Serbest Bölgelerin Avantajları

Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdür Yardımcısı Serdar AKAR, Türkiye’deki serbest bölge uygulamaları hakkında bilgi verdi. Akar, serbest bölgelerin şirketlere sağlandığı avantajları, hangi tip şirketlere daha uygun olduğunu, ruhsat belgesi verirken, ne gibi kıstaslara bakıldığını, turk-internet.com’a anlattı. Akar, şöyle konuştu:

“Genel olarak, serbest bölgeler; ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla beraber, dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatının uygulanması bakımından gümrük hattı dışında sayıldığından, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin yasal düzenlemelerin uygulanmadığı, yapılan sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş muafiyet ve teşviklerin tanındığı, ülkenin diğer kısımlarından fiziki olarak ayrılan ve ticari, endüstriyel ve hizmet faaliyetlerinin yapıldığı yerler olarak tanımlanabilir.
Serbest bölgelerin başlıca kuruluş amaçları; yabancı sermaye yatırımlarını ve dış ticareti artırmak, yerli üreticilerin dünya piyasalarındaki fiyattan girdi temin etmelerini sağlayarak uluslararası rekabet güçlerine katkıda bulunmak, ihracata dönük sanayilerin gelişmesini teşvik etmek suretiyle ihracatı artırmak, döviz girişini artırmak, yeni iş imkanları yaratarak istihdam sorununun çözümüne yardımcı olmak, gelişmiş üretim ve yönetim tekniklerinin yurt dışından ülkeye getirilmesi suretiyle ekonomik standartları yükseltmektir.”

Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü, Başbakanlığa bağlı bir genel müdürlük olarak kurulmuş ve Serbest Dış Ticaret Müsteşarlığı bünyesinde yer almaktadır. Bugüne kadar kurulan Serbest bölgeler içinde;

– 1987 yılında Mersin ve Antalya
– 1990 yılında Ege ve İstanbul-Atatürk Havalimanı
– 1992 yılında Trabzon
– 1995 yılında İstanbul-Deri ve Endüstri , Doğu Anadolu ve Mardin
– 1997 yılında İMKB Uluslararası Menkul Kıymetler
– 1998 yılında İzmir-Menemen Deri, Rize, Samsun,İstanbul Trakya, Kayseri, Adana Yumurtalık,
– 1999 yılında Avrupa ve Gaziantep
– 2001 yılında Denizli,Bursa,Kocaeli, bölgeleri ticari faaliyetlerine başlamışlardır.

Serbest bölgelerin avantajları

Serbest bölgelerde vergi, resim, harç, gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz. Firmalar bölgedeki faaliyetleri nedeniyle elde ettikleri gelirlerle ilgili olarak; gelir, kurumlar ve KDV dahil bütün vergilerden muaftır. Ayrıca, işçi ücretleri üzerinden gelir vergisi ödenmediği için işçilik maliyeti de düşüktür.

Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler hiç bir izne ve vergiye tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye’ye transfer edilebilir.

Türkiye’deki tam ve dar gerçek ve tüzel kişilerin serbest bölgelerdeki faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazanç ve iratlar, kambiyo mevzuatına uygun olarak, Türkiye’ye getirilmesi halinde de gelir ve kurumlar vergisinden muaftır.

Serbest bölgeler gümrük hattı dışında sayıldığından, serbest bölgeler ile Türkiye’nin diğer yerleri arasında yapılan ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanır. Başka bir deyişle, Türkiye’den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine serbest bölgeden Türkiye’ye satılan mallar ise ithalat rejimine tabi olup, serbest bölge kullanıcıları Türkiye’den ihraç fiyatına (KDV’siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz.

Serbest bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye’ye veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmez. Ayrıca, üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez. Ancak, serbest bölgeden Türkiye’ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi’nde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenir.

Serbest bölgeler “Türkiye-AB Gümrük Birliği Gümrük Bölgesi” içerisinde sayıldığından; serbest bölgelerden Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye’de serbest dolaşım durumunda bulunan ürünler A.TR Belgesi düzenlenerek AB’ ye gönderilebilir. Üçüncü ülke menşeli ürünler ise Ortak Gümrük Tarifesi’nde belirtilen oran üzerinden serbest bölge gümrük müdürlüğüne gümrük vergisi ödenerek serbest dolaşıma geçirildikten sonra A.TR Belgesi düzenlenerek AB’ ye gönderilebilir.

Serbest bölgede faaliyette bulunan firmalar yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu’nca belirlenen yatırım teşviklerinden yararlanabilir.

Serbest bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanır.

Mallar serbest bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir.

Bir serbest bölgenin faaliyete geçmesinden itibaren 10 yıl süreyle grev ve lokavt uygulanmaz.

Fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz.

Serbest bölgedeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemeler dövizle yapılır.

Serbest bölgelerden Türkiye’ye yönelik mal satışına (ithalat) ve serbest bölge ile diğer ülkeler arasında yapılacak takas ticaretine kısıtlama getirilmemiştir.

99 yıla kadar süreli faaliyet ruhsatı verilebilir.

