40 yıl önce 20.000 nüfusuyla küçük bir balıkçı kasabası olan Shenzhen, özel ekonomik bölge olmasının ardından hızlı bir dönüşüm yaşadı. Bugün Asya’nın Silikon Vadisi olan ve milyonlarca kişinin yaşadığı ‘akıllı kente’ dönüşen Shenzhen Tencent, Huawei gibi şirketlere ev sahipliği yapıyor…
Shenzhen Özel Ekonomik Bölgesi’nin 40’ıncı kuruluş yıldönümü özel bir törenle kutlandı. Törende bir konuşma yapan Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, şunlar söyledi;
“Özel ekonomik bölgelerin kurulması Çin Komünist Partisi ve Çin devletinin reform ve dışa açılma ile sosyalist modernleşmeyi ilerletme yönünde attığı büyük bir inovatif adımdır”
Çin’in dışa açılmasında katalizör görevi gören özel ekonomik bölgelerin geçmişi 40 yıl öncesine, Ağustos 1980’e dayanıyor. 1979 yılında dönemin lideri Deng Xiaoping’in önderliğiyle dışa açılma ve reform hareketi başlatıldı, ilk adım ise Shenzhen, Zhuhai, Shantou ve Xiamen gibi kentlerde özel ekonomik bölgelerin kurulması oldu.
Shenzhen Özel Ekonomik Bölgesi’nin açılmasıyla birlikte Çin için bir dizi ilk de hayata geçti. 1987’de Çin’de ilk kez Shenzhen kentinde, kamu arazileri özel amaçlara hizmet için ihaleye sunuldu ve Çin’in ilk arazi yönetim bürosu burada göreve başladı. 2017’de Shenzhen hem Çin’de hem de dünyada bir başka ilke imza atarak toplu taşıma araçlarının tamamını elektrikli araçlarla değiştirdi.
Çin halkının refahının artırılmasında özel bir öneme sahip olan özel ekonomik bölgeler, yoksul nüfusun azaltılmasında kritik bir görev üstleniyor. Çin’in yakaladığı bu başarı özellikle Güney Asya ülkelerine de örnek oldu ve çok sayıda ülke özel ekonomik bölgeler oluşturmaya başladı.
20.000 nüfuslu kasaba ‘akıllı kent’ oldu
Shenzhen 40 yılda küçük bir balıkçı köyünden küresel teknoloji üssüne, altyapı tesisleri yetersiz bir tarım şehrinden modern bir metropole, 20.000 nüfuslu küçük bir yerleşim yerinden milyonlarca kişinin yaşadığı uluslararası modern bir kente dönüştü.
Başlarda dışa açılma ve kurumsal reformlarla beraber ucuz iş gücü ile emek-yoğun gelişmeye odaklanan Shenzhen, daha sonra sosyalist piyasa ekonomisini devreye sokarak yatırım odaklı bir politika belirledi, yabancı yatırımın ülkeye akmasını hızlandırdı. 2000’li yıllarda ise teknoloji firmaları için cazip politikalar uygulamaya başladı. Huawei ve Tencent gibi Çin’in teknoloji şirketlerine ev sahipliği yapan Shenzhen, Çin’in Silikon Vadisi konumuna geldi.
Tüm bu çabalar neticesinde 1979’dan 2019’a kadar Shenzhen’ın GDP’si yıllık %21,6’lık bir büyüme oranıyla 2,69 trilyon yuana çıktı. Bu rakam Hong Kong ve Singapur’un ekonomik büyüklüğünden daha yüksek bir değere işaret ediyor.
Yabancılara uzun süreli oturma izni verilecek
Shenzhen, geçen yılın ağustos ayında yeni bir görev daha üstlendi. Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Shenzhen’i, Çin’e özgü sosyalizmin inşasında pilot bölge ilan etti.
Bir başka ifadeyle Shenzhen, sosyalist gelişme konusunda öncü olmakla beraber diğer kentlere örnek teşkil edecek. ÇKP Merkez Komitesi ve Devlet Konseyi, geçen hafta Çin’e özgü sosyalizmde pilot bölge olarak Shenzhen’in gelecek beş yılda hayata geçireceği pilot reformlar planını yayımladı.
2020-2025 dönemini kapsayan plana göre, Shenzhen’e bazı kritik alanlarda reform özerkliği tanındı. Bu alanlar, piyasa odaklı ekonomik reform, iş ortamı ve hukuk sistemlerinin geliştirilmesi, yüksek düzeyli açık ekonomi inşası, ekolojik ortamın iyileştirilmesi, halkın yaşam seviyesini yükseltmek için gereken hizmetlerin sağlanması ve kurumsal bariyerlerin yıkılmasını kapsıyor. Söz konusu planda, yabancıları teşvik edici önlemler de yer alıyor. Buna göre, yabancı nitelikli elemanların Çin’de uzun süreli oturma izni elde etmesi ve bazı uzmanlık sınavlarına katılmasının da önü açılacak. Renminbi’nin uluslararasılaşması ve döviz yönetimi geliştirilecek.