Cuma günü itibariyla New York’ta “Excelsior Pass” adı verilen Aşı Pasaportu uygulamaya alındı. New Yorklular artık COVID-19’a karşı aşılandıklarını veya negatif test sonucuna sahip olduklarını kanıtlamak için cep telefonlarından bir QR kod veya çıktı alabilecekler. Aslında bizim ülkemizdeki “HES Kodu” uygulamasının bir modeli.
Uygulamanın IBM tarafından geliştirildiği ve New York eyaleti tarafından finanse edildiği kaydediliyor[1]. Aşı pasaportunu kullanmak için, kullanıcıların cep telefonlarına Excelsior Pass uygulamasını indirmeleri, adlarını, doğum tarihlerini, posta kodunu girmeleri ve bir kaç soruyu yanıtlamaları gerekiyor. Veriler eyaletin aşı sicilinden gelecek ve ayrıca bir dizi önceden onaylanmış test şirketinden alınan test verilerine bağlanacak.
Aşı pasaportunun, alışveriş merkezleri, spor ve gösteri merkezlerinde yani kalabalıkların olacağı alanlarda kullanılacağı kaydediliyor. Bu aynı zamanda bireysel parti / kutlama türü etkinliklerde de kullanılacak. Uygulamanın özellikle salgından etkilenen bu tür yerler için düşünüldüğü kaydediliyor. Uygulama New York’ta aşı kayıtları veya test sonuçları olan herkes ve işletmelerin kullanımına ücretsiz olarak sunuluyor.
Kişisel verilerin korunması sorunu da blockchain blockchain teknolojisinin kullanılması ile aşılmış. Yani IBM ya da herhangi bir işletmenin özel tıbbi bilgilere erişemeyeceği bildiriliyor.
Ancak uygulamanın ülkenin bütününde ya da diğer ülkelerde kullanımının sorun olacağı kaydediliyor. Çünkü, bir eyalette veya ülkede kabul edilebilir bir test veya aşının başka eyalet ya da ülkede kabulü yok. Daha doğrusu hem ABD, hem de dünya çapında bir standart oluşmuş değil.
Standardizasyon sorununun çözülmesi problem. Çünkü herkes uygulamalar arasında ortak standartlar olması gerektiğini kabul ediyor, ancak kimin standartları? Orası net değil.
Kar amacı gütmeyen bir sağlık altyapısı şirketi olan Mitre’nin baş dijital sağlık hekimi olan Dr. Brian Anderson, aşı pasaportları için bir standardın önümüzdeki ay yayınlanacağını söyledi. Bu şirketin kurulmasına önayak olduğu “Aşı Kimlik Bilgisi Girişimi”nin eylül ayından beri birlikte çalıştığı kaydediliyor. Grupta, Microsoft, Mayo Clinic, Oracle, Walmart, CVS ve Salesforce gibi firmaların yanı sıra, insanların sağlık bilgilerinin özgürce ve güvenli bir şekilde erişilebilir olmasını sağlamak için çalışan daha az tanınmış kar amacı gütmeyen kuruluşlar var.
Standartlar belirlendikten sonra, şirketler ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar, birinin aşı olduğunu kanıtlamasına olanak tanıyan sistemler oluşturmak için bunları kullanabilecek. Anderson, “Aşılar bir insan hakkıdır ve bu tür kimlik bilgileri eşit derecede önemli görülmelidir” dedi.
IBM’in de “Excelsior Pass” sistemini tüm dünyaya yaygınlaştırmayı hedeflediği kaydediliyor.
