Paul Allen 15 ekim 2018’de ABD/Seattle’da 65 yaşında ve uzun zamandır çektiği lenfoma kanseri sonucunda hayatını kaybetti. Allen’in hastalığı 1983 yılında ortaya çıkınca şirketten ayrılmıştı ama direktörler kurulunda yer almaya devam etmişti. Microsoft’un geri plandaki ortağı olan ve yazdığı biyografi ile Gates’i kızdıran Allen’in hayatını kısaca analım istedik.
Gates ve Allen, ABD/seattle’da Lakeside Okulunda karşılaşmışlardı. Birisi 14, diğeri 12 yaşındaydı. İkisi de bilgisayarlara meraklıydılar. Okulun Digital Cooperation’dan kiraladığı haftalık 1 saatlik bilgisayar dersleri vardı. İkili, bilgisayarı her seferinde çöktürmekle meşhurdular.
.@LivingComputers has now added a DEC KA-10 circa 1968. The workhorse machine for us Lakeside kids and the first 3 years of @Microsoft. Punched Altair paper tape that got us off the ground! Big thanks to Peter Lothberg. pic.twitter.com/VFBhsAojrZ
— Paul Allen (@PaulGAllen) September 15, 2018
Önce Digital firmasının bilgisayarındaki açıkları bulmak için işe alındılar. 4 nisan 1975’de ise Microsoft’u kurdular.
İkilinin önceki amacı Altair 8800 markalı bilgisayar sistemi için Basic dilinde derleyici geliştirip satmaktı. Ancak daha sonra kişisel bilgisayar trendi ve IBM’in –main frameler yanında çok da ağırlık vermediği– PC’ler ortaya çıkınca Allen, Seattle Computer Products firmasının QDOS’unu (o zaman adı şöyle bir kısaltmadan geliyordu Quick and Dirty Operating System) 50.000 $ karşılığında satın aldı. Allen 2011’da yayınlanan hatıralarında da, şirketin vizyoner olan ortağının kendisi olduğunu iddia ediyordu.
QDOS üzerinde çalışan Gates ve Allen, 86-DOS’u (daha sonra MS-DOS) geliştirdiler. Bu 1981’den itibaren, IBM PC’lerin işletim sistemi haline geldi ve 1995’lere kadar da pazar lideri oldu.
Aşağı yukarı, 1995’lerden 2010’lara kadar ise kişisel bilgisayarlarımızın hakimi, en önemli yazılımlar olan işletim sistemi (önce DOS, ama asıl Windows) ve ofis yazılımlarını (Word, Excel, Power Point vs) geliştiren Microsoft oldu (2010 sonrasında ise, mobil teknolojilerin ve bulut servislerinin gelişmesi ile birlikte eski önemini kaybetti).
Microsoft 1986’da halka açıldı. Hisse değerleri hızla yükselince de, ortakları ve şirket çalışanlarından 12 bin kişiyi dolar milyarderi haline getirdi. Allen öldüğünde Forbes’ın tahminine göre 20,3 milyar $’lık bir servetin sahibiydi ve bununla da dünyanın en zengin sıralamasında 44cü sıradaydı [1].
Some personal news: Recently, I learned the non-Hodgkin’s lymphoma I battled in 2009 has returned. I’ve begun treatment & my doctors are optimistic that I will see a good result. Appreciate the support I’ve received & count on it as I fight this challenge. https://t.co/ZolxS8lni5
— Paul Allen (@PaulGAllen) October 1, 2018
Hayatı ve Gerçekleştirdikleri
Paul Allen belki de hastalığı nedeniyle hiç evlenmedi. Çocuğu da yok. Ortalıkta fazla gözükmeyen münzevi bir hayat yaşadı ve pek çok bağış yaptı. Kızkardeşi ile birlikte, 1986 yılında Silikon Vadisi’nde yeni gelişen teknolojilere yatırımlar yapmak için Vulcan Capital’i kurdu, 43 patent aldı. Biyoteknoloji araştırma bölgesi kurdu. Kendi adıyla vakıf kurdu, bilim, teknoloji, eğitim, doğal hayatın korunması ve sanat için, kişisel olarak iki milyar dolardan fazla bağışta bulundu.
