Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER), ülkemizde tüm internet servis sağlayıcıların bağlı olacağı İnternet Değişim Noktaları (İDN) kurulmasının bölgesel veri üssü olmasını destekleyecek önemli adımlardan biri olacağına dikkat çekiyor. Türkiye’de halihazırda faaliyet gösteren bir adet İDN bulunuyor. Ayrıca 7 alternatif işletmecinin katılımıyla 2011 yılında kurulan Türkiye Network Altyapı Platformu’na (TNAP) ise tüm ISS’lerin katılım sağlamaması bu yapının etkin bir İDN olmasının önüne geçiyor.
İnternet Servis Sağlayıcılarının (İSS’ler) ve İçerik Dağıtım Ağlarının (İçerik Dağıtım Ağı/Content Delivery Network–CDN’lerin) kendi ağları (Özerk Sistemler/ Autonomous System–AS) arasında internet trafiği alışverişinde bulunduğu fiziki bir altyapı olan İnternet Değişim Noktaları, en basit örnekle internet üzerinden yayıncılık yapan ve bu servisi sağlayan şirketlerin maliyetlerini düşürüyor, gecikmeyi ve veri kaybını azaltıyor, iletişim ve hizmet kalitesini artırıyor ve vatandaşların aldıkları hizmetlere ilişkin çok yönlü memnuniyetini sağlıyor.
Etkin bir İDN ve güçlü fiber altyapı olmaması bölgesel veri üssü olmamızı engelliyor
Türkiye’nin bölgesel veri merkezi üssü olması için en büyük artısının coğrafyası ve adeta doğal bir veri köprüsü olduğuna dikkat çeken TELKODER;
“Ülkemizin bölgesel veri merkezi üssü olamamasının önündeki en büyük engelin başında zayıf fiber altyapısı ve olması gerektiği gibi tüm erişim sağlayıcılarının bağlandığı birden fazla ve etkin İDN olmaması geliyor, havaalanı kurularak bölgemizdeki hava trafiğinin ülkemize çekilmesine benzer bir şekilde, tüm internet servis sağlayıcılarının bağlanacağı, yüksek kapasite sunan bir İDN yapılanması, bölgemizdeki veri trafiğini ülkemize çekecek, dünya devi içerik üreticilerinin ülkemize gelerek yatırım yapmalarına olanak sağlayacak ve Türkiye’nin verisi de Türkiye’de kalacak “
Bu önemli konuya ilişkin değerlendirmelerini paylaşan TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci, İDN’lerin hem arzın hem de talebin yüksek olduğu yerlerde fayda sağladığına dikkat çekerek, şu ifadeleri kullandı;
“Başta bölgesel bir oyuncu olmak üzere, ülkeye ait verilerin korunması gibi birçok neden için gereklidir. Bu gerekliliği devletimiz, Kalkınma Bakanlığı tarafından Aralık 2014’de yayınlanan 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı, BTK 2016-2020 ve 2021 yılları İş Planları ile Ulaştırma Bakanlığı Ulusal Genişbant Stratejisi ve Eylem Planı (2017-2020) gibi önemli rapor ve planlarda açıkça belirtmiştir. Ancak, Ülkemizde İDN’nin önemi tam olarak anlaşılamamış ve hep arka plana itilmiştir. Telekomünikasyon pazarlarında serbestleşmeyi tam anlamıyla gerçekleştirebilmiş, rekabeti tesis edebilmiş ülkelerde, İDN herhangi bir düzenlemeye tabii değildir. İDN’lerin düzenlenmeye tabi olmasından ziyade daha çok İSS’ler arasında veri alışverişi, trafik değişimi (peering) üzerinden yürüyen ve tarafların menfaatine olacak şekilde düzenlenmiş çeşitli anlaşmalar ile sağlamaktadır. Çünkü karşılıklı bir yarar ve fayda söz konusudur”
İDN odağında Türkiye’de hangi atılımlar yapılmalı?
Öncelikle Türkiye’nin sahip olduğu fiber altyapının ivedilikle artması gerekiyor diyen TELKODER, ülkemizde veri merkezlerine fiber hizmet sunan işletmeci sayısının en fazla 3-4’le sınırlı kaldığına vurgu yapıyor. Bu rakamın Avrupa’da yaklaşık 35, komşumuz Bulgaristan’ın başkenti Sofya’da ise 50 olduğunu da hatırlatan dernek, hizmetin devamlılığı ve kalitesi açısından farklı fiber hatların sayısının artması gerektiğini ve fiber altyapının yaygınlaşması ile veri merkezlerine bağlanan ve internet altyapısı sunan işletmecilerin sayısında artış sağlanacağını belirtiyor.
Birden fazla etkin İnternet Değişim Noktası’nın ivedilikle kurulması gerekiyor
Türkiye’de tüm erişim sağlayıcıların katılımının zorunlu olacağı birden fazla İnternet Değişim Noktası’nın kurulması devletimizin desteğiyle ivedilikle gerçekleştirilmeli diyen TELKODER, İDN’ye bağlanma maliyetinin, internet kapasitesi almaktan daha az maliyetli olmasına ve Veri Merkezi İşletmecilerine özel indirimli fiber tarifeler oluşturulmasına da dikkat çekerek, İDN’lere, sabit ve mobil tüm internet servis sağlayıcıların bağlantı yapmasının ve tarifelerin tek tarife olmasının sağlanmasının önemini vurguladı. Dernek, Veri Merkezleri için Dijital Serbest Bölgeler Oluşturulması gerektiğini ve dijital hizmet ihraç edebilmemiz açısından “Dijital Serbest Bölgeler” kavramının çalışılmasının ve hayata geçirilmesinin önemli bir ihtiyaç olduğunu ifade ediyor.
