Geçtiğimiz hafta istanbul Expo Center’ da geçekleştirilen Win Eurasia 2023 fuarında Nokia Ülke Müdürü Erensoy Bilgin ile buluştuk. Sektör ve Nokia hakkında biraz sohbet etme şansımız oldu. Merak ettiklerimizi sorduk bunlara cevap aldığımız gibi haberdar olmadığımız bazı gelişmeleri de öğrenmiş olduk.
Finlandiya kökenli bir firma olan Nokia’ nın ülke müdürünün büyük ihracat hedefleri telaffuz etmesi ülkemiz adına heyecan vericiydi. Hepimizin beklediği ulusal 5G ihalesinin hemen gerçekleşmeyebileceğine dair öngörüleri olduğunun tüyosunu vererek başlayalım…
5G’de Nokia’nın ürünleri nelerdir ?
Erensoy Bilgin : 5G de Nokia, globalde ve Türkiye pazarında geniş ürün yelpazesiyle belirleyici bir rol oynuyor. Tüm dünyada 150.000 in üzerinde 5G baz istasyonunda ürünlerimiz mevcuttur. Dell’Oro Group araştırma raporuna göre Nokia, 2022 yılında ilk 5 tedarikçi arasında en yüksek büyüme oranını kaydetti. Nokia olarak kendimizi konumlandırdığımız noktayı şöyle ifade edebiliriz “dünyanın birbiri ile iletişim kurabilmesi ve topluca hareket edebilmesine yönelik teknoloji üreten bir firmayız.” Sloganımızı “we create technology for world to act together” olarak belirledik. 5G nin dünyaya neler getireceğinin farkında olarak teknolojiye katıkıda bulunuyoruz.
Türkiye’ ye gelecek olursak…
Erensoy Bilgin : Bilindiği üzere henüz ülkemizde 5G yok. Ancak biz Nokia olarak Karel ile 5G’ye hazır baz istasyonlarımızı Ankara’da üretiyor ve müşterilerimize teslim ediyoruz. İş birliğimiz 2021 yılında başladı. Karel 2022 yılının ilk yarısından bu yana Ankara Sincan Organize Sanayi Bölgesi’ndeki fabrikasında Türkiye pazarı için Nokia’nın 2G – 3G – 4G – 5G teknolojilerini destekleyen baz istasyonlarının üretimini gerçekleştiriyor. Türkiye’deki müşterilerimiz bizim burada ürettiğimiz baz istasyonlarını kullanıyorlar. Burada gerçek anlamda bir üretimden bahsediyoruz. Dünyadaki 12 fabrikamızda nasıl üretim yapılıyorsa burada da tam olarak o yapılıyor. Tabii bu aynı zamanda bir teknoloji transferi demek oluyor. Bu üretimin yapılabilmesi için Karel mühendislerine 15.000 saatten fazla eğitim verdik. Sonuçta Karel, Nokia’nın global sistemine entegre bir üretecisi haline gelmiş oldu. 5G yi de kapsayan bir üretimden bahsediyoruz.
Şu ana kadar anlattıklarımız işin birinci kısmıydı. İkinci kısmına gelecek olursak Nokia olarak 5G de Türkiye’ de bir ekosistem oluşturmaya çalışıyoruz. 5G tam olarak bir ekosistem meselesidir. Nokia’ nın ürün gamı A dan Z ye, 5G sinyalini verebilmek için gerekli bütün altyapı bileşenlerinden oluşuyor. Fiberden başlayın router’lara switchlere, baz istasyonunun kendisine varana kadar gerekli olan tüm ürünleri Nokia üretiyor ve satıyor. Fakat bu sizin sinyali havaya vermenize kadar olan tüm süreci kapsıyor. Peki sonrasında bu 5G sinyalini ne yapacaksınız? 5G yi nerede kullanacaksınız ve Nokia bu 5G kullanımına nasıl katkı verebilir? İşte asıl mesele bunlardır.
