2020’yi hele şükür bitirdik. 2021 için durum daha iyi olacak mı bilmiyoruz ama 2020’den kurtulduk diye seviniyoruz. Bir yandan bizi evlere ya da hastanelere kilitleyen salgın diğer yandan 2018’den bu yana gelen ekonomik krizin ağırlaşması diyelim ama 2020 yılının teknoloji sektörüne yaradığını, insanların dijital hayata mecburen atladıklarını hatırlatalım. Türkiye’de e-Ticaret, uzaktan eğitim, uzaktan çalışma, video konferans sistemleri ve kısmi 5G gelişmeleri, dünyada buna ilaveten ırk/cinsiyet ayrımcılığı tartışmaları, sosyal medya tartışmaları, hala süren ABD-Çin ticaret savaşları ve özellikle cep telefonları ve işlemci pazarındaki gelişmeler yılı özetleyen konular oldu.
turk-internet.com’da Neler Okundu
2020 Yılına, yılın en çok okunan turk-internet.com haberlerinin yardımıyla bakalım; bu haberleri sadece okunurluk sayılarına göre sıraladık ve 2020 boyunca ne kadar okunduklarına baktık. Yılın sonunda yayınlanan haberler, yılın başındakilere göre daha az güne sahip ama bunu ağırlıklandırmadık. Bazı haberler/yazılar daha önce yayınlanmış olsa da, hala okuyucu bulabiliyor.
2020 yılının en çok okunan haberi, İçişleri Bakanlığı tarafından tapu kayıtları ile 3.parti yazılımların ilişkisinin kesildiğine dair haber oldu. İçişleri Bakanlığı 2018’deki bir torba kanunla e-belediye yazılımlarını merkezileştirmeye çalıştı ama çok tepki topladı. Bu arada “Kanal İstanbul çevresinde toprak alanların gözükmesi istenmiyor” iddiası ile gündeme getirilen ve tapu kayıtlarının sorgulamalarının 3.parti yazılımlardan görülmesini engelleyen haberimiz yılın en çok okunan haberi oldu. Bu konuyu ve e-belediye uygulamalarının geldiği son noktayı, önümüzdeki hafta yeniden yazıyor olacağız.
Bugün İtibariyle Belediye Yazılımlarından Tapu, Şerh, Beyan, Rehin Sorgulamaları Yapılamıyor
İkinci sırada maske haberi var. Bütün yılı etkileyen Korona haberlerinin ilklerinden birisi maske dağıtımındaki beceriksizlik oldu. Salgının başında maskelerin gereksiz olduğuna dair bazı görüşler vardı (hatta Dünya Sağlık Örgütü de bu görüşteydi). Ancak bir zaman sonra maskenin sizi değil, karşınızdakini sizden koruduğu ortaya çıktı. Bu da maskenin önemli olduğunu farkettirdi.
Arkasından belediyelerin maske dağıttığını gördük. Bu arada maske fiyatları bir anda patladı. Arkasından devlet tüm vatandaşlarına maske dağıtma kararı aldı. Ancak PTT üzerinden yapılmaya çalışılan bu maske dağıtım işi bir beceriksizliğe dönüştü. Bugün hepimiz maskeleri parasıyla satın alıyoruz.
Bir yandan Korona konusu ile ilgilenirken, bu yılın en popüler konuları arasında 5G önemli yer tuttu. Melike Beykoz’un yılın hemen başında 5G konusunda ne durumda olunduğunu belirttiği yazısı en çok okunan 3.yazı oldu.
Zaten ABD’nin 5G konusunda ileri durumda olan Huawei ve Çin’i önleme çabalarının 2019’dan bu yana arttığını görüyorduk. Korona krizi nedeniyle 5G konusunda hayli komplo teorisi üretildi. Hatta yılın sonundaki Nashville bombalamasının da nedeni olarak 5G endişesi gösterildi. Ama bir yandan da 5G gelişmeleri devam etti. Gerçi 2021 ocak ayı itibariyle hala 5G için beklenen “çok kullanıcılı durum” ve “1 mili saniyelik gecikme” kriterleri karşılanmış değil. Daha çok 4G’den daha hızlı bir şey var elimizde.
Yılın sonundaki durum da yine Melike Beykoz tarafından 20 aralıkta raporlandı.
4cü sırada hükümet henüz etrafına bakarken, teknolojicilerin nasıl inisiyatif aldıklarını ve sağlık konusuna hemen el attıklarını gösteren bir haber vardı. O günlerde İtalya’nın çok yüksek hasta sayısına karşın başka ülkelerden ve özellikle AB’den destek alamadığı –mesela solunum cihazı bulamadığı– haberleri vardı. Ramazan Subaşı ve İlker Vardarlı önderliğinde 600 maker bir araya geldiler ve hastane ve doktorlara “sizin için ne yapabiliriz” diye sordular. En çabuk ihtiyaç olan “maske” üretimini gerçekleştirmeye başladılar. Bu o günlerde hepimizin moralini de yükselten bir gelişme oldu. Arkasından pek çok inisiyatifin ortaya çıktığı görüldü.
