Cuma, Ocak 22, 2021
No Result
View All Result
Türk İnternet
  • Ana Sayfa
  • Araştırma
  • Etkinlik
  • Kim Nerede?
  • Şirket Haberleri
  • Ürün Tanıtımı
  • Hakkımızda
No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Araştırma
  • Etkinlik
  • Kim Nerede?
  • Şirket Haberleri
  • Ürün Tanıtımı
  • Hakkımızda
No Result
View All Result
Türk İnternet
No Result
View All Result
Ana Sayfa İNTERNET TEKNOLOJİLERİ İnternet Gelişimi & Sosyolojisi Sosyal Medya

Arap Baharının Yıldönümünde Gördüğümüz Şu; Sosyal Medyanın Geleceği Karanlık

Fusun S.Nebil - Fusun S.Nebil
17 Aralık 2020
- *İNSAN KAYNAKLARI, Günlük Haberler, Regülasyon, Sosyal Medya, Vergi
0
Sosyal Medya Düzenlemesinde 2.Safha; 30’ar milyon TL Ceza Kesildi
Facebook'ta PaylaşTwitter'da Paylaş

Bugün 17 aralık 2020 yani Tunus’ta Muhammed Buazizi’nin kendini yakmasıyla başlayan ve arkasından Mısır, Yemen, Cezayir ve Ürdün’e sıçrayan ve “Arap Baharı” olarak adlandırılan protestoların 10.yıldönümü [1].

Zamanında bir demokrasi şöleni gibi sunulan “Arap Baharı”nın ne menem bir şey olduğunu, aradan geçen 10 yıldan sonra gayet net görüyoruz. Aslında 1953’de, Roosevelt’in yeğeninin darbe organizasyonu ile Başbakan Musaddık’ın devrilmesinin bir örneğini bu 5 Arap ülkesinde “Arap Baharı” başlığı altında gördük [2]. 1953’de CİA’in ilk resmi organizasyonunda, başkanlarına 300 $ ödenen 100 kadar pehlivanın sokaklarda kaos yaratması kullanılmıştı, 2010’da aynı kaos Twitter kullanılarak oluşturuldu.

Bahar cümlesinin yarattığı umut ile Twitter bir demokrasi kahramanı haline geldi[3]. Bu ünvanını uzun süre de korudu. Günümüzde de, sosyal medya platformları arasında Twitter muhalif fikirlerin daha yoğun kullanılabildiği bir platform halinde. Temmuz ayında ülkemizde yapılan sosyal medya düzenlemeleri bu nedenle hepimizi kızdırdı. Çünkü iktidarın baskı altına aldığı geleneksel medyadan sonra, sosyal medya fikirlerin paylaşımı için adeta bir vaha gibi görülüyor.

Trilyon $’lık Şirketler Dönemi 

Ama olayın bir de başka boyutu var. Dünyanın en değerli şirketleri listesine bakıldığında ilk 10’da 7 teknoloji firması var.  2’si Çinli 5’i ABD’li olan firmalar, 1 trilyon $’ın üstündeki değerleriyle Microsoft, Apple, Amazon ve yarım trilyon $’ın üstündeki değerleriyle Alphabet (Google), Facebook, Alibaba ve Tencent. İlk 3 Türkiye’nin 3 katı büyüklüğünde, diğer 4 ise Türkiye kadar ya da az büyükler.

2000’lerde teknoloji sektöründe, –globalleşmenin ve finansal sistemlerdeki boşlukların etkisiyle de– tarihte görülmemiş boyutlara yani trilyon $’a erişen firmalar oldular. Peki neredeyse dünyadaki 10 ülke hariç hepsinden daha büyük hale gelen bu internet devlerinin işi gücü “demokrasi” mi?

Bu doğru bir fikir değil. Hatta giderek daha korkutucu hale gelen bir fikir. Çünkü bu firmalar şu ana kadar hep büyüdüler, büyüdüler. Bu uğurda önlerine geçen herşeyin üstünden atladılar. Yani bunlar bir “demokrasi tool” değiller. Bunlar bir ticari firma, hissedarları var ve tüm amaçları “kar etmek”.

Evvelki yıllarda kullanıcı tepkilerini çok umursarlardı. Mesela kullanıcıları kızdı diye Google Çin’den çekilmişti. Çünkü sermayeleri “kullanıcı” idi. Ama gitgide bu hassasiyetin yok olduğuna dair emareler yoğun görülüyor. Firmaların kullanıcı sayısı arttıkça, şu kullanıcı grubunun, ya da bunun kızması, tepki göstermesi önemini kaybediyor.

