Biliyorsunuz, BTK ve Ulaştırma Bakanlığı, ta 2017 yılında, kullanıcıları çok rahatsız eden “Adil Kullanım Noktası (AKN) içeren hizmet ve tarifelerin 1 ocak 2019 itibariyle kaldırılacağını ilan etmişti [1].
Zaman geldi ve aralık ayı içinde firmalar yeni AKN içermeyen tarifelerini duyurdular. Yani AKN tarihe karıştı..
Desek de inanmayın !!
Türk Telekom KOTA’lı Yani LİMİTLİ başka deyişle AKN’li Tarife Yapmış
Türk Telekom’un “Kampanya” sayfasına değil[2], “Bireysel Tarife” sayfasına bakarsanız[3], Türk Telekom AKN’li paket satıyor. Gerçi onlar buna “AKN değil KOTA” diyor. Ama “kota” ya da “akn” nasıl isterseniz öyle tanımlayın, sonuç değişmez. İkisi de internetin “limitli olduğu” yani “limitsiz olmadığı” anlamına geliyor. Bunu Türk Telekom “KOTA” diyerek “AKN Değil” izlenimi yaratmaya çalıştıklarını düşünüyorum (bu arada merak edenler için neden kota koymak zorunda kaldıklarını aşağıda “Neden Kota Var?” bölümünde izah ediyor olacağız).
“AKN”siz ya da “Limitsiz” nedir derseniz !! Turk.net’in [4]ve Millenicom’un[5] sattığı ve ismine “AKN’siz” dedikleri paketlere bakın. Onlar sahiden AKNsiz. Bu tarifeler sadece “HIZ” satıyor. Yanında bilmemkaç GB kota gibi bir ifade yer almıyor.
Türk Telekom 4 Aralık Fiyatlarına Kampanya Diyor, Yeni Kullanıcılar için Tarife Aşırı Pahalı (Yeni Müşteri İstemiyorum mu demek istiyor?)
Bu arada, Türk Telekom tarifelerinde KOTA (başka deyişle limitli, başka deyişle AKN’li) olmasının yanısıra, bir farklılık daha var. 2 ay geçmeden 4 aralık tarihinde “2019 ve 2020 yılları için” ilan ettiği fiyatları [6] dışında yeni ve zamlı bir tarifesi var olduğu gözüküyor. Bir okuyucumuz, konuyu iletti ve linkleri verdi. Biz de kontrol ettik. Zaten okuyucumuz telefonla da fiyat istemiş ve kendisine yeni tarifeden fiyat verilmiş.
Bu farklılığı sorduk; kampanya dedikleri eski müşterilerine yönelik, bireysel tarife dediği bahsettiğimiz zamlı fiyatlar “yeni müşteriler” içinmiş. Burada bir tuhaflık var. Çünkü bu tarife çok zamlı. Mesela 16 MB için fiyat 255 TL. Bu da şunu düşündürüyor ; “Türk Telekom bu tarife ile yeni müşteri almak istemiyorum” mu demek istiyor?
Türk Telekom’un 4 aralık 2018’de ilan ettiği 2019 ve 2020 fiyatlarını dip nottaki haber linkini tıklayarak görebilirsiniz [6]. Burada not olarak verelim; en düşük olan 4 Mbps ADSL için 2019 fiyatı 59 TL ve 2020 fiyatı 69,9 TL olarak verilmişti. Bu arada AKN kaldırılmadan önceki 4 Mbps fiyatı ise 20 GB için 29,9 TL idi onu da hatırlatalım.
Şimdi sayfadaki yeni müşteri için denilen fiyatlara bakıyoruz [3] (dipnottaki linke ya da bu haberin üstündeki resme tıklarsanız, tüm listeyi görebilirsiniz). Bu fiyatlarda en düşük 4 MBps ve de 20 GB kotalı olarak 68 TL gözüküyor.
Buna karşılık Türk Telekom’un “kampanya”[2] adını verdiği sayfada 4 aralıkta ilan ettiği fiyatlar ve o fiyatların en üstünde 31.12.2019’a kadar geçerli olduğu bilgisi var. Dolayısıyla buradaki yeni fiyat listesi kimin için diye sorduk “yeni müşteriler” dediler.
Yeni müşteri ile eski müşteri arasındaki fark çok büyük. Yani eski bir müşteri 16 GB limitsiz için (4 aralıktaki zamlı fiyatla) 79,9 TL alırken, yeni müşteri bunun tam % 215 katını yani 255 TL’ye alacak. Bu kadar fark olması normal midir?
Ya da Türk Telekom “yeni müşteri istemiyorum” mu demek istiyor. Çünkü bu fiyatla yeni müşteri alabilir mi? Oysa firmalar birbirinden müşteri almak için taahhüt bedelini bile öderim diyor. Dolayısıyla bu tarife tuhaf.
