İnternetin en güzel yanı “bilgiye kolay ulaşım” ama bu aynı zamanda “sahte haber” ya da “yalan bilgi” konusunda da “dağıtım kolaylığı” anlamına geliyor. İnternette birşeyleri paylaşma merakı yüksek kullanıcılar ise, özellikle şaşırtıcı bilgi taşıyanları düşünmeksizin ve sorgulamaksızın paylaşıyor. Özellikle de sosyal medyada.
İnsan karakterinin zayıf yönlerini değerlendirebilen kötü niyetli kişiler –ki buna sosyal mühendislik deniliyor–, bazen “çabuk Atatürk sayfamızı beğenin yoksa kapanacak” [1] gibi mesajlardaki “çabuk” ifadesi ile, bazen de aşağıda anlatacağımız gibi “şok yaratıcı” mesajlar yoluyla insanları kötü niyetli mesajlarını arkadaşlarına hemen göndermek için ikna edici olabiliyorlar.
İşte bunlardan birisi de, ülkemizde sosyal medya kullanıcıları arasında son günlerde şu şekilde dağılıyor (kelime, harf ve imla hataları gelen mesaja aittir, özellikle düzeltilmemiştir);
“Bana şimdi mimarlar grubundan geldi.
Bu akşam saat 12:30’da saat 3:30’a kadar telefonu, hücresel, tablet, elektroşok… ve vücudundan uzak dur. CNN televizyon haberi açıkladı. Lütfen ailene ve arkadaşlarına söyle. Toinght, 12:30’e 3:30’e kadar gezegenimiz çok yüksek radyasyon olacaktır. Kozmik ışınlar Dünya’ya yakın geçecek. O yüzden lütfen cep telefonunu kapat. Cihazınızı vücuduna yakın bırakmayın, size korkunç zarar verebilir.
Google ve nasa bbc haberlerini kontrol edin. Bu mesajı senin için önemli olan tüm insanlara gönder. Lütfen bu durumu paylaşın ki milyonlarca hayat kurtarıyor olursun.”
Mesajda –gayet pişkinlikle– “Google haberlerinden, Nasa ve BBC haberlerinden kontrol et” diyor ama anlaşılan insan karakterini bilen birileri ve haklı çıkıyorlar.. ki kimse kontrol etmiyor. Hatta mesela “Kozmik Işınlar”ın dünyaya neresinden yakın geçecek diye de sorgulanmıyor. Onun yerine hızla paylaşılıyor. Oysa sorgulasalar, bunun bir tür “dalga geçme” olayı olduğunu görebilecekler [2].
Dipnotta verdiğimiz ingilizce kaynak, bu mesajın 2014’den beri internette dolaştığını söylüyor. Aynen “Whatsapp kayıt altına alınacak” mesajları gibi [3] zamansız dönüp, dolaşıyor.
Belirttiğimiz kaynak ayrıca, içeriği ile ilgili yorum yapıyor. İlk eleştiri (tabi mesaj tarafından kandırılanlara), bu mesajın içeriğinde tarih yok (onun yerine bu gece ifadesi var), saatlerin hangi zaman bölgesine göre verildiği belirsiz ve de dünyanın hangi bölgesine yakın geçeceği kaydı verilmemiş.
Daha önemlisi, içeriğe bilimsel taraftan bakıldığında, kozmik ışınlar bizim güneş sistemimizin dışındaki bir süper nova’dan boşaldığı sanılıyor ve ışık hızında seyahat eden yüksek enerjili protonlar için kullanılan bir tanım olarak veriliyor.
Bazen de, güneşten fırlatılan yüksek enerjili parçacıklar da bu tanım altında geçebiliyor. NASA güneşi bu tür yüksek enerjili parçacıklar konusunda sürekli gözlemliyor. Bunun dışında Dünyaya gelecek olan tek akut kozmik radyasyon ise ancak yakındaki bir super nova patlamasından gelebilecektir. Ama bu tür bir olayın bir kaç 10 yıl önce belirtileri ortaya çıkıyor ve bunu da dünyanın çeşitli merkezlerindeki bilim adamları takip ediyorlar.
Özet olarak, bu mesaj palavra.. bu tür bir resmi açıklama hiç yapılmamış durumda. Boşuna arkadaşlarınıza gönderip, kendinizi rezil etmeyin.
Ama bu tür olayların her zaman alay etme amacı taşımadığını, bazen de para kazanmaya yönelik yapıldığını, yani arkadaşlarınıza bir şeyleri ikaz edecekken aslında kullanılmış olabileceğinizi unutmayın. Aşağıdaki dipnotta yer alan “Atatürk’ü Beğendim Zannederken” ile başlayan yazıda, bunu paraya nasıl tahvil ettiklerini anlatmıştık.
Yani el alışkanlığı ile bir şeyler forward etmeden önce düşünün ve sorgulayın..
[1] Facebook’ta Atatürk’ü Beğendim Zannederken Aslında YeniŞafak’ı Beğenmiş Olabilirsiniz
[2] Will Dangerous Cosmic Rays Pass Close to Earth ‘Tonight’?
Türk İnternet'ten buna benzer yazılar için bildirim almak ister misiniz?