Zaten bu şirketler buraya gelirken hukuk içinde de gelmediler. Boşlukları kullandılar. İrlanda’nın yabancı yatırımcıları ülkesine çekmek için vergi almama açıkgözlüğünü mesela. Ya da globalleşmeyi motor olarak kullanarak, hukuku kendilerine göre eğme, bükme şansını. Rekabet kurallarının yeni şekillenmesi nedeniyle, belli alanlardaki güçlerini başka alanlardaki firmaları yok etmek ya da satın almak için kullanma fırsatını.

Tarihe bakarsanız, pazar ekonomisinde açılan her yeni iş alanında mutlaka 1 veya daha fazla girişimci diğerlerinden daha hızlı yol aldı. Yeni bir alanın işleyişi hemen anlaşılamıyor ve bu alanların hukuki-ticari kuralları en başta konulamıyor. Ülkeler arkadan düzenlemelerle bu hızlı büyüyen firmalara fren yaptırmaya uğraşıyorlar. ABD’de 1890 Sherman Rekabet Kararı ile başlayan, çelik, türün, tren yolları, petrol ve 1970 sonrasında AT&T ve Microsoft davaları var.

Arap Baharı Güzel, Ta ki Amerikan Baharı Yaratmasın

Avrupa’nın tüm rekabet ver vergi şikayetlerine ve önlem almaya çalışmalarına rağmen bu firmalar büyüdüler, büyüdüler. Çünkü bu firmaların büyümesi ABD için iyi bir şey oldu. Gereğinden az vergi veriyor olsalar da, istihdam, para ve en önemlisi istihbarat sağlıyorlar. Arada bir darbe bile yaptırıyorlar. Ama işin rengi 4 yıl önce değişiverdi. Anlaşıldı ki, sosyal medya Amerikan Baharı da yaratabilir.  Trump’ın seçimi muhtemelen böyle bir olaydı. Yarattığı şoku hatırlayın.

Şimdi ise başka şoklar mı var? Ekimde yayınladığı videosunda Prof.Dr.Özgür Demirtaş, Amerika’yı bekleyen kaos’u anlattı. Bu kaosta ekonominin, şunun, bunun kadar sosyal medyanın da payı var.

Bugün sokaklarda Trump taraftarlarının çılgınlık yaptığına dair haberler görüyoruz. (Bkz : Multiple People Stabbed after thousands gather for pro-Trump demonstrations in Washington)

4 yıl önce Trump’ın, Cambridge Analytica destekli seçilmesi, birden sahne ışıklarını önce Facebook, sonra tüm sosyal medya kuruluşlarının üstüne çevirdi. Bu seçimle ilgili olarak Rus dezenformasyonu yapıldığı teorileri, arkasından Fransız seçimlerinde Rus parmağı görülmesi vs derken, sosyal medyanın sadece kendi istedikleri ülkelerde “Bahar” yaratmadığı, bu silahın kendilerine de dönük olduğu farkedilmeye başlandı (Son olarak bu hafta Facebook Afrika seçimlerine karşıt adaylar için destek yapan çok sayıda Fransız ve Rus sahte hesabını yok ettiğini açıkladı [4]).

Trump’ın seçim kampanyasına başlayacağı Tulsa’daki kongresinin TikTok üzerindeki kullanıcılar tarafından sabote edilmesi çok ilginç ama siyasetçilerin açısından bakıldığında korkutucu bir olaydı [5].

Twitter’ın hazirandan bu yana Trump ile yaptığı mesaj güreşi de işin tuzu biberi oldu. Gerçi bana göre, yalan yanlış bilgileri yaymaya çalışan Trump’ın mesajlarına “gerçeği ara” etiketi takılması güzeldi ama bir yandan da, bu firmaların kendilerini, ülkenin yarısından fazlasının oyu ile seçilen bir başkanın sözlerine karışacak düzeyde güçlü hissettikleri anlaşılıyor.

Yani Amerikalı ve Avrupalı siyasetçiler, Godzilla haline gelmiş firmalar kendilerine dokunmaya başlayınca, zamanında uyanamadıklarını farkettiler.

Rekabet?

Olayın bir de “rekabet” boyutu var. Yani bu firmalar, ABD’de bile diğer başka firmalara —hatta sektörlere— hava bırakmıyor. Globalleşmeden bir motor olarak faydalanıyorlar ve bir yandan yayılırken, diğer yandan bir alanda elde ettikleri üstünlüğü diğer alanları ele geçirmede kullanıyorlar. Örneğin e-Ticaretten gelen Amazon, bulut alanında şu anda lider durumda ve yetmedi donanıma soyundu. Microsoft masaüstünde yarattığı liderliğini Azure yani buluta geçirerek devam ediyor.  Google arama motoru diye başladı, Facebook ile birlikte dünyanın reklam pazarı ellerine geçti ve medyayı da sallıyorlar. Veriler sayesinde siyasete de yön verdiler.