Başvuru ve faaliyet süresince her türlü bürokrasi en aza indirilmiştir. Serbest bölgeler özel sektör şirketlerince işletilmektedir.

Serbest bölgeler; AB ve Orta Doğu pazarlarının yakınında, Akdeniz, Ege ve Karadeniz’deki büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ağlarına, kültür, turizm ve eğlence merkezlerine yakın yerlerde kurulmuştur.

Serbest bölgelerin altyapısı gelişmiş ülkelerdeki benzerleri ile aynı standarttadır. Açık ve kapalı alan kiraları diğer ülkelere göre düşüktür.

Serbest bölgeler hangi firmalar için daha avantajlı

Serbest bölgede faaliyette bulunmanın aşağıdaki firmalar için daha avantajlı olduğu söylenebilir:

Ülke içindeki vergisel nitelikli mali yüklerden ve bürokrasiden kurtulmak isteyen firmalar,

İthal girdi kullanarak ürettiği ürünleri dış pazarlara satan firmalar,

Emek yoğun sektörlerde faaliyette bulunan firmalar,

Transit ticaret, reeksport ve takas ticareti faaliyetinde bulunan firmalar,

Dövizle işlem yapmak isteyen üreticiler, toptancılar, bankalar ve sigortacılar,

Altyapısı hazır modern iş ortamı arayan firmalar.

Serbest bölgelerdeki firmalarca ödenen ücretler

Serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalar tarafından Serbest Bölgeleri Tesis ve Geliştirme Fonu’na ve serbest bölge işleticisine (kurucu-işletici) ödenen başlıca ücretler aşağıda belirtilmiştir.

Faaliyet ruhsatı müracaat ücreti,

Serbest bölgelere Türkiye’den getirilen mallar ile yatırım ve tesis safhasında kullanılan mallar, bakım ve onarım maksadıyla bölgelere getirilen araç, gereç ve ekipmanlar hariç olmak üzere, bölgeye yurt dışından getirilen malların CIF, bölgeden yurt dışına veya Türkiye’ye çıkarılan malların FOB değerleri üzerinden ödenen % 0,5 oranındaki fon,

Giriş izin belgeleri karşılığında alınan ücretler,

Çeşitli hizmetler (taşıma, yükleme-boşaltma, vb.) karşılığında onaylı tarifeler üzerinden ödenen ücretler ve kiralar,

Serbest bölgenin ortak giderleri (çevre düzenleme, aydınlatma, güvenlik, vb.) için alınan paylar,

Kullanılan su ve elektrik için bu hizmetleri sağlayan kuruluşlara iletilmek üzere yapılan ödemeler,

Serbest Bölge İşlem Formu almak için ödenen ücretler.

Kullanıcı kime denir, faaliyet ruhsatı nasıl alınır?

Faaliyet ruhsatı alan ve serbest bölgede belli bir işyerinde faaliyette bulunan yerli veya yabancı, gerçek veya tüzel kişiye “kullanıcı” denir.

Serbest bölgelerde faaliyette bulunmak için Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü’nden faaliyet ruhsatı alınması gerekmektedir.

Faaliyet ruhsatı düzenlenebilmesi için Genel Müdürlük, serbest bölge müdürlüğü, işletici veya kurucu-işletici şirketten temin edilen Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu’nun doldurularak aşağıdaki ekleriyle birlikte Genel Müdürlüğe elden verilmesi veya posta yoluyla gönderilmesi gerekir.

Müracaatçı ve serbest bölgede yapılacak faaliyet hakkında tanıtıcı bilgi,

Müracaat formundaki imza sahibinin yetki belgesi ve imza sirküleri ile varsa, firma temsilcisinin yetki belgesi ve imza beyannamesi,

Müracaatçı firmanın kuruluş ilanı ve son sermaye ve ortaklık yapısının yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazeteleri ticaret ve/veya sanayi odası kaydı (yabancı firmalar için kendi ülkelerinde geçerli olan kuruluş belgesinin Türkiye’nin o ülkedeki temsilciliğince onaylı örneği),

Son üç yıla ilişkin bilançoları ile kar ve zarar cetvelleri,

Faaliyet ruhsatı ücretinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na yatırıldığını gösterir banka dekontunun aslı,

Varsa, son üç yılda Türkiye’ye getirilen döviz tutarını gösterir belgeler,

Banka, kıyı bankacılığı ve finansal kiralama kuruluşları için Hazine Müsteşarlığı Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü’nden; sigorta kuruluşları için Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü’nden alınan izin belgesi,

Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirme sonucu faaliyet ruhsatı verilmesi uygun görülen firmaların durumun kendilerine tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde kira sözleşmesini (satın alma işlemini) yapmaları gerekir. Serbest bölge müdürlüğünce onaylanmış kira sözleşmesinin bir sureti Genel Müdürlüğe iletilerek faaliyet ruhsatı alınır.

