Kaspersky tarafından ortaklaşa kurulan Dijital gizlilik şirketi Coalition Against Stalkerware’in (Stalkerware Karşıtı Koalisyon) ikinci yıldönümünü kutlamak üzere, 21 ülkede 21.000’den fazla katılımcının mahremiyet ve yakın ilişkilerde dijital takip konusundaki tutumları hakkında küresel bir anket düzenlendi. Stalkerware (takip yazılımı), bir failin, kurbanın rızası olmadan bir mobil cihaz aracılığıyla başka bir kişinin özel hayatını dijital olarak izlemesini sağlıyor.
Ankete katılanların çoğunluğu (%70) eşini rızası olmadan izlemenin kabul edilemez olduğuna inanırken, önemli bir kısmı ise (%30) bunda hiçbir sorun görmüyor veya bazı durumlarda bunu kabul edilebilir buluyor. Belirli sebeplerin gizlice izlemeyi haklı kıldığını düşünenlerin neredeyse üçte ikisi (%64) partnerlerinin sadakatsiz olduğuna, güvenlikleriyle ilgili endişe duyduklarına (%63) ya da bir suça karıştığına inandıkları durumlarda (%50) bunu yapabileceklerini söylüyor. Coğrafi farklılıklara bakıldığında izleme konusunda en yüksek eğilimin Asya-Pasifik bölgesindeki (%24) yanıt verenlerden geldiği, buna karşın Avrupa (%10) ve Amerika’da (%8) daha az kişinin izlemeyi kabul edilebilir bulduğu dikkat çekiyor.
Kaspersky’nin Eylül 2021’de Sapio Research tarafından çevrimiçi olarak gerçekleştirdiği İlişkilerde Dijital Takip raporu, dünya genelindeki katılımcıların %15’inin partnerleri tarafından bir izleme uygulaması yüklemeye zorlandığını gösteriyor. Ne yazık ki bu cevabı belirtenlerin %34’ü yakın bir partner tarafından tacize uğradığını söylüyor.
Araştırmaya danışmanlık yapanlar arasında Coalition Against Stalkerware’in üye kuruluşlarından aile içi şiddet konusunda uzman kurumlar yer alıyor: Avustralya’nın aile içi şiddet hizmetlerine dair ulusal şemsiye kuruluşu Wesnet; Fransa’daki kadın hakları örgütü Centre Hubertine Auclert; ABD’de Aile İçi Şiddeti Sona Erdirme Ulusal Ağı (NNEDV); Birleşik Krallık yardım derneği Refuge ve fail programları için Avrupa şemsiye birliği WWP EN.
Avrupa Aile İçi Şiddet Failleriyle Çalışma Ağı (WWP EN) Araştırma ve Geliştirme Müdürü Berta Vall Castelló, şunları söylüyor:
“Sadakatsizlik şüphesi ışığında, partner üzerinde herhangi bir kontrolü haklı göstermek tehlikelidir. Zorlayıcı kontrol, kıskançlık ve sadakatsizlik konularını ele alan önleyici kampanyalar, bu tutumlara karşı değerli bir araç olacaktır.”
Bulgular, çevrimiçi izlemenin yakın ilişkilerde zorla kontrolün bir yolu olabileceğini düşündürüyor. Stalkerware’in cihazda gizlenen ve cihazın konumu, tarayıcı geçmişi, metin mesajları ve sosyal medya sohbetleri gibi bir dizi kişisel veriye erişim sağlayan, ticari olarak temin edilebilen bir yazılım olduğu göz önüne alındığında, sorunlu ilişkilerde bir aracı olarak hizmet etmesi şaşırtıcı değil.
Avustralya’nın aile içi şiddetin önlenmesine yönelik ulusal şemsiye örgütü Wesnet’in İcra Kurulu Başkanı Karen Bentley, şöyle söylüyor;
“Gerçek hayatta ya da takip yazılımı aracılığıyla takip etme deneyimi yaşayan ve tacizcisiyle yüzleşmenin güvenli veya tehlikeli olacağını düşünen herkesi, tavsiye ve destek almak için bir aile içi şiddet örgütüne başvurmaya teşvik ediyoruz“
Amerika’daki Ulusal Aile İçi Şiddeti Sona Erdirme Ağı (NNEDV) Güvenlik Ağı Direktörü Erica Olsen de şunları ekliyor:
“Aile İçi Şiddeti Sona Erdirecek Ulusal Ağ olarak, Kaspersky’nin mahremiyet ve ikili ilişkilerde takip yazılımı kullanımı konusundaki bilinci artırmak için ileriye dönük adımlar atmasından çok memnunuz. Bu alanda daha fazla veriye ihtiyaç var. Bu bilgilerin mağdurların güvenliğini ve mahremiyetini iyileştirmek için kullanılmasını dört gözle bekliyoruz.”