Hibrit roket motoruyla uzay seyahati yapabilen uçak, SpaceShipOne’ın finansörü oldu. Astronomik gözlemler için Telescope Array’e 30 milyon dolar katkı sağladı. Washington üniversitesine, Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği Merkezi kurmaları için 14 milyon dolar bağışladı.
İnsan beyninin çalışma sistemini çözebilmek için 100 milyon dolar harcayarak Beyin Bilim Enstitüsü’nü kurdu, üstüne, 500 milyon dolar bağışladı. 150 milyon dolar harcayarak Yapay Zeka Entitüsü’nü kurdu. 100 milyon dolar harcayarak, tüm hastalıkların tedavisi umuduyla Hücre Bilim Enstitüsü’nü kurdu. 100 milyon dolar harcayarak, biyolojinin sınırlarındaki fikirleri keşfedebilmek için Paul Allen Frontiers Group’u kurdu.
Araştırma projelerine para bulamayan biliminsanlarını desteklemek için 15 milyon dolarlık Seçkin Araştırmacılar Ödülü koydu. Afrika’daki Ebola virüsü salgınını sona erdirebilmek için 100 milyon dolardan fazla harcadı, gelecekte yaşanabilecek virüs salgınlarını erkenden önleyebilmek için 11 milyon dolar daha hibe etti.
Amerikan şehirlerinin sera gazı emisyonlarını düşürmek için, ulaşım sistemlerini dönüştürmek için, yaşam kalitesini yükseltmek için Akıllı Şehir Mücadelesi başlattı, 50 milyon dolarlık proje yarışması açtı.
Spora meraklıydı. 20 bin kişilik spor salonu ve 70 bin kişilik stadyum yaptırdı. NBA takımı Portland Trail Blazers’ı ve NFL takımı Seattle Seahawks’ı satın aldı.
Sinema sektörüne yatırım yaptı, Kız çocuklarının eğitimine yönelik bir dökümanter olan “Girl Rising” filmine sponsor oldu. Kar amacı gütmeyen 1.500’den fazla sivil toplum kuruluşuna yarım milyar dolar bağışta bulundu. Steven Spielberg, James Cameron ve George Lucas’ın danışmanlığında Bilim Kurgu Müzesi kurdu.
İkinci Dünya Savaşı’nda ABD, Almanya, Japonya, Rusya ve İngiltere tarafından kullanılan savaş uçaklarını restore ettirdi, Uçan Miras Savaş Müzesi’ni kurdu.
Afrika fillerinin korunması ve araştırılması için yedi milyon dolar bağışladı, nesli tükenmekte olan fil, gergedan, aslan, kaplan, leopar ve çita’ların satın alınmalarını, ticaretini önlemek için çaba harcadı. Yasadışı balıkçılığa karşı mücadele için 2.5 milyon dolar bağışladı, köpekbalıklarının incelenmesi için sponsor oldu. Leonardo di Caprio ile birlikte yaptıkları bu çalışma nedeniyle Caprio da Twitter üzerinden üzüntülerini yazdı.
Sad to hear of the passing of Paul Allen, who was a strong advocate for environmental protection. He and the team at Vulcan played a pivotal role in developing the Shark Conservation Fund alongside LDF. His legacy lives on via his incredible work as a philanthropist and investor.
— Leonardo DiCaprio (@LeoDiCaprio) October 16, 2018
Danimarka Boğazı, Sibuyan Denizi, Mercan Denizi, Guadalcanal ve Solomon Adaları’ndaki savaş gemisi batıklarının araştırılmasını finanse etti, denizaltı çalışmalarına bizzat katıldı. Uluslararası Denizciler Cemiyeti’nin kurucu üyesi oldu, oşinografik ve atmosferik izleme sistemlerine katkı sağladı.
2011 yılında “Idea Man” isimli kitapta hatıralarını yayınladı.
Herkesin arkasından üzüldüğü kıymetli, dünya kültürüne -müzik, spor, bilim ve her konuda– katkı yapmış bir insanı kaybetmiş olduk..
[1] Paul Allen