Whatsapp’da Nevin Çizmecioğulları tarafından kurulan, sağlık sektörü akademisyenleri, çalışanları ve tedarikçileri ile teknoloji sektörünü bir araya getiren grup ise yine bu döneme özel ihtiyaçların dile getirilip, çözüldüğü bir ortam oldu.
Sayıları 600’e Varan Gönüllü, Doktorların Maskelerini Ücretsiz “3D” ile Basıyor
Yılın önemli haberlerinden birisi ve en çok okunan 5.haberimiz ise Havelsan’a ait bazı dosyaların internete sızmış olmasıydı. Siber güvenlik yazılarımızda hep bahsettiğimiz bir husus, proaktif davranılması yani bir yandan ortamda istihbarat çalışmalarının sürdürülmesi oluyor. Bu saldırıyı da “Utku Şen” isimli bir siber güvenlikçi 1 yıl önceden uyarı olarak yayınlamış ama anlaşılan yeteri önlem alınmamış. Biz de Utku Şen’e hem bu konuyu sorduk, hem de genel olarak siber güvenlik ortamını konuştuk.
Havelsan ortaya dökülen dosyalar konusunda resmi bir açıklama yapmadı. Daha çok “önemsiz dosyalar” şeklinde bazı yorumlar oldu. İşten çıkarılan kişiler olduğunu duyduk. Hepsi bu. Bu arada Utku Şen’in uyarısında Havelsan’ın dışında Baykar firması da yer alıyordu ama Baykar ile ilgili bir sızma duymadık.
Nato ve Havelsan’ın Hassas Belgelerinin Sızdığı İddia Ediliyor
Korona salgınının getirdiği bir yeni konu da “TEMAS ve TAKİP” programlarıydı. 6.sırada Melike Beykoz’un bu konuyu inceleyen makalesi yer aldı. Temas Takip konusu önümüzdeki yıllarda da epeyce konu olacak gibi gözüküyor. Bir yanında “sağlık güvenliği” olmakla birlikte, diğer tarafında “gözetim” olması ile tartışmalı bir konu bu.
Korona Savaşında Temas Takip Uygulamaları Ne kadar İşe Yarıyor
Son yıllarda içi boşaltılmış bir “milli ve yerli” kavramı süregidiyor. Temelinde iPhone gibi cihazların Çin’de üretilmesine rağmen Amerikalı sayılması gibi konular var. Ancak aradakiufak nüanslar (örneğin iPhone’un sadece tasarımının değil, ısınmasının ya da yere düştüğündeki dayanıklılığının geliştirilmesi gibi) konular ihmal edilerek, sadece montaj yapılması örnek veriliyor. Bu hayli komik tabii ki..
Benzer duyuruları Turkcell’den de maalesef duyduk. Turkcell’in çalışmalarını sunuş tarzını eleştirdiğimiz yazı çok okunan 7.yazı oldu. Çeşitli blog ve sitelerden (mesela Ekşi Sözlük) verilen linklerle hala okunuyor.
Turkcell Kendi Geliştirmediği Teknolojileri Kendi Yapmış Gibi mi Sunuyor?
8. En çok Okunan haberimiz Microsoft’un bazı yerel veri merkezlerine karşı bloklama yapması ve Azure Networkden gelen yine bu veri merkezlerine yapılan saldırılar oldu. Microsoft ile görüşmeler sonucunda bu sona erdi sandık ama yılın sonunda yani 6 ay sonra yeniden aynı şey oldu. Bu olayın, yerel veri merkezlerinin ellerindeki mikro işletmelerin mail ve diğer servislerini ele geçirmek için yapıldığına dair iddialar mevcut.
Neredeyse 10 yıldır fiber altyapının engellendiğini konuşuyoruz. Bugün geldiğimiz 400 bin km de zaten bunu gösteriyor. Bunun diğer tarafında yer alan yani Altyapı yatırımcılarının durumunu anlatan yoktu. Böyle bir yazı yani neredeyse 14 yıldır yaşadığı sıkıntıların tarihi bir kapsamda anlatıldığı Aydın Görür makalesi de çok okunan 9.makalemiz oldu.
Şaşırtıcı bir olay ama Dünyaca önemli matematikçilerinden olan Cahit Arf’ın ta 1950’lerde Makine düşünmesi konusunda bir kitap yazdığına dair Melike Beykoz’un yayınladığı makale de en çok okunan 10.cu haberimizdi. “Yerli ve Milli” o kadar kişimiz var ama acaba kıymetlerini biliyor ya da farkedebiliyor muyuz?