Bu kadar büyük firmalarla şu anda ücretsiz hizmetleri rahatlıkla kullanıyor durumdayız. Ancak acaba bu tam tersine herşeyi yok eden bir motor mu? Mesela reklam pazarı Facebook ve Google’un eline geçince, gazeteler etkilendi.  Siz reklamınızı “N” $’a satarken, şimdi fiyat kontrolünüz bile giderek yokoluyor. Google üzerinden belirlenen “bet” türü fiyatlarla “N/10″a filan satıyor durumuna gelebiliyorsunuz. Sonuç yokolan gazetecilik istihdamı ve insanların okuyacağı haberlerin sosyal medya tarafından öne alınarak belirlenmesi şekline dönüşüyor. Bunun başka alanlardaki örnekleri çok, mesela ülkemizde Rekabet Kurumu’nun verdiği kararlara bakın. Android ya da Google Shopping kararları aslında tüketicilerin ve ülkenin lehine kararlar ama bunlar sanki Android ülkeyi bırakıp gidiyor vs diye sunuldu.

Bu konuyu, zihin açmak için bu düzeyde ve sizin fikir yürütmenize açık uçlu olarak bırakalım ve  başka yazılarımızda tartışalım.

Peki Ne Olacak?

2021’de en çok konuşulacak konuların bu olacağını şimdiden görüyoruz. Yılın sonunda Amerikan eyaletlerinin Google ve Facebook aleyhine açtıkları rekabet davaları başladı. Bugün bile Google 3.bir davayla karşılaştı. Bunlara muhtemelen Amazon ve Apple da eklenecek.

Avrupa da, Amerikalı devlerin Avrupa operasyonlarını ya Avrupalı firmaların rekabet edecekleri düzeyde küçültmelerini ya da satmalarını istiyorlar. Dün de hareketlerini kontrol altına almayı hedefleyen kanun taslağı yayınladılar. İnternet vergisi koydular ama Trump’ın “peynire vergi koyarım” tehditi ile karşılaştılar. Bu sene bunun da nereye evrileceğini göreceğiz.

Ama sosyal medyanın kontrol altına alınması yolunda belirleyici adımların atılması kaçınılmaz gözüküyor. Belki aynı gözükecek ama daha fazla devlet kontrolü altına girmesi kaçınılmaz. Bu da sonrasında kullanıcıları nasıl etkiler bilinmez.

Çin de benzer bir sorun yaşıyor. Çok büyümüş olan Jack Ma imparatorluğunun sonuna dair işaretler görülüyor. Önce Ant Group isimli finansal şirketinin 35 milyar $’lık rekor halka arzı engellendi. Bunun Jack Ma’nın Çin’de demokrasi gerekli olduğuna dair bir konuşması nedeniyle olduğu yorumları yapılırken, aniden AliPay’in teminatsız verdiği bir nevi tüketici kredilerinin (alışveriş anında mobil cihazla ödeme) 230 milyar $’a yakın ödenmemiş meblağa ulaştığı gibi bir iddia ortaya kondu[6]. Bu ise Çin bankaları açısından büyük bir sorun. Neler olduğunu göreceğiz.

Türkiye’de ise 2023 ya da öncesinde yapılacak seçimde oy kullanacak kişilerin ağırlığının sosyal medya kullanıcısı gençler olması AKP’yi korkutuyor. Bugüne kadar internet altyapısının ve mobil şebekenin geliştirilemediği sadece gözönündeki bölgelerde bazı yapılar kurulduğu ortaya çıktı. Yani AKP Türkiye’cde 3G ve 4G ihaleleri yaptı ama bunları % 30-40 düzeyinde kurdu. Bugün ülkenin büyük bir kısmı hala 2G düzeyinde. AKP bu yolla interneti kontrol altında tutuyor. Ama yetmediği yılın ortasındaki Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın canlı yayını sırasında gençlerce atılan binlerce “dislike” olayı ile farkedildi. Önümüzdeki dönemde internetin ve özellikle sosyal medyanın kontrolünün arttığını görmek çok olası.
Üzücü ama şu anda önümüzde gözüken manzara bu…


[1] Wiki-Turk : Arap Baharı

[2] İran’da Musaddık Dönemi : 1951-1953

[3] Özgür Uçkan : Arap İsyanlarını Çıkaran Değil ama Başarıya Ulaşmalarını Sağlayan İnternet Oldu – 1

[4] Facebook, Afrika Seçimlerinde Fransız Ordu Mensuplarının Dezenformasyon Yaptığı Hesapları Kaldırdı

[5] TikTok Kullanıcıları, K-Pop Hayranları Trump Seçim Toplantısını Sabote mi Ettiler?