Küresel takip rakamları ve etkilenen kullanıcıların coğrafi dağılımı
Coalition Against Stalkerware’in takip yazılımı tespit kriterlerini takiben Kaspersky, gelen istatistikleri analiz ederek Ocak-Ekim 2021 arasında kaç kullanıcısının takip yazılımından etkilendiğini ortaya koydu. Buna göre yaklaşık 28.000 mobil kullanıcı bu tehditten etkilendi. Aynı dönemde Türkiye’den 546 vaka görüldü.
Teknolojiyi herkes için güvenli tutacak iki yıllık birliktelik
Coalition Against Stalkerware, iki yıl önce Kasım 2019’da 10 kuruluşun katkısıyla kuruldu. Bugün mağdurlara destek, takipçilerin faaliyetleri, dijital hak savunuculuğu, BT güvenliği, akademi, güvenlik araştırmaları ve kolluk kuvvetleri dahil olmak üzere farklı ilgili alanlarda çalışan uzmanlara sahip 40’tan fazla üyesi mevcut. Bu yıl koalisyon INTERPOL gibi yeni destekçileri ve aralarında Jandarma Nationale (FR), Luchadoras (MX), Refuge (İngiltere) ve The Tor Project (ABD) gibi üyeleri ağırladı. Bunun ötesinde koalisyon kuruluş amaçlarından birini daha yerine getirerek, kar amacı gütmeyen kuruluşlar arasında kapasite geliştirmeye yardımcı olmayı, mağdurlar, kolluk kuvvetleri ve çevrimiçi kötüye kullanımın üstesinden gelmek için diğer ilgili taraflarla birlikte çalışmayı amaçlayan takip yazılımı hakkında teknik eğitim başlattı.
Şirketin yıl içindeki faaliyetleri şunları içeriyor:
- Ekim ayında Kaspersky, küresel kolluk kuvvetleri tarafından ilgiyle karşılanan çevrimiçi atölye çalışmaları için koalisyonun teknik eğitimini kullanarak 210’dan fazla polis memuruna dijital izleme tekniklerini araştırmak için bilgi sağlamak üzere INTERPOL, NNEDV ve Wesnet ile bir araya geldi.
- Geçtiğimiz ay Kaspersky’nin liderliğini üstlendiği AB çapındaki DeStalk projesi, bölgesel yetkililer, kamu görevlileri, mağdur destek hizmetleri ve fail programlarının çalışanları için siber şiddet ve takip yazılımıyla nasıl mücadele edileceğine ilişkin bir e-öğrenme kursu başlattı. DeStalk, Avrupa Komisyonu’nun Haklar, Eşitlik ve Vatandaşlık (REC) Programı tarafından destekleniyor.
Takip yazılımlardan etkilenebileceklerinden veya etkilendiğinden şüphelenen kullanıcılar için Kaspersky aşağıdaki önerilerde bulunuyor:
- Cihazda takip yazılımı bulursanız kaldırmak için acele etmeyin. İstismarcının potansiyel bir güvenlik riski olabileceğini düşünmek önemlidir. Bazı durumlarda, kişi tepki olarak taciz edici davranışlarını artırabilir.
- Yardım ve güvenlik planlaması için aile içi şiddet mağdurlarını destekleyen yerel makamlar ve hizmet kuruluşları ile iletişime geçin. Çeşitli ülkelerdeki ilgili kuruluşların bir listesi www.stopstalkerware.org adresinde yer alıyor.
- İngilizce, Almanca, İspanyolca, Fransızca, İtalyanca ve Portekizce dillerinde mevcut olan ana sayfada koalisyonun takip yazılımı ve buna karşı nasıl korunulacağına ilişkin videosunu izleyin. Ayrıca casus yazılım algılama, kaldırma ve önleme konusunda mağdurlar için hazırlanmış bir sayfa da bulunmaktadır.
- Cihazınızı kontrol etmek ve üzerinde takip yazılımı kurulu olup olmadığını öğrenmek için kanıtlanmış siber güvenlik koruması kullanın. Ancak fail bir siber güvenlik çözümünün kullanıldığını fark edebileceğinden, bu yalnızca mağdur için potansiyel risk değerlendirildikten sonra yapılmalıdır.