Diğer bir sayfada BTK onayladığı için sadece “4 MBps’e kadar” hatlar için 20 ve 40 GB’lık ve 2 yıl süreli kampanya var. Orada fiyatlar sırasıyla; 59 ve 56 TL/ay [7]. Biz sorduğumuzda “zam yapmadık, indirim yaptık” diyerek bu rakamları gösterdiler.
Net, Ultranet, Fibernet şeklinde gruplanmış fiyat tarifelerinin hepsinde 1 adet limitsiz (yani AKNsiz) fiyat var. Ama mesela 6 Mbps için bakarsak 69,9 TL olan AKNsiz fiyata karşın, limitsiz fiyat 200 TL yazılmış Yani % 186 zamlı.
100 Mbps hızında 4 aralık fiyat tablosu AKNsiz 336,9 TL verirken, yeni müşteri fiyat tarifesinde bu 550 TL yani % 63 zamlı gözüküyor.
Buranın özeti şu; 2 temel soru oluşuyor; yeni müşteri dediği grup için fiyatlar neden bu kadar pahalı (başka bir oyun mu var burada) ve 2 yıldır hükümet ve BTK bütün internet kullanıcılarına AKN kalkacak diyordu. O zaman bu tarifedeki kotalara ne yorum yapıyorlar?
Türk Telekom’a Sorularımız
Tabi bu soruları sadece kendimize sormadık. Türk Telekom’a 16 şubatta aşağıdaki sualleri gönderdik.
- 4 aralıkta açıkladığınız fiyatları sitede bulamıyoruz. Bunların linki nerededir?
- 4 aralık listesi ile şu anda sayfanızda bireysel olarak verilen rakamlar çok farklı bunun nedeni nedir?
- Evvelki hafta yayınlanan bir habere yolladığınız tekzip metninize[10] göre eski AKN’li müşterilerinize limitsiz internet sunacaksınız ve bu müşteriler aynı paket fiyatı ile hizmet alacaklar. bu durumda 8mbps eski AKN’li müşteriniz 69TL öder iken aynı paketi yeni müşteriniz 252TL’ye mi alacak? Eski AKN’li müşterilerinize sunacağınız limitsiz internet fırsatı kaç ay devam edecek? Mesela paketini hiç iptal etmezse, ömür boyu bu fiyat mı olacak?
- Ya da mesela paketini değiştirse, fiyat neye göre değişecek?
- 1 nisanda 100 GB ya da 200 GB kotalıya geçilecekti ve 2019 sonunda avantaj bitecekti.. Madem yok.. bu ne kadar sürecek.. milyonlarca eski abone var..
- Binde 1 olarak belirttiğiniz al-sat’çı firmalara uygulayacağınız öneri fiyatlarınızın nedeni nedir? Bu kadar küçük bir orandaki firma için değişiklik sizi ne kadar riske sokuyor?
Bizim mail ile gönderdiğimiz suallere sözlü olarak döndüler ve Sözcü gazetesinde toptan (DSL AL-Satçıların fiyatları) haberine karşı yayınladıkları açıklamayı gösterdiler [8]. Bu açıklamanın altında da, mevcut müşteri ve yeni müşteri için olan tarifeler var.
Neden KOTA Var?
Tabi “neden AKN söylenildiği gibi kaldırılamıyor?” diye bir soru sorabilirsiniz. Biz nedenlerini 2 yıl önce, daha BTK “AKN kaldırılacak” dedikten az sonra yazmıştık [11]. Temel sorun, teknik ve hukuki altyapı.
Burada şimdi aynı konuya başka açıdan bakan bir yorum yapalım. Türkiye’nin internet kullanımına bakarsak; dışarı giden 1, gelen 8,5.
Yani bu yazıyı okuyan sizler yurtiçinden çok az internet kullanıyorsunuz, ama diğer içerikler hep yurtdışında. Bunun da oranı 1/8,5. Yani yurtdışına giden bant genişliği 1, ise gelen 8,5. Başka deyişle biz 1 satıp, 8,5 alıyoruz.
Çünkü Türkiye’de
a. Türkçe İçerik yetersiz
b. Sosyal medya dahil yabancı içeriklerin konumlandıkları veri merkezi yok
Yeterli Türkçe içerik olmadığı için Facebook, Twitter, Google, Digital Oyun, Netflix vsvs kullanıyorken, bunları Hollanda’daki, Almanya’daki, Romanya’daki ya da Sofya’daki sunuculardan alıyoruz. Bunu alırken de, Türk Telekom (yurtdışına giden/gelen hatlar çoğunluk onların üzerinde olduğundan), yurtdışından 1 alıp, 8,5 ödüyor.
Neden?
