İnternetin değiştirmeye uğraştığı alanlardan birisi de bankacılık. Özellikle “blockchain” teknolojisinin yükselişi ile birlikte Fintech ve Neobank kavramlarını çok kullanır oldu. Yeni nesil bankacılık olarak çevireceğimiz Neobank için şu tanımı yapalım [1];
Çalışma süreçlerinin tamamı dijital olan ve yalnızca mobil uygulamalar ve kişisel bilgisayar platformları üzerinden müşterilere ulaşan bankacılık sistemine verilen addır. Müşterisi ile doğrudan ilişkilidir. Başka deyişle, müşteri “arada bankacıya ihtiyaç duymadan” işlemlerini dijital kanallar üzerinden kendisi yapar. Dolayısıyla Neobank’lar fiziksel şubelere sahip değillerdir. Dijital kanalları kullanır.
Yani neobank’lar klasik bankacılık sistemine bir alternatif oluşturuyor. Geleneksel fiziksel şube ağları olmadan yalnızca çevrimiçi olarak faaliyet gösteren Neobankalar, fiziksel şubelere ev sahipliği yapmaktan kaçınarak ve dijital olmayan evrak işlerini azaltarak, bankacılık maliyetlerini düşürmeyi ve hizmetleri yetersiz bulunan bankaların yerini almayı amaçlıyorlar.
Global olarak neobankalar, 2018’de 7,7 milyon müşteriye sahipken, 2019’da dünya çapındaki müşteri tabanlarını neredeyse üç katına çıkardılar. Mevcut %150’lik bu büyüme oranı, geleneksel bankaların %2’lik ve %1’lik fiziksel büyümesini geride bırakıyor.
Dolayısıyla bu yeni nesil bankalar için yükselen bir eğilim var. Bunu en çok Neobank’lara yönelik global risk sermayesi yatırımlarının çok yüksek olmasından anlıyoruz. Mesela Londra merkezli Starling Bank’ın 900 milyon dolardan fazla yatırım topladığı, Chime’ın 1,5 milyar dolar, Monzo’nun yaklaşık 650 milyon dolar topladığı kaydediliyor. E-ticaret odaklı neobank Juni geçen ay 21,5 milyon dolar toplarken, KOBİ odaklı bir neobank olan Novo, haziran ayında 41 milyon dolar topladı. Nubank 2.3 milyar dolar ve FairMoney 50 milyon dolardan fazla parayı yatırım olarak topladı.
Ancak bu neobank oyuncularının topladıkları bunca yatırıma karşı karlılıkları hala ufukta gözüküyor. Neobanks’ın genişleyen müşteri tabanları, henüz gelirde bir patlama anlamına gelmiyor. Starling Bank, Ekim 2020’de karlı bölge olarak tanımladığı yere ulaştı. Chime, Eylül 2020’de pozitif, düzeltilmemiş FAVÖK(Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr) ürettiğini belirtti. Lyft, en son çeyreğinde pozitif FAVÖK bildirdi, ancak operasyonlarını finanse etmek için nakit harcadı ve bu dönemde büyük bir net zarar bildirdi.
Ama yine de, neobankaların zaman içinde, hantallaşmış geleneksel bankacılık sisteminin yerini almasına kesin gözüyle bakılıyor.