Mart sonunda yayınladığımız bir haberde, Google ve Facebook’un Hindistan’da yaptıklarını yani 22 yaşındaki iklim aktivistinin bilgilerini hükümete verdiğini yazmıştık[1]. Şimdi Facebook’a ait bir başka şaşırtıcı olayı İngiliz Guardian gazetesi yayınladı.
Bugün yayınlanan bir başka makalede[2], Facebook üzerindeki devlet destekli manipülasyon ortaya konuşmuş durumda. Guardian makalesini eline geçen Facebook iç yazışmaları üzerinden hazırlamış. Bu iç yazışmalar, Facebook’un 25 ülkede, siyasal manipülasyon olduğu tespit edilen 30 kadar olaya karşı şirket personelinin ne tür yaklaştığını gösteriyor.
Bu belgelere göre Facebook, dünya liderlerinin ve politikacıların yanlış yaptığını tespit ettiği bir çok olayda, halkı aldatmak veya muhalifleri taciz etmek için platformunu kullanmalarına izin verdi.
Facebook, Donald Trump’ın kazandığı 2016 ABD seçimlerindeki Cambridge Analytica rezaleti ile zaten sabıkalı. Şirketin manipülasyon için kullanılabileceği düşünülüyor. 2,8 milyar kullanıcısı [3] bulunan platformun algoritmaları ve özellikleri, hemen her ülkede siyasi tartışmaları çarpıtmak için manipüle edilebilir durumda.
Araştırma, bu kullanım ihlallerine özellikle Afganistan, Güney Amerika Ülkeleri, Irak, Meksika ve Moğolistan gibi geri kalmış ülkelerde izin verdiğini, buna karşılık ABD; Tayvan, Güney Kore, Polonya gibi ülkelerdeki siyasi manipülasyonları daha hızlı ele aldığını göstermiş. Bir ufak not da şu : özellikle ABD ve batılı ülkelerin lehine olan ihlallere göz yumulmuş.
Facebook’un eylül 2020’de zayıf performans nedeniyle işten kovduğu eski veri bilimcisi (data analyst) Sophie Zhang, şirketteki son gününde 6.600 kelimelik uzun bir veda mesajı yazmış[4]. Şirketin bu tür ihlalleri ele almadaki başarısızlığını anlatan bu mesajda şunlar var :
“Platformumuzda, yabancı ulusal hükümetler tarafından, kendi vatandaşlarını yanıltmak için kötüye kullanıldığına dair çok sayıda bariz girişim bulunuyor. Şimdiye kadar yaptıklarımla, ellerimde kan olduğunu biliyorum”
Eski veri analisti Sophie Zhang, Facebook’u yaptıklarının etkisini değerlendirmeye başlaması düşüncesiyle konuştuğunu belirtiyor :
“Facebook için yeterince bir PR (halkla ilişkiler) riski olarak görülmediği için yanıt verilmeyen çok fazla zarar var. Maliyet Facebook tarafından karşılanmıyor. Bir bütün olarak dünya tarafından karşılanıyor.
Facebook’un dünyaya etkisini hesaplaması için güçlü bir teşviki yok. Sadece birisinin bu bilgileri sızdırabileceği ve büyük bir yaygara koparabileceği korkusu var. Ben de bunu yapıyorum”
Facebook Guardian’a cevap da dönmüş ve Zhang’a katılmadıklarını belirtmiş :
“Tüm dünyada kötüye kullanımın peşine düşüyoruz ve bu işe odaklanmış uzman ekiplerimiz var. Sonuç olarak, 100’den fazla eşgüdümlü gerçek dışı davranış ağını ortadan kaldırdık. Bunların yaklaşık yarısı, Latin Amerika, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ve Asya Pasifik bölgesi dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde faaliyet gösteren yerel ağlardı. Eşgüdümlü gerçek dışı davranışla mücadele bizim önceliğimizdir. Ayrıca spam ve sahte etkileşim sorunlarına da değiniyoruz. Harekete geçmeden veya haklarında kamuya açık iddialarda bulunmadan önce her sorunu araştırıyoruz. “
Zhang’ın Hondras Başkanı Hernández Örneği
Buna karşılık Zhang örnekleme yapmış durumda. Sahte haberleri bulup, kaldırmak için kurulan ekipte çalışmak üzere Ocak 2018’de Facebook’ta çalışmaya başlayan Zhang, sahte etkileşimlerin büyük çoğunluğunun bireyler, işletmeler veya markaların gönderilerinde olduğunu ama Facebook’un “sivil” olarak adlandırdığı siyasi hedeflerde de kullanıldığını keşfetmiş.
En bariz örnek, Ağustos 2018’de küçük Orta Amerika ülkesinde bilinen tüm sahte beğenilerin % 90’ını alan Honduras başkanı Juan Orlando Hernández olmuş. Zhang, Ağustos 2018’de, Hernández’in çalışanlarının bu beğenileri doğrudan yarattıklarına dair kanıtlar ortaya çıkarmış. Hernández’in resmi Facebook Sayfasının yöneticilerinden birinin, normal kullanıcı profilleriymiş gibi oluşturulmuş yüzlerce başka sayfayı yönettiğini ve bu profillerden beğeni oluşturduklarını tespit etmiş.
Zhang’ın “Sayfayı kötüye kullanma” olarak adlandırdığı bu sahte etkileşim elde etme yöntemi, Facebook politikalarındaki bir boşlukla mümkün olmuş. Şirket, kullanıcı hesaplarının gerçek olmasını şart koşar ve kullanıcıların birden fazla hesaba sahip olmasını engellerken, sayfalar beğenme, paylaşma ve yorum yapma dahil olmak üzere hesapların yapabildiği birçok etkileşimi gerçekleştirebiliyor.
Guardian son olarak da Azerbeycan’daki muhalif politikacılara yönelik dislike örneği veriyor.
Facebook Hesabı Silinemiyor ve Banka Bilgilerine Bakıyor
Facebook konusunda endişe verici bilgiler gün geçtikçe artıyor. Whatsapp bilgilerini aktarma zorunluluğu ile tartışılırken, Apple’ın iOS 14 güncellemesi kapsamında, kullanıcılara cep telefonlarına yükledikleri uygulamaların hangi verilere baktığını sorgulaması Google ve Facebook’tan büyük tepki ile karşılaştı. Bu tepkileri hala devam ederken, biz de sormuştuk “Google-Facebook neleri görmemizi istemiyor” diye[5].
Aşağıda, Facebook’u cep telefonunuzdan silmeye kalktığınızda neler oluyor konusunu izleyebilirsiniz;
[2] Revealed: the Facebook loophole that lets world leaders deceive and harass their citizens
[3] 35 + FACEBOOK İSTATİSTİKLERİ VE 2021 İÇİN GERÇEKLER
[4] “I Have Blood On My Hands”: A Whistleblower Says Facebook Ignored Global Political Manipulation
