anayasa Mahkemesi de kararını açıkladı.”
Prof.Akdeniz’e “Anayasa Mahkemesi bu kararı vermeseydi ne olacaktı” sorusunu yönelttik :
“Türkiye’de etkili iç hukuk işlemiyor kararı verecekti. Bu da siyasi açıdan sıkıntı getirecekti”.
Bu erişim engellemelerinin anlamı ve ülkenin görünümüne verdiği zarar daha dikkatli düşünülmeli.
[1] 26 Aralık 2019 Genel Kurul Gündemi ve Sonuçları
[2] İnternet Ansikolopedisi Wikipedia Engellendi
[3] Ömer Fatih Sayan : Kararlar Uygulanmadan Wikipedia’nın Açılması Mümkün Değildir
[4] Wikipedia’nın İtirazı Mahkemece Reddedildi
[5] BTK ‘Wikipedia Yasadışı İçerikleri Israrla Yayınlamaya Devam Ediyor’ Dedi
[6] Wikipedia Erişim Engelinin Kaldırılması İçin AİHM’e Başvuruyor
[7] Anayasa Mahkemesi Wikipedia Davasını Öne Aldı
[8] AYM Wikipedia Engellemesi Kararını Genel Kurul’a Sevk Etti
[9] Türkiye Wikipedia Şikayeti için AİHM’den 6 Hafta İlave Süre İstedi
