Türk Telekom’un Kasasında 2,4 Katrilyon TL mi var?

Türk Telekom’un özelleştirme tarihi hızla yaklaşıyor. Nisanı bitirdik, mayısa girdik. 31 mayısta tekliflerin verilmesi gerekiyor. Bir yandan çeşitli firmaların ilginç açıklamaları arka arkaya geliyor ama diğer yanda geçen yıldan bu yana bizzat Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın yaptığı açıklamalar* var.

Bakan Yıldırım sanki “biz sonunda halka gideceğiz, açıklamalarımız da onlara”* mesajları veriyor.

İşte bu hafta yayınlanan “kasada 2,4 katrilyon TL var” haberi de böylesine bir düşünceyi bana taşıyor. Neden derseniz, bunu anlatmak için detaylı analizlere gerek yok. Sadece Türk Telekom’un 2004 verilerine göz atalım;

Şimdi 2004 karlılığı konusunda yazdığım yazıyı hatırlatacağım.* İlk 6 aylık dönemde 204 trilyon zarar açıklayan TT, 2.altı ayda 2,3 katrilyon TL kar ederek toplamda 2004 yılı kar’ını 2,1 katrilyon TL olarak bildirmişti.

Yine hatırlayacaksınız Türk Telekom’un 2004 rakamları içinde sonradan arttırılan ara bağlantı fiyatlarına bağlı olarak Turkcell ve Telsim’den alacaklı hale geldikleri 10 yıllık toplam 2,5 katrilyon TL sözkonuydu. Yani Türk Telekom 2004 yılında Turkcell ve Telsim’e tek taraflı ibraz ettiği “bu 10 yıllık rakam”lar olmasa muhtemelen 300 trilyon TL zarar etmiş olacaktı.

Üstelik temmuz 2004’deki tarife değişikliği sonucu bazı abonelerden –eskisinden farklı olarak kontür karşılığı düşmek olmaksızın—aldığı sabit ücretlere rağmen.

Şimdi 2005’te artık bazı trafiğin de UMTH’cilere kaymakta olduğunu düşünün (bize ulaşan rakamlara göre şubat UMTH trafiği 1,5 milyon dakika originasyon, 26,5 terminasyon olmak üzere toplam 28 milyon dakika). Yani 2004 rakamlarının bir miktar düşeceğini hesaplayın.

Evet.. şimdi birisi bana bu 2,4 katrilyonu açıklayabilir mi?

Tabi, ekonomi ve şirket yönetiminden anlayanların bildiği, anlık oluşan “nakit fazlası” olabilir. Ancak bu herhalde Türk Telekom yetkilileri tarafından “kasada bu kadar para var. Şu kadarını mı hazineye vereceğiz, bu kadarını mı?” şeklinde açıklama yapılmasının cevabı olamaz. Bir alacak alınmış ve verecekler verilmemiş iken oluşan bu nakit fazlalağını açıklama olarak alan gazeteci arkadaşlar umarım ne yaptıklarını biliyorlardır.

Telekom sektörü uzmanlarından bir dostum da aynı konuyu şöyle yorumluyor.

Geçtiğimiz hafta yapılan açıklamalara ve haberlere bir göz atalım;
1. Türk Telekom un kasasında bir kaç milyar YTL mertebelerinde bir para var;
2. Türk Telekom un satılacak hisselerine verilebileceği düşünülen değer de bu mertebelerde;
3. Belgacom ve Telefonica’dan sonra Telecom Italia da teklif vermekten vazgeçebilir;
4. Türk Telekom Genel Müdürü ve Başbakanımız yabancı şirketlerin Türk Telekomun hisselerini satın almak için gösterdikleri ilgiden çok memnunlar;
5. Başbakanımız Devletin ticaret yapmıyacağını söylüyor;
6. Başbakanımız Türk Telekom un çok hızlı bir şekilde ve ülke çapında geniş bant hizmetleri sunmasından çok memnun ve bununla övünüyor.

