Tech Transparency Project tarafından yapılan açıklamaya göre, Apple, Amazon ve Tesla gibi şirketler, zorunlu Müslüman işçi çalıştırdığı iddia edilen Çinli bir tedarikçiden parça alıyor. Tech Transparency Project, Lens Technology firmasının fabrikalarında “Müslüman ağırlıklı Sincan bölgesinden binlerce Uygur işçiyi” kullandığını detaylandıran belgeler bulduğunu açıkladı. [1][2].
Dünyanın kendi servestini kendi yapan kadınlar arasında en zengin olanı Zhou Qunfei’nin şirketi olan Lens Teknoloji pek çok firmaya “dış hizmet (outsource)” yani taşeron hizmet veriyor.
Tech Transparency Project’in direktörü Katie Paul Washington Post’a verdiği açıklamda şöyle diyor :
“Araştırmamız, Apple’ın tedarik zincirinde zorla çalıştırma uygulamasının, şirketin kabul ettiğinin çok ötesine geçtiğini gösteriyor. Apple, tedarik zincirini bu tür sorunlara karşı izlemek için olağanüstü önlemler aldığını iddia ediyor, ancak bulduğumuz kanıt internette açıkça mevcuttu.”
Apple ise Lens Technology’den aldıkları bilgide, şirketin Sincan bölgesinden gelme Uygurları kullanmadığını belirttiğini iddia etti. Şirketin tedarikçi ilerleme raporu , Apple’ın 2019’da 49 farklı ülkede Tedarikçi Davranış Kurallarını ve Tedarikçi Sorumluluk Standartlarını uygulamak için tüm tedarik zincirinde 1.142 “değerlendirme” gerçekleştirdiğini söyledi.
Çin’in Dünya Ticaretinde Ağırlığı Artarken, Sincan-Uygur Konusu Önemli Bir Sorun
Yanda gördüğünüz gibi Sincan (Xinjiang) Çin’in Türki Cumhuriyetleriyle olan sınırında yer alıyor. Bir zamanların “İpek Yolu”nun yerine geçmesi beklenen “Bir Kuşak Bir Yol” projesi ile Çin Ticaret yollarını açmak, Avrupa’ya, Ortadoğu’ya ve Afrika’ya ulaşmayı hedefliyor. Ancak bu hem Türki Cumhuriyetleri, hem Rusya, hem de diğer ülkeler (başta ABD) açısından bir tehdit. Tersine Uygurlar ve Sincan, Çin için önemli bir tehdit haline gelebilecek bir konu. Dolayısıyla bölge üzerinde ikili oyun mevcut. Bir taraftan bölgeye yönelik ilgi artıyor ve oradaki Uygurların baskı altında oldukları hatta Çalışma Kamplarında çalıştırıldıkları iddiası var. Bir yandan da Çinliler bu iddiaları reddediyor. Okuduğunuz bu haber, bu olayın bir yansıması.
Amerikan Kongresi, bu yılın başlarında, Çin’in Uygur bölgesinde zorla çalıştırma ile yapılan malların ABD’ye girmesini önleyecek ve bu tür insan hakları ihlallerinden şirketlerin sorumlu tutulacağı bir yasa tasarısı çıkardı. Tasarının Beyaz Saray’dan geçtiği ama Apple’ın lobi firmalarına ödediği para sayesinde tasarının Senatoya gelemediği iddia ediliyor. Mecliste çoktan kabul edilmiş olmasına rağmen, Senato henüz bunu oylamadı.
Apple hatırlayacaksınız daha önce de taşeronu Foxconn kötü çalışan koşulları ile tartışılmıştı. Benzer şekilde Amazon ve Tesla için de emek ihlalleri ve yabancı işçi taciz iddiaları var.
Avrupa Birliği ile Çin, zorla işçi çalıştırmaya yönelik bir “sürekli çaba sarf edeceği” hükümlerini içeren bir yatırım anlaşması üzerinde çalışıyor.
Sonuç olarak ortada bir “Sincan ve Uygurlar” konusu var.
[2] Lens Technology
[3] Supplier Responsibility – 2020 Progress Report
[4] Washington Post Apple Haberi
Türk İnternet'ten buna benzer yazılar için bildirim almak ister misiniz?
