30 temmuz 2020’de fırlatılan NASA’nın Perseverance gezgini, Dünya’dan 450 milyon km’lik yolculuğun ardından güvenli bir şekilde bu gece TSİ 20:56’da Mars’ın kurumuş bir göl olduğu tespit edilmiş olan Jezero kraterine başarıyla indi. İniş NASA tarafından canlı yayında, simülasyonla yayınlandı.
Perseverance’nin seyahatinin amacı Mars’ta eski yaşamın izlerini aramak.
Perseverance’nin Mars yüzeyine iner inmez, dünyaya bir fotoğraf yolladı. Ayrıca Mars’tan ses kayıtları gönderecek.
Rover, 3,9 milyar yıl önce eski bir gölün bulunduğu Jezero Krateri’ni keşfedecek ve oradaki kayalarda ve toprakta mikrofosil arayacak. Arkasından da,2030 yılında Perseverance tarafından toplanan bu bölgenin örneklerini dünyaya gönderecek. Bölgenin Mars içinde hayat olması mümkün bir alan gibi değerlendiriliyor.
Rover’ın Mars üzerindeki yolculuğunu burayı tıklayarak erişebileceğiniz interaktif harita üzerinde takip edebilirsiniz. Bu görüntüler ham şekilde NASA’ya gönderildikten sonra haritaya yükleniyor.
Perseverance’in yanı sıra, Ingenuity adlı bir araştırma helikopteri ilk kez başka bir gezegende uçurulmuş olacak.
NASA’nın Mars’a dokuzuncu inişi ve ajansın beşinci Rover’ı
Rover, bir metrik tondan fazla ağırlığı olan NASA’nın şimdiye kadar iniş yapmaya çalıştığı en ağır araç. Uzay aracı, saatte 12.000 mil hızla hareket eden Mars atmosferinin tepesine çarptı ve yedi dakika sonra, gezici yavaşça yüzeye indiğinde, saatte 4 km’ye yavaşlamak zorunda kaldı. Uzay aracının ısı kalkanı, 1.300 derecelik yüksek ısıya dayandı.
Perseverance, 28 mil genişliğindeki eski göl yatağını ve nehir deltasına indi. Bu, Mars’a inen bir NASA uzay aracı için şimdiye kadarki en zorlu alan. Çünkü düz değil, küçük iniş alanı kum tepeleri, dik uçurumlar, kayalar ve küçük kraterlerle dolu. Uzay aracının, bu zor ve tehlikeli bölgede gezinmek için Menzil Tetikleyici ve Araziye Göre Navigasyon adı verilen iki yazılımı var.
Range Trigger, atmosfere girdikten 240 saniye sonra uzay aracının konumuna göre 70,5 fit genişliğindeki paraşüte ne zaman konuşlandırılacağını söyledi. Paraşüt açıldıktan sonra, ısı kalkanı ayrıldı.
Gezginin Arazi Bağıl Navigasyonu, ikinci bir beyin gibi hareket eder, hızla yaklaştıkça yere fotoğraf çekmek için kameralar kullanıyor ve karaya en güvenli yeri belirliyor.
Isı kalkanı atıldıktan sonra arka kabuk ve paraşüt ayrıldı. Sekiz retrorocket içeren Mars iniş motorları, inişi saatte 4 km veya bir insanın ortalama yürüme hızına yavaşlatmak için ateşlendi. Ardından, Curiosity gezgini yere indiren ünlü gökyüzü vinci manevrası gerçekleşti. Naylon kordonlar gezgini iniş aşamasının 8 m altına indirdi. Gezici Mars yüzeyine dokunduktan sonra kordonlar koptu.
NASA’ya göre, ajansın Odyssey yörünge aracı, iniş alanı üzerinden uçacak ve çalışabilirliği doğrulamak için Rover ile iletişim kuracak. Ardından, Avrupa Uzay Ajansı’nın ExoMars Trace Gas Orbiter’ı da Perseverance ile bir check-in yapacak ve tüm görüntü ve verileri Dünya’ya geri gönderecek.
Perseverance Neler Yapacak?
Artık keşif aracı indiğine göre, Perseverance’ın iki yıllık görevi başlayacak. İlk olarak, bir “kontrol” döneminden geçecek. Çevresinin görüntülerini yakalayacak ve onları geri gönderecek. Dünya’daki ekipler, bir aylık incelemelerden, yazılım indirmelerinden ve gezmeye başlamak için hazırlıklardan geçecek.
NASA’nın Bilim Misyon Müdürlüğü yardımcı yöneticisi Thomas Zurbuchen’e göre, helikopter ekibi Ingenuity’nin güvenli, sağlıklı ve uçmaya hazır olmasını sağlayacak. Yaklaşık 10 gün süren bir süreçte, gezici helikopteri Mars yüzeyine bırakacak ve ondan uzaklaşacak. Küçük 4 kiloluk helikopter, Mars’ta soğuk gecelerde hayatta kalmak, kendini sıcak tutmak ve güneş panellerini kullanarak kendini şarj etmek zorunda kalacak. Ardından, yaklaşık 20 saniye sürecek olan ilk uçuşuna hazır hale gelecek.
Perseverance, eski yaşamın kanıtlarını arayacak ve Mars’ın iklimi ve jeolojisini inceleyecek ve sonunda 2030’larda Dünya’ya geri gönderilecek örnekler toplayacak.
Mars 2020 proje bilimcisi Ken Farley yaptığı açıklamada, “Perseverance’ın sofistike bilim araçları yalnızca fosilleşmiş mikrobiyal yaşam arayışına yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda Mars jeolojisi ve onun geçmişi, bugünü ve geleceği hakkındaki bilgilerimizi de genişletecek” dedi. Farley, Perseverance’ın kat edeceği yolun yaklaşık 25 km uzunluğunda olduğunu söyledi. Perseverance, hedeflerine ulaşmak için saatte 0,2 kmden biraz daha az, yani önceki gezicilerden üç kat daha hızlı gidecek.
Perseverance, Mars Oksijen Yerinde Kaynak Kullanım Deneyi MOXIE gibi gelecekte Mars’ta daha fazla keşif yapmaya yardımcı olabilecek araçları da taşıyor. Yaklaşık bir araba aküsü büyüklüğündeki bu deney, Mars’taki karbondioksiti oksijene dönüştürmeye çalışacak.
Bu, NASA bilim adamlarının Mars’ta roket yakıtı üretmeyi öğrenmelerine yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda kızıl gezegenin gelecekteki insan keşfi sırasında kullanılabilecek oksijeni de öğrenebilir.