Bahsettiğiniz 5G ile vaad edilen bir gelişmeydi ama bildiğimiz kadarıyla başarılamadı öyle değil mi?
Erensoy Bilgin :5G Advance teknolojisi şu an hayata geçmek üzere. 5G de latency yani gecikme 20 mili saniyelerin altına indi. Bu süre 5G Advance ile 1 milisaniyelere kadar inecek. Biz Nokia – Türk Telekom işbirliği ile Türkiye’deki ilk ticari özel kablosuz şebekeyi kurduk (Private Wireless Network). Arçelik’in Çayırova’daki bulaşık ve çamaşır makinesi fabrikasında kurduğumuz bu sistem şu anda 4,5G şebekesi üzerinden çalışıyor. 5G ticari olarak devreye alındıktan sonra, 5G ile çalışacak bir özel kablosuz şebeke ile iş verimliliğini daha da arttıracak Arçelik. 4,5G üzerinden çalışan kurulu sistem ile fabrikada kullanılan insansız araçların (AGV) Wi-Fi’a kıyasla %25 hızlandığı gözlemlendi. Bu da 40 AGV ile yapacağınız üretimi 30 AGV ile yapabilir hale gelmeniz demek oluyor. Bu oldukça çok büyük bir tasarruf anlamına gelir.
Endüstri bacağı hakikaten çok kritik. Bizim, Türkiye olarak 5G nin endüstride kullanımını hızlı bir şekilde hayata geçirmemiz gerekiyor. Endüstri 4.0 – 5.0 dönüşümlerinin zamanında yapılabilmesi dünya pazarından gerekli payı alabilmemiz çok önemlidir. Bu alanda gerekli olan bütün iş birlikteliklerinin içinde yer alıyoruz. TÜBİTAK, KOSGEB, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), sivil toplum kuruluşları, özel girişimler vb bütün paydaşlar ile iş birliği halindeyiz. HTK ve ULAK’ la da irtibatımız ve işbirliği geliştirme girişimlerimiz var. Onların yerli 5G baz istasyonu geliştirmelerine destek oluyoruz.
BTK ile çok yakın görüşüyoruz, çünkü düzenleyici kurum olan BTK’ nın 5G nin endüstride kullanımımın önünü açacak olan düzenlemeyi yapmasını bekliyoruz. BTK 5G nin endüstride nasıl kullanılacağına dair düzenleme yapıldıktan sonra fabrikalarımızda private 5G şebekeleri kurabileceğiz.
WiFi ile büyük alanları kapsayamıyorsunuz. Büyük sanayi kuruluşlarında 5G çözümü kaçınılmaz bir ihtiyaç. Artık üretim süreçlerinde robotların yer aldığı, milyonlarca kilometre kablo çekilmesine gerek kalmayan modüler ve dinamik yapılanmalar var. Eskiden bir araba motorunun onlarca prototipini yaparak üzerinde yüzlerde test yapılırken, artık dijital ikiz konsepti ile bunları sanal ortamda oluşturup o aşamaları çok daha hızlı ve düşük maliyet ile geçebilir hale geldi firmalar.
Endüstride dijital dönüşümü Türkiye’nin gecikmeden tamamlaması gerekiyor. Bunun yapılabilmesi için de gerekli düzenlemelerin bir an evvel ilgili kurumlar tarafından oluşturulup yürürlüğe alınması gerekiyor. Gerekli hazırlıkların yapıldığını biliyoruz. Bizden de görüş alınıyor. Tahmin ediyorum mümkün olan en kısa zamanda bir regülasyon açıklanacaktır.
Yakında 5G ihalesi olur mu?