Faaliyet ruhsatı alan gerçek veya tüzel kişiler, faaliyete başlamadan önce bölge müdürlüğüne kayıtlarını yaptırarak sicil belgelerini alır. Kiracı-kullanıcılar (hazır işyeri kiralayan firmalar) bu aşamadan sonra bölgede hemen faaliyete başlayabilirler. Yatırımcı-kullanıcılar (açık alan kiralayarak kendi işyerini inşa edecek firmalar) ise, serbest bölge müdürlüğüne müracaat ederek, inşaat projelerini uygulamak üzere inşaat ruhsatı alırlar. İnşaat bittikten sonra iskan ruhsatını alarak faaliyetlerine başlarlar.

Yeni bir şirket kurmak gerekir mi?

Şirketin merkezi Türkiye’de bulunan ve halen Türkiye’deki ticari faaliyetine devam eden müracaatçılar; Türk Ticaret Kanunu hükümleri yanında, serbest bölgedeki faaliyetler için ayrı muhasebe kaydı tutulmasının ve sermaye ihracının zorunlu olması nedeniyle, serbest bölgedeki faaliyetlerini oluşturacakları “serbest bölge şubesi” aracılığıyla yapmak zorundadır.

Serbest bölgede şube oluşturarak faaliyette bulunmak amacıyla yapılan müracaatlarda; şube oluşturulmasına ilişkin yetkili organın aldığı kararın Ticaret Sicil Memurluğu’nda onaylatılmasını müteakip bu kararın yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ve Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu’nda belirtilen diğer belgelerle birlikte Müsteşarlığa müracaat edilmesi gerekmektedir.

Şirket merkezinin muhasebe kayıtları ile serbest bölgedeki şubenin faaliyetlerine ilişkin muhasebe kayıtlarının ayrı ayrı tutulması zorunludur. Serbest bölgede faaliyette bulunan firmalar serbest bölge ile ilgili kayıtlarına hiçbir şekil ve surette serbest bölge dışındaki faaliyetleri işleyemez.

Diğer taraftan, yabancı firmalar bulundukları ülkedeki Türkiye temsilciliğine kendi ülkelerinde geçerli olan kuruluş belgesini onaylatarak şube oluşturarak veya şube oluşturmadan serbest bölgelerde faaliyette bulunabilir.

Yerli veya yabancı gerçek ya da tüzel kişilerin sadece serbest bölgede faaliyette bulunmak üzere serbest bölge adresli şirket kurmaları da mümkün olup, aşağıdaki soruda bu konuda açıklama yapılmıştır.

Hangi faaliyetler yapılabilir

Serbest bölgenin fiziki özelliklerine göre; üretim, alım-satım, depo işletmeciliği, montaj-demontaj, bakım-onarım, işyeri kiralama, sergileme, paketleme, bankacılık, finansal kiralama ve kıyı bankacılığı gibi konular başta olmak üzere, Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü’nce uygun görülen ve çevre kirliliği yaratmayan her türlü sanayi, ticaret ve hizmet faaliyeti yapılabilir.

Ruhsat değerlendirmesinde nelere bakılıyor?

Faaliyet ruhsatı müracaatının değerlendirilmesinde;

Yapılacak faaliyetin serbest bölgenin kuruluş amaçlarına uygunluğu,

Serbest bölgede yapılacak faaliyetin ülke ekonomisine katkısı,

Yapılacak yatırım ve üretim miktarı,

Yaratılacak istihdam hacmi,

Getirilecek yeni teknoloji, üretim ve yönetim metotları,

Türkiye’den satın alınacak mal miktarı,

Yurt dışına satılacak mal miktarı,

Yapılacak faaliyetin çevre kirliliği oluşturup-oluşturmayacağı, gibi kıstaslar gözönünde tutulmaktadır.

Faaliyet ruhsatı; hazır işyeri kiralamak suretiyle faaliyet gösterecek kiracı-kullanıcı firmalar için 10 yıl (faaliyet konusu üretim olanlar için 15 yıl), kendi işyerini inşa etmek suretiyle faaliyet gösterecek yatırımcı-kullanıcı firmalar için ise 20 yıl (faaliyet konusu üretim olanlar için 30 yıl) süreli verilmektedir. Bu süre sonunda, müracaat halinde ve koşulların sağlanması durumunda yeniden faaliyet ruhsatı verilebilir.

Ayrıca, Genel Müdürlükçe proje bazında değerlendirilecek “özel yatırımlar” için 49-99 yıla kadar süreyle faaliyet ruhsatı verilebilmektedir.

Faaliyet ruhsatı ücreti bütün serbest bölgeler için 5.000 (beş bin) ABD dolarıdır.

Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirme sonucu uygun görülen özel yatırımlara verilen faaliyet ruhsatları için; 49 yıl olana 100.000 (yüz bin) ABD Doları, 99 yıl olana 250.000 (iki yüz elli bin) ABD Doları ruhsat ücreti ödenir.

Etiketler: Bilgi

Serbest Bölgelerin Avantajları

GÜNLÜK BÜLTEN ABONELİĞİ

YAZARLARIMIZ

HAFTANIN ÖNE ÇIKANLARI

HAFTANIN KELİMESİ

3GPP

Bildirimler

Son Yorumlar

Haber bültenimize abone olun

Tekrar Hoşgeldiniz!

Yeni Hesap Oluştur

Şifrenizi geri alın