[6] Jack Ma’nın Ant Group’u Çin Bankacılık Sisteminin Altını mı Oydu?

[7] 56GBps İnternet Ha.. Bakan Bizimle Eğleniyor mu?

Etiketler: AKPAlipayAmazonAnt GroupAppleCambridge AnalyticaDonald TrumpGoogleJack MaManşetMicrosoftÖzgür DemirtaşRecep Tayyip ErdoğanSosyal MedyaSosyal Medya DüzenlemeleriSosyal Medya Düzenlemelerinin AnaliziTencentTiktokTwitter

Türk İnternet'ten buna benzer yazılar için bildirim almak ister misiniz?

ABONELİKTEN ÇIK
Fusun S.Nebil

Fusun S.Nebil

Detaylı bilgi için aşağıdaki dünya işaretini tıklayınız.

Lütfen yorum yapmak için giriş yapın.

GÜNLÜK BÜLTEN ABONELİĞİ

Aboneliğinizi onaylamak için gelen veya istenmeyen posta kutunuzu kontrol edin.

YAZARLARIMIZ

Fusun S.Nebil
  • Sosyal Medya Şirketleri, Hayalet Temsilcilikler mi Açtı?
Innocenzo Genna* / EU telecom regulation expert
  • AB, İnternetin Kurallarını Yeniden Şekillendirmeye Çalışıyor
Melike Beykoz
  • 5G, Eğitimi Nasıl Dönüştürüyor
Soykan Özçelik
  • WhatsApp’ı Bırakma Zamanı Geldi

BU HAFTA EN ÇOK OKUNAN HABERLERİMİZ

  • Whatsapp’ı Siliyor Muyuz? Peki Silersek Ne Kullanacağız?
  • WhatsApp Açıklama Yayınladı
  • Instagram, Twitter, Facebook, Tiktok gibi Sosyal Ağlara Reklam Yasağı Geliyor!
  • Elon Musk WhatsApp Gizlilik Politikası Değişikliğine Karşı “Signal’e Geçin” Dedi
  • Whatsapp Yeni Şart Koşuyor ; Facebook Anlaşılan Rekabet Davalarına Karşı Önlem Alıyor

DOSYALAR

  • 2020/09 Dosyası : İleti Yönetim Sistemi
  • 2020/08 Dosyası : Trump’ın Çinli Uygulamalarla Savaşı
  • 20/07 Dosyası : AKP’nin 2020 Sosyal Medya Düzenlemeleri
  • 20/06 Dosyası : ABD’de Protestolar – Sosyal Medya – Trump Çekişmesi
  • 2020/05 Dosyası : Yeniden Düşünmek ; Korona Salgını ve Türkiye

TEKNOPOLİTİK – YOUTUBE

SON YAYIN

BİZİ TAKİP EDİN

  • 6.2k Takipçis
  • 383.7M Takipçis

TWITTER

Facebook Twitter LinkedIn
Türk İnternet

Turk-internet.com 25 Ekim 2000'den beri Hizmetinizde

TURK-İNTERNET

  • Haber İndeksi
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Bildirimi
  • Firmaların turk-internet.com ile Çalışabilirlik Yöntemleri
  • Destek
  • Bize Yazın

Türk İnternet'ten ilginize çekecek yazılar için bildirim almak ister misiniz?

Abone Ol

© Copyrights 2000-2021 - Bu sitede yayınlanan haber/söyleşi/makale ve bilgilerin tüm hakkı turk-internet.com'a aittir.

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Araştırma
  • Etkinlik
  • Kim Nerede?
  • Şirket Haberleri
  • Ürün Tanıtımı
  • Hakkımızda

© Copyrights 2000-2021 - Bu sitede yayınlanan haber/söyleşi/makale ve bilgilerin tüm hakkı turk-internet.com'a aittir.

Aşağıdan hesabınıza giriş yapınız

Şifremi unuttum? Kayıt Ol

Kayıt olmak için aşağıdaki formu doldurunuz

Tüm alanların doldurulması gerekiyor. Giriş yap

Şifrenizi geri alın

Lütfen şifrenizi resetlemek için kullanıcı adı veya email adresinizi girin.

Giriş yap
Bu internet sitesinde, kullanıcı deneyimini geliştirmek ve internet sitesinin verimli çalışmasını sağlamak amacıyla çerezler kullanılmaktadır. Kabul Ediyorum
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled

Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

Non-necessary

Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.