Bu beş haberin mantık kaideleri içinde birbiriyle bağlantıları şu şekilde kurulabilir: Siyasi irade her ne kadar Türk Telekom hisselerini satacağını söylüyorsa da, “satılamamasını gerçekleştirecek”, “halkı hazırlayacak” ve hatta “halkı satılmamasını istemek için teşvik edecek” haberler veriyor.

Kasasında bu kadar para olan bir teşkilatı neden bu kadar ucuz fiyata satalım ki. Zaten önemli ve ciddi yabancı şirketler de teklif vermeyecekler. Bundan da memnun olmak gerekir.

Devlet ticaret yapmayacağına göre Türk Telekom’un bir kısım hisseleri halka arz olunur. Devlet yine Türk Telekom’un idarecilerini atar, ama tekelini kullanarak ve yüksek fiyat uygulayarak elde ettiği karlara elini sürmez ve bu idareciler (AVEA’da olduğu gibi) onları istedikleri gibi kullanırlar. Böylece Türk Telekom’a rakip çıkması önlenir. Türk Telekom siyasi iradenin yönetiminde şimdiye kadar olduğu gibi siyasi rant getirecek yerlere yatırımlarını yapar, eleman istihdam eder.

Tabii ki bu bir yorum. Başka yorumlar da yine mantık bakımından doğru bir şekilde olmak üzere yapılabilir. Ancak yukarıdaki yorum şimdiye kadar defalarca seyretmiş olduğumuz piyesin yeni yönetmen ve aktörler tarafından sahneye konulmuş bir tekrarı gibi görünüyor. Bu yüzden doğru olma ihtimali var. Çünkü ‘tarih bir tekerrürden ibarettir’ değil mi?

Evet, tarih tekerrürden ibarettir. Doğru..

Okuyucularım bilir. Ülkemizin kendi kaynakları ile bir şeyler yapmasının anlamlı olduğunu düşünüyorum. Bunu da bazılarınca “hani yabancı sermaye istemiyor muyuz?” ifadesi ile karşılanan “Turkcell Artık Türk Değil”** yazısında açıklamıştım.

Sırası gelmişken “neden bu 2,4 katrilyon açıklamasının yanlış olduğunu” düşündüğümü ve “neden Türk Telekom özelleştirilmelidir” dediğimi, yeniden arzedeyim.

AVEA gelişmeleri*** çok taze ve önümüzde. Bu tabloya dikkatle bakın. AVEA bugün % 40’ı Telecom Italia’ya ait olmakla birlikte devlet memuru yöneticiler tarafından yönetilmektedir. 2004 yılını zarar ile kapayan AVEA acaba tekel olsaydı ne yapacaktı? Aynen Türk Telekom’un yıllardır uyguladığı gibi zamlarla karşımıza çıkacak ve yıl sonunda da “parlak kar”lar açıklayacaktı.

Türk Telekom’un da bugün yaptığı budur. Yılların getirdiği hantallık, 1 yerine 3 kişilik, şişkin kadrolar, iş yapmada verim yerine emirin öne alındığı uygulamalar. Eğer blok halde özelleştirme gerçekleştirilemez ve halka yönelirse –aynen THY’de olduğu gibi—Bugünkü durum değişmez. Çünkü yönetim anlayışı değişmez. Yine siyasilerin zamanı geldiğinde halkın sırtına yükleyecekleri gayriresmi vergilerin –zam yaparak—toplandığı, siyasi kadroların istihdam edildiği, ihalelerin düzgün işlemediği bir yapı olarak sürer.

Sizce Türk halkı buna layık mı? Bunu istiyor mu? Telekom çağında, bütün dünya koşar adımlarla ilerlerken, Türk halkı neden geç kalsın? Neden kalitesiz hizmeti, pahalıya alsın?

Telekom önümüzdeki yıllarda hem bilgi, hem ticaret, hem kültür hem de eğlence anlamında gelişim için önemli. Türkiye’nin gelişmesi için çok elzem. Bunu engellemek, Türkiye’nin 3.ligde oynamasını sürekli kılmak anlamına geliyor.

* Bakan Yıldırım; TT Özelleştirmesi Yargıya Gider

*** Turkcell Artık Türk Değil

*** AVEA Borçlarını Erteliyor

*** AVEA 2004 Yılında Zarar Etmiş