Linux’ta Uygulama Nasıl Kurulur?

Linux’a geçiş yapmayı düşünenlerin ilk endişesi hangi uygulamaların kurulabileceğidir. 1991’de kullanılmaya ve geliştirilmeye başlayan Linux için uzun yıllar boyunca “uygulama azlığı” sorunu vardı.

Ama 30 yıl sonra bugün, bu tür sorunlar geçmişte kaldı ve mevcut uygulamalardan herhangi birini Linux’a yüklemek artık sorun değil. Bu yazımızda, Linux üzerinde çeşitli uygulamaların nasıl kurulacağını anlatacağız.

Paket Yöneticileri

Paket yöneticisi, adından da anlaşılacağı gibi, Linux işletim sistemli bilgisayarınızdaki paketleri (uygulama) yöneten bir alt sistemdir. Kurulan her şeyi takip etmesi bakımından Linux’un çok önemli bir bileşenidir; paketleri indirir; tüm paketlerin ortak bir yere kurulmasını sağlar; paketleri güncellemeye yardımcı olur; bağımlılıkları çözer ve kullanıcıların kaynak koddan yükleme yapma zorunluluğunu ortadan kaldırır.

Ancak çok sayıda paket yöneticisinin olması ve bir dağıtımda yalnızca birinin kullanılabilmesi kafa karıştırıcı olabiliyor. Örneğin: Debian ve Ubuntu (ve türevleri) apt; Red Hat Enterprise Linux, CentOS ve Fedora yum kullanır; SUSE ve openSUSE zypper kullanır ve Arch Linux pacman kullanır. Daha fazla paket yöneticisi de var. Bunlar en çok kullanılanlardır.

Her paket yöneticisi farklı bir dosya türüyle çalışır. Örneğin, apt, .deb dosyalarıyla, yum ve zypper ise .rpm dosyalarıyla çalışır. apt paket yöneticisi, .rpm dosyalarını kuramaz ve yum ya da zypper .deb dosyalarını kuramaz.

Ubuntu (ve türevleri) yerel .deb dosyalarını yüklemek için dpkg komutunu, Red Hat (ve türevleri) ise yerel .rpm dosyalarını yüklemek için rpm komutunu kullanır.

Ancak çoğu paket yöneticisinin GUI front end’leri vardır. Bu front end’ler Apple App Store’a benzer. Bu tür çok sayıda GUI front end’in mevcut olması şaşırtıcı olmamalıdır. Buradaki iyi haber, çoğunun benzer şekilde adlandırılmış olmasıdır (GNOME Yazılımı, Ubuntu Yazılımı, Elementary AppCenter gibi). Bu uygulama mağazaları, bir yazılım başlığını kolayca aramanıza ve bir düğmeyi tıklatarak yüklemenize olanak tanır.

Paket yöneticileriyle ilgili diğer bir sorun depolardır. Ama belirli bir yazılım başlığı seçmelisiniz. Bu seçim, yapılandırılan depolar tarafından belirlenir. Sisteme ekleyebileceğiniz çok sayıda üçüncü taraf deposu vardır. Eklendikten sonra, bu üçüncü taraf havuzlarıyla ilişkili tüm yazılım başlıklarını yükleyebilirsiniz. Yazılım havuzları, bir GUI aracından veya komut satırından eklenebilir.

İndirilen Bir Dosyayı Yükleme

Bazen uygulamanızın “uygulama mağazasında” bulunmadığı zamanlar olabilir. Ama hala yükleyebilirsiniz. Ancak o uygulamayı manuel olarak nasıl kuracağınızı bilmeniz gerekir.

Diyelim ki Ubuntu’ya Google Chrome tarayıcısını kurmak istiyorsunuz. Bu tarayıcıyı Ubuntu Yazılım aracında bulamayabilirsiniz. Komut satırından yüklemek için doğru dosyayı indirmelisiniz. Daha önce belirtildiği gibi, Ubuntu için doğru dosya bir .deb dosyası olacaktır. Tarayıcınızı Chrome indirme sayfasına yönlendirin ve Chrome’u İndir düğmesini tıklayın. Chrome indirme sayfası hangi dosyaya ihtiyacınız olduğunu bilir. Dosyayı sabit sürücünüze kaydedebilir (ve ardından komut satırı aracılığıyla yükleyebilirsiniz) veya dosyayı Uygulama Yükleyici ile açabilirsiniz. Her dağıtımın ikincisini içermediğini anlamak önemlidir. Birlikte aç seçeneğini almazsanız, komut satırından yüklemeniz gerekir.

Birlikte aç seçeneğinde Uygulama Yükleyici açılacak ve belirli talimatlardan sonra size yükleme seçeneği sunulacaktır. Peki ya GUI aracıyla yükleme seçeneğini bulamazsanız? Ardından Dosyayı Kaydet’i seçmeniz ve kurulumu komut satırından çalıştırmanız gerekir. Ubuntu Linux’ta Chrome’un en son sürümünü komut satırından yükleme adımları şunlardır:

• Masaüstünün altındaki noktalı kareye tıklayın,
• Dash açıldığında, terminal yazarak, terminal satırını açın,
• cd ~/Downloads komutuyla İndirilenler dizinine geçin,
• Chrome’u sudo dpkg -i google-chrome*.deb komutuyla yükleyin,
• İstendiğinde kullanıcı şifrenizi yazın ve klavyenizde Enter’a basın,
• Kurulumun tamamlanmasına izin verin.

Sonuç Olarak: Her Şey Göründüğünden Daha Kolay

Linux’a yazılım yüklemek sandığınız kadar zor değil. Evet, komut satırından bir şey yüklemeniz gereken nadir durumlar olabilir, ancak bu bile çok zor değil. Ayrıca, GUI ön ucunun dışında hiçbir zaman yazılım yüklemeniz gerekmeyecek.

Unutmayın, Ubuntu (veya türevleri) dışında bir dağıtım kullanıyorsanız, apt paket yöneticisi ile masaüstünüzde kullanılan arasındaki farkları anladığınızdan emin olmak için hızlı bir şekilde araştırma yapmanız gerekebilir.