Piyasalara her geçen gün hayatımızı kolaylaştıran son teknoloji ürünler giriyor. Bu ürünler hayatımızı kolaylaştırmakla kalmayıp, bizleri teknolojik doyumsuzluğa da sürüklüyor. Oysa, hayatımızdan çıkaramadığımız telefon, bilgisayar gibi elektronik ürünler gelecek nesilleri tehdit eden “elektronik atık” sorunun temelini oluşturuyor. Ülkemizdeki elektronik atıkların (e-atık) Avrupa genelinin yüzde 20’sine denk geldiğini ifade eden uzmanlar, sorunun endişe verici düzeyde olduğunun altını çiziyor.
Bilgisayar, telefon, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi elektrikli ve elektronik ev aletlerinin kullanım ömürlerinin bitmesiyle gündeme gelen e-atık sorunu, son yıllarda hükümetlerin atık yönetimi konusunda ciddi çalışmalar yapmasını da zorunlu kılıyor.
“Sattığın Kadar Eski Ürün Topla
Mayıs 2013’te yürürlüğe giren Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği (AEEE) ile yeni bir dönem başladığına işaret eden İTÜ Öğretim Üyesi, Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SUT-D) Başkan Yardımcısı ve Enerji Kurulu Başkanı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, firmaların en az sattıkları ürün kadar piyasadaki eski ürünleri toplamak zorunda kalmalarının insan ve çevre sağlığı konusunda son derece önemli bir adım olduğunu, ancak konuyla ilgili kişi ve kurumların yeterli bilinçte olmaması nedeniyle işleyişte eksiklikler bulunduğunu söyledi.
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, Türkiye’de toplanan e-atık miktarının Avrupa ülkelerinde toplanan e-atık miktarının yüzde 20’sine denk geldiğini, diğer atıklara göre daha hızlı artış gösteren bu atıkların aynı zamanda çok daha fazla zehirli madde içerdiğini belirtti. Veriler dikkate alındığında AEEE’nin öneminin daha iyi anlaşıldığını vurgulayan Karaosmanoğlu, şöyle devam etti:
“Bulaşık, çamaşır makineleri gibi beyaz eşyaların yanı sıra, elektrik süpürgesi, tost makinesi, bilgisayarlar, telefonlar, kameralar ve florasan ampuller gibi eşyalar, elektronik atık kapsamına giriyor. Özellikle son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle birlikte inanılmaz bir büyüme gösteren elektronik sektörü, elektronik atık hacminin de genişlemesine neden oldu. Hasar gören veya kullanım ömrü biten elektronik eşyalar, doğayı kirleten ve zarar veren ağır metaller içeriyor, gelecek nesilleri tehdit edici boyuta ulaşıyor. Elektrikli ve elektronik eşyalar tüm dünya için büyük bir tehlike oluşturuyor. Ama ülkemiz için endişe verici düzeyde.”
Elektrik ve Elektronik Atıklar Zirvesi İstanbul’da 5-6 Mart 2015’te
Söz konusu yönetmelikle birlikte elektronik atık sektörünün gitgide büyüyen bir pazar haline dönüşeceğinin altını çizen Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, önümüzdeki yıl ilki düzenlenecek “Elektrik ve Elektronik Atıklar Zirvesi”nin de bu anlamda son derece önemli bir fırsat olacağını kaydetti. Karaosmanoğlu, şunları söyledi:
”İstanbul’da 5-6 Mart 2015 tarihlerinde düzenlenecek Elektrik ve Elektronik Atıklar Zirvesi konuyla ilgili toplumda farkındalık yaratmak ve ilgili paydaşların bir araya gelerek gerekli yatırım fırsatlarının tartışılması açısından son derece önem taşıyor. Kullanım ömrü biten elektronik ürünlerin geri dönüşümü ve gelecek nesilleri tehdit etmemesi konusunda ciddi çalışmalar yapılmalı ve ülke ekonomisine fayda sağlayacak yeni bir sektörün oluşumuna katkıda bulunulmalı.”
