Dünya ülkeleri, Bilgi Ekonomisine dönüşme ve Bilgi Toplumu olma yolunda yarış ve rekabet içerisindedir. Gelişmekte olan ülkelere yazılım büyük fırsatlar sunmaktadır ve ülkelerin kaderini değiştirmektedir. Bunun en çarpıcı örnekleri Dünya’da 3I olarak bilinen İsrail, İrlanda ve Hindistan’dır. Sektörün yarattığı katma değerleri bu ülkelerde rahatlıkla görebiliriz.
İrlanda’da işsizlik 1986’da %17 iken 15 yıl sonra 2001’de %4.3’e düşmüştür. İsrail’de, sektörün istihdam ettiği insan sayısı 1990-2000 yılları arasında 36.000’den 56.000’e çıkmıştır. On yılda %65 istihdam artışı olmuştur. Hindistan’da 2007 yılında yazılım üretiminden elde edilen gelir, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın % 5,2’sini oluşturmuştur. 1998 yılında bu oran % 1,2 düzeyinde idi.
Bu ülkeler Yazılım Sektörünü Stratejik Sektör olarak belirlemişlerdir ve Devlet Desteği ile yazılım üreterek birer başarı hikayesi olmuşlardır.
Türkiye neden bir başarı hikayesi olmasın.
Ekonominin tüm kollarını etkileyen Yazılımı üretmek için en önemli girdi akıl ve yaratıcı güçtür. Türkiye genç bir nüfusa sahiptir. Yaş ortalamamız 28,3’tür ve nüfusumuzun %51’i 25 yaşın altındadır. Ayrıca BT kullanabilecek 1,5 milyondan fazla KOBİ’miz vardır. Buradan yola çıkarak iyi bir iç potansiyele sahip olduğumuzu rahatlıkla söyleyebiliriz. Türkiye’nin jeopolitik konumu ve Gümrük Birliği üyeliği ile Avrupa, Türki Cumhuriyetleri ve Ortadoğu pazarlarında dini, etnik ve ticari ilişkilere sahip olmasının da dış pazarlar için sahip olduğumuz avantajlardır.
Türkiye; başarılı diğer ülke örneklerinden de faydalanarak ve konumunu ve kaynaklarını da göz önüne alarak, iç ve dış pazar odaklı olarak kendi modelini oluşturmalıdır. Bilişim sektörünün sıçrama yapması ve Türkiye’nin dünya oyuncusu olabilmesi için Yazılım stratejik sektör olmalıdır.
Yazılım sektörünün gelişebilmesi için Özel Sektör, STK’lar, Üniversiteler ve Kamu arasındaki işbirliği son derece önemlidir ve bu paydaşlara ve özellikle Devlet’e önemli görevler düşmektedir. Dünya örnekleri incelendiğinde, Yazılım Sektörüne Devlet tarafından sağlanan katkıların Devlet Doğrudan Destekleri, Devlet Teşvikleri ve Devlet Dolaylı Destekleri olarak üç ana başlıkta gruplandığını söyleyebiliriz.
Bu tür destek ve teşvikleri İrlanda, İsrail, Hindistan, Çin, Malezya, Tayvan ve Brezilya gibi ülkeler uygulamaktadırlar.
Türkiye’de yazılım sektörünün, yazılım üretiminde başarılı olmuş diğer ülke örneklerinde olduğu gibi kritik sektör olarak konumlandırılması ve bu bağlamda bu sektörün ihtiyaçlarına ve yapısına özel destek ve teşvik enstrümanlarının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu konuda yapılabilecek bir uygulama; Elektronik Haberleşme Kanunun 5. Maddesinin (ğ) fıkrası uyarınca Ulaştırma Bakanlığı’nda oluşturulan fonun yazılım sektörüne (şirketlerine) faydalandırılması konusudur. Geliştirilecek destek ve teşvik uygulamaları yazılım sektörünün sıçrama yapmasını sağlayacaktır.
10. Ulaştırma Şurası’nda ülkemizin bilgi ve iletişim sektöründeki 2023 yılı vizyonu ve hedefleri de ortaya konmuştur. Şura’da açıklanan sonuç raporunda belirtilen
- Bilişim sektörünün 160 Milyar Dolar’a ulaşması ve bunun GSYİH’daki payının %8’e çıkarılması
- Yazılım sektörünün öncelikli alan olarak belirlenmesi ve toplam ihracatta yazılım sektörü payının %2’ye çıkarılması
hedefleri son derece çarpıcıdır.
Bu hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekenleri;
- Bilişim Sektörü Stratejik Sektör olmalı,
- Siyasi sorumluluk ve sahiplenme gerçekleştirilmeli,
- Devlet destekleri ve teşvikleri arttırılmalı,
- Yerli üretim ve girişimcilik desteklenmeli,
- Talep arttırılmalı,
- Rekabetçi piyasa oluşturulmalı
şeklinde sıralayabiliriz.
Bu hedefleri yakalayabilmek için; Yazılım sektörüne sağlanacak destek ve teşvik enstrümanlarını planlayarak hükümet ve yasa koyucu nezdinde harekete geçilmesi için siyasi liderliği üstlenecek, bu konuda vizyonu ve bakış açısıyla sektöre ve yatırımlara yön verecek, kurumlar arası eşgüdümü sağlayacak siyasi sahiplenmeye gereksinim vardır.