Çünkü AKP hükümetinde, konuyla ilgili bakanlık olan Ulaştırma Bakanlığında ve de konuyla ilgili düzenleyici olan BTK’da telekom alanında maalesef “kısa vadeli” planlar yapıldı. “Stratejik bir düşünce” ya da “planlama” yapılmadı. Arada “genişbant stratejisi” filan gördük ama uygulandığını görmedik. Ya da (bizzat benim tarafımdan da sunulan) TÜRKÇE İÇERİK’in DESTEKLENMESİ konusu hiç anlaşılamadı. Ya da yaklaşık 15 senedir yazdığımız “Türkiye’de bir “trafik değişim noktası (IDN) gerekli” fikri dikkate alınmadı. Özetle, içerik de gelişmedi, genişbant da, trafik de kolaylaştırılmadı, dolayısıyla da ucuzlatılmadı.
Peki bunlar bize (kullanıcılara) yaramıyorsa, kime yarıyor? Bu soruya cevabı kim verir?
Bu pahalı ve kolaylık olmayan internet hatları nedeniyle, Google, Facebook, Amazon vs Avrupa’daki veri merkezlerini kurarken Türkiye’yi tercih etmediler.
Tabi bunda, 5651 sayılı kanun ve diğer ilgili hukuki tebliğler ve kanunlar, hukuki durum, BTK’nın yarattığı regülatif ortam da etkili. Fiyat + hukuki durum nedeniyle, mesela Romanya’ya gittiler ama Türkiye’ye gelmediler.
Bunun tersine anlamı şu; Türk Telekom para kazansın istendi, fiyatlar pahalı kaldı, az sayıdaki Türkçe içerik bile yurtdışına (mesela Hollanda ya da Bulgaristan’a) kaçtı ama şimdi tam tersine Türk Telekom yurt dışına giden bant genişliğine para ödemek durumunda. Bunun da “limitsiz” olması durumunda kullanıcıların yaratacağı “transmisyon peak” değerleri bir risk anlamına geleceği için AKN ya da KOTA (ne derseniz) koyuyor. Çünkü kendisini korumaya çalışıyor. Kendi ayağına taktığı kement, bugün kendisinin yürüyüşünü engelliyor ve tabi ki bize böyle bir internet getiriyor.
Bu arada Facebook, Google gibi firmaların Avrupa’da kurduğu 100 milyon euroluk veri merkezleri ve sağladığı binlerce istihdam ve bilgi transferinden de mahrum kalıyoruz ve BTK’nın hala bir “veri merkezi” tanımı olmadığını da, şaşkınlıkla hatırlatalım.
Sonuç; telekom sektörü günlük ve adamına göre stratejilerle gidiyor. Bu da ülke için uzun vadede yararlı olamıyor. Hem para kaybı söz konusu, hem de kullanıcılar için düşük hızlı ve pahalı internet.
AKN’nin kalkmasının (altyapı nedeniyle) zor olduğunu ve de fiyatların artışını getireceğini 2 sene önce yazmıştık[9]. Kullanıcılar bu yazıları okuyup geçiyor. Ama “ben kaliteli ve ucuz internetimi istiyorum” diye uyanmadıkça, bu internet razı gelmek zorundalar, çünkü hakettikleri bu olacak.
Örneğin Türksat hatlarına bakın. Size 16 Mbps satıyor ama gündüz saatlerinde. Akşam ise 5’e indiriyor [10]. Bunu kaç kullanıcı soruyor?
Not olarak bir konuyu daha hatırlatalım; Türk Telekom toptan tarifesi şu anda BTK’ya verilmiş durumda. Müşteri olan servis sağlayıcı firmaların düzeltilmesini istedikleri özellikler var (mesela transmisyon rakamı gibi) ama BTK seçim sonrasına bırakmış durumda. Diğer pek çok şey gibi, seçim sonrasında buradan çıkacak rakamlar muhtemelen kullanıcıları üzebilecek.
BTK’nın nasıl davranacağına, daha doğrusu bu sefer tüketicileri koruyup, korumayacağına merakla bakıyoruz.
[1] BTK’dan Sonra UDH Bakanı Arslan da, Adil Kullanım Kotasının 2018’de Kaldırılacağını Söyledi
[2] Türk Telekom – Evde İnternet – Kampanyalar
[3] Türk Telekom – Evde İnternet – Bireysel İnternet Paketleri
[5] Millenicom Popüler Tarifeler
[6] Türk Telekom AKN’siz İnternet Abone Fiyatlarının Analizi
[7] İNTERNETSİZ EV KALMASIN KAMPANYASI 24 AYLIK YENİ ABONELİK TAAHHÜTNAMESİ
[8] Türk Telekom hakkındaki iddialara yönelik düzeltme – 6
[9] Adil Kullanım Kotası (AKK) Kaldırılmadı, Hız Değişikliği Oldu Ama AKK Kaldırılınca Ne Olacak?
[10] AKN Kalktı Ama Türksat 7’den Sonra İnterneti Yavaşlatıyor.. Bu da Nesi?