Spam’i tıpkı posta kutularımızı dolduran reklamlar, broşürler gibi düşünmek gerçekten büyük bir yanılgı olacaktır. Çünkü spam’ler artık ölçülebilen ciddi maddi zararlar vermektedir. Bizim görüş açımızdan da spamlar hem şahıs varlığı hakları ve gizlilik haklarına hem de malvarlığı haklarına karşı yapılan saldırılardır. Spammerlar yani elektronik posta kutularımıza reklamlardan, çocuk pornografisine kadar çeşitli içerikleri yollayan kişiler, elektronik posta adreslerimizi rızamızın dışında ele geçirmekte ve bunları ticari amaçlarla satmaktadır. Spammerlar elektronik posta adreslerimizi forumlar, posta listeleri, haber grupları, yeniden iletilen mesajlar, web siteleri vs. gibi yollardan çeşitli yöntemlerle örneğin elektronik posta adresi toplayan yazılımlar kullanarak elde etmektedirler. Spam filtreleri kullanmama rağmen ben de her gün birçok spam alıyorum. Örneğin şifresi kırılan şifreli kanallara ve uydu yayınlarına veya Zambia devlet başkanının hesapları ile ilgili çok gizli!! iletişim kurma isteklerine kadar her türden elektronik posta benim de posta kutuma geliyor. Bunlar beni sadece rahatsız etmekle kalmıyor, aynı zamanda içinde virüs mü tuva atı mı olduğunu bilmediğim birçok bu tür mailin tehdidi altında kalıyorum. Yeri gelmişken uyarayım. Bu Zambiya vs devlet başkanlarının hesaplarıyla ilgili olarak gerçekten bu insanlarla temasa geçenler oldu ve adlarına çeşitli bankalarda hesaplar açılıp birtakım paralar aktarıldı. Yapılan soruşturmalar sonucunda bu işi yapanların uluslararası bir para aklama örgütü olduğu belirlendi. Sistemin tam işleyişi belli olmamakla birlikte bir spam mailin nerelere gidebildiğine güzel bir örnek.
Malvarlığı haklarına yaptığı saldırı için de şöyle bir örnek verelim; AOL eski postmasteri David O’Daniel bir spammer’ın dakikada 40-50.000 adet elektronik postayı kaldırabilecek kapasitedeki bir sistemi çökerttiğini söylüyor. Yapılan bir araştırma bilgi işlem sorumlularının sadece spam filtrelerini güncellemek için haftada 4 ila 20 saat arasında vakit harcadıklarını ortaya koydu. Bu rakamlar bile spam mailler ile kaybedilen işgücü ve paranın boyutu hakkında bize bir fikir verebilir.
Nitekim spammerlara karşı bazı ülkelerde davalar açıldı. Örneğin Kanada Ontario’da bir mahkeme spam göndermenin “netiket” kurallarına aykırı olduğuna karar vererek spam gönderen kişiyi tazminat ödemeye mahkum etti. ABD’de ise geçtiğimiz günlerde bir spammer ilk kez “Bilgisayar Dolandırıcılığı ve Suiistimali Kanunu”nu ihlal ettiği gerekçesiyle ceza aldı ve federal bir cezaevine gönderildi.
El Segundo adlı mesajlaşma şirketini binlerce elektronik posta ile kasten bombardımana tutan biri federal hapishanede cezasını çekmek üzere 16 ay hapis cezasına mahkum edildi.
“Gizli Sincap” lakabını kullanan ve şu anda 30 yaşında olan Bret McDanel, daha önce El Segundo’da yerleşik olan ve Tornado Development Inc. tarafından işletilen bir bilgisayar sunucusuna Eylül 2000 tarihinde kasten binlerce elektronik posta göndermek suçundan mahkum edildi.
Bu mahkumiyete ek olarak yargıç sanığın gelecekteki muhtemel işverenlerinin bu durumu bilmesi için tavsiyede bulunulmasına ve ayrıca psikolojik danışmanlık almasına karar verdi.
Yargılama sırasında sunulan kanıtlar gösterdi ki, Haziran 1999’dan Şubat 2000’e kadar Tornado’da çalışan McDanel Tornado’ya misilleme yapmak için bu suçu işlemişti. Savcılar bu davada sanığın eski işverenine karşı öfke beslediğini ve rakip bir şirket kurmayı amaçladığını ispatlamaya çalıştılar.
McDanel binlerce elektronik posta gönderdi ve Tornado bilgisayar sunucusunu aşırı yükledi. Buna ek olarak, gönderdiği elektronik postalar, McDanel’ın orada çalıştığı sırada öğrendiği Tornado teknolojisiyle ilgili gizli bilgileri ifşa ediyor ve kendisinin yaratmış olduğu bir web sitesine link içeriyordu.
Mahkeme boyunca hükümet de McDanel’ın 1997 yılında New Jersey’de diğer bir eski işvereninin bilgisayar sistemine de saldırmış olduğuna ilişkin kanıtlar sundu. McDanel iddia edilen bu 1997 yılındaki eylem için de Eylül 2002’de New Jersey’de suçlandı.
Bu dava, bilgisayarın kötüye kullanımı ve kasti spam göndermeyi kapsayan federal yasa “Bilgisayar Dolandırıcılığı ve Suiistimali Kanunu” uyarınca yargıya başvurulan ilk davaydı. Bu davanın soruşturması da FBI tarafından yapılmıştı.
Bu davadan da görüldüğü gibi spam göndermek artık cezalandırılması gereken bir eylem olarak görülüyor Kuzey Amerika’da. Kanaatimce de artık spam ciddi bir sorun olarak görülmeli ve yargı önüne gelebilecek bir konuda soruna bu ciddiyetle yaklaşılmalı. Konunun hukuki incelemesinin ayrıntılarıyla yapılması gerekmektedir. Çünkü belirttiğim gibi spam ile hem şahısvarlığı hem de mal varlığı hakları zarara uğratılmaktadır. Bu sebeple bu hakları koruyan hükümlere dayanılarak davalar açılabilir*.
* Spam hakkında daha ayrıntılı bilgi ve hukuki bir inceleme için bakınız; Özdilek Ali Osman, İnternet ve Hukuk isimli kitap, s.153-166