Erensoy Bilgin : Son kullanıcıyı ilgilendiren 5G ihalesi için durumun biraz daha farklı olduğunu düşünüyoruz. 5G destekleyen telefon sayısının istenen seviyelerde olmadığını biliyoruz. Dolayısıyla mobil operatörler için yeterince geniş bir pazar henüz oluşmadı. Buna ek olarak halen 4,5G’ye yapılan yatırımların geri dönüşü tam olarak alınmış değil. Şubat ayında yaşadığımız deprem facisasında da çok büyük gelir kayıpları ve maliyetler üstlendi operatörler. Tüm bunlara birlikte baktığımızda 5G’nin son kullanıcılara sunulması için biraz daha zaman gerekeceğini düşünüyoruz.
Global Pazarı Domine Eden 3 büyük şirket var bunlar Ericsson, Huawei ve Nokia. Global bir değerlendirme yapar mısınız?
Erensoy Bilgin : Ülkelerin telekom alt yapılarının sadece tek bir tedarikçi firmaya bırakılmaması stratejik olarak en doğru yaklaşımdır. Ülkelerin zaten bunu net olarak uygulamaya çalıştıklarını gözlemliyoruz. Nokia’da işimizi dürüstlükle, sorumlu ve etik bir şekilde yürütürüz. Etisphere tarafından 2023 yılında 6. kez “Dünyanın En Etik Şirketleri” arasında gösterildik. Bu da bize örnek olma sorumluluğu yüklüyor. Biz Nokia Türkiye ekibi olarak bu doğrultuda ülkemize en yüksek katkıyı nasıl sunabileceğimizi düzenleyici kurumlarla açık bir şekilde tartışıyoruz. Sektörün karşı karşıya olduğu kilit sorunlar ve Nokia’nın Türkiye’deki operasyonu hakkında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve ilgili düzenleyici kurumlarla kurulan açık diyaloğu çok taktir ediyoruz. Görüş ve önerilerimizi açıkça paylaşabildiğimiz için minnettarız.
Yeni logonuzdan bahsedelim isterseniz
Erensoy Bilgin : Nokia B2B çalışan bir firma. Dijitale ve B2B ye vurgu yapmak adına yeni logomuza geçtik Şubat 2023’te. Bu alandaki pozisyonumuzu yeni logomuzla beraber daha da güçlendireceğimize inanıyoruz. Alışıldık ve 50 yıldan uzun süredir kullanımda olan eski logomuz, Nokia markası altında cep telefonu üreten HMD Global firması tarafından kullanılmaya devam ediyor olacak.
Son olarak, Türkiye’de bir üretim planlamanız var mıdır?
Erensoy Bilgin : Karel ile yapmakta olduğumuz üretim bu aşamada sadece Türkiye’deki müşterilerimiz için yapılıyor. Önümüzdeki dönemde hem iş ortağımız Karel, hem de üretim ve ihracat süreçlerinin paydaş kurumları ile birlikte Türkiye’deki üretimi Nokia açısından global olarak daha verimli hale getirmeye çalışacağız. Nokia Türkiye ekibi olarak hedefimiz 5 yıl içinde Türkiye’yi Nokia’nın önemli bir üretim üssü haline getirmektir.
Karel şu anda Ankara Sincan’ da yeni fabrikasının inşaatını sürdürüyor. Bu fabrika tamamlandığında bize daha fazla yer ayıracaklar.
Rakam telaffuz eder misiniz?
Erensoy Bilgin :
Ön simülasyonlarımız piyasada talep olması ve gerekli şartların oluşması durumunda önümüzdeki 10 yıl içinde yerli üretim Nokia ekipmanlarının toplam üretim ve ihracat hacminin 1 milyar Euro’ya varan düzeylere ulaşabileceğini gösteriyor. Türkiye’de henüz hedeflediğimiz pazar payına ulaşmış değiliz. İç büyümeyi ve üretim merkezi olmayı başarmamız durumunda bu üretim hacmi ve ihracat rakamlarının bir hayal olmadığına inanıyoruz. Kısacası uzun vadeli hedefimiz ülkemizi Nokia için bir üretim ve dağıtım merkezi haline getirmektir.
Söyleşi için Erensoy Bey’e ve vakit ayırıp okuduğunuz için sizlere teşekkür